45 lat temu Olesno odznaczono orderem państwowym za odbudowę miast z ruin. Tak wtedy wyglądało [ZDJĘCIA]

- W tym roku mija 45 lat od odznaczenia naszego Olesna Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Wśród pamiątek mam takie odznaczenie do dzisiaj u siebie w domu - mówi Grażyna Wieteska, mieszkanka Olesna i miłośniczka historii miasta.

Rada Państwa przyznała Olesnu w 1978 roku Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za prężną odbudowę miasta. Pamiątką tego odznaczenia są krzyże na witaczach, stojących do dzisiaj przy drogach wjazdowych do Olesna.

Order państwowy został przyznany miastu „na wniosek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej”, ale mimo iż uchwała przesycona jest komunistyczną nowomową, nie sposób zaprzeczyć, że Olesno i jego mieszkańcy zasłużyli na ten order za podniesienie się z wojennych zgliszczy.

W czasie II wojny światowej Olesno było niemieckim Rosenbergiem, dlatego Armia Czerwona w styczniu 1945 roku nie miała żadnych skrupułów, żeby obrócić miasto w perzynę.

W gruzach legło około 75 procent zabudowy miasta! Rynek w Oleśnie był jednym wielkim obrazem ruin.

Najbardziej zniszczonych kamienic już nie odbudowano. Przy dwóch pierzejach rynku stoją dzisiaj bloki mieszkalne wzniesione za czasów PRL-u.

W 1959 roku utworzona została istniejąca do dzisiaj Spółdzielnia Mieszkaniowa w Oleśnie, która do 1973 roku zbudowała 10 bloków mieszkaniowych. Swoje bloki budowały też zakłady pracy. Do 1973 roku stanęło 11 budynków. Do tego w latach 1945-73 w Oleśnie zbudowano 876 domów jednorodzinnych.

W latach 1974-77 w Oleśnie przebudowano rynek i ulicę Pieloka (oleski deptak), wybudowano parkingi przy ul. Drzymały i Lublinieckiej, promenadę przy ul. Izydora Murka, dworzec autobusowy w Oleśnie oraz hotel Ochotniczych Hufców Pracy.

Wszystkie te inwestycje kosztowały 457 ówczesnych milionów zł.

W czynie społecznym mieszkańcy Olesna zbudowali Dom Harcerza, Dom Rzemiosła, amfiteatr, chodniki oraz tereny zielone, m.in. przy promenadzie. Wartość prac w czynie społecznym oszacowano na 67 milionów zł.

Olesno liczyło w 1978 roku trochę ponad 9 tysięcy mieszkańców. W późniejszych latach liczba ludności wzrosła do ponad 10 tysięcy, obecnie jednak od lat Olesno jednak wyludnia się (aktualnie wg GUS-u miasto liczy 9345 mieszkańców).

Dekomunizację ulic w Oleśnie przeprowadzono już w latach 90. ubiegłego wieku.

• Armię Czerwoną zastąpiła Armia Krajowa,
• Mariana Buczka - ks. Bruno Aleksander,
• Marcina Kasprzaka - Joseph von Eichendorff,
• Józefa Wieczorka - ks. Gustaw Łysik,
• Marcelego Nowotkę - XVIII-wieczny oleski proboszcz Leopold Labor,
• Małgorzatę Fornalską - książę Henryk Brodaty,
• Dąbrowszczaków - Ignacy Jan Paderewski,
• ulicę Karola Świerczewskiego przemianowano na Dworcową,
• Feliksa Dzierżyńskiego na Wrzosową,
• Hanki Sawickiej na Krzywą,
• Juliana Marchlewskiego na Wielkie Przedmieście,
• 1 Maja na Małe Przedmieście.

Były też sprytne zmiany, które pozwoliły zdekomunizować patrona, nie zmieniając jednocześnie nazwy ulicy.

• Komunistycznego działacza Janka Krasickiego zastąpił biskup i autor słynnych satyr Ignacy Krasicki,
• a Stanisława Drzymałę – Michał Drzymała, właściciel słynnego wozu Drzymały, będącego symbolem oporu wobec zaborcy pruskiego.

W ramach Ustawy dekomunizacyjnej w gminie Olesno w 2018 roku roku trzeba było zmienić tylko jedną nazwę ulicy. Nie w samym Oleśnie, ale w Łomnicy.

Instytut Pamięci Narodowej wydał opinię, że zgodnie Ustawą dekomunizacyjną należy zmienić nazwę ulicy Woźniaka w Łomnicy. Henryk Woźniak był bowiem funkcjonariuszem Milicji Obywatelskiej.

Po przeprowadzonych konsultacjach mieszkańcy wyrazili opinię, aby ulica po zmianie nosiła nazwę Józefa Lompy. Ulica Woźniaka łączyła się z ulicą Lompy, teraz obie drogi będą miały tę samą nazwę.

Podczas pisania artykułu korzystałem m.in. z broszury „Olesno - miasto odznaczone Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski”