Noc z 9 na 10 listopada 1938 roku nazwana została przez historyków „nocą kryształową".
Hitlerowskie bojówki urządziły w całych Niemczech antysemicki pogrom: naziści demolowali żydowskie sklepy, bili Żydów, a także podpalali synagogi.
Niemcy podpalili również synagogę w Oleśnie (który wówczas nazywał się Rosenberg i leżał w granicach Niemiec).
Ewa Cichoń w swojej książce „Olesno. Róża wśród lasów” cytuje jednego z oleskich świadków podpalenia synagogi:
- Jako chłopiec pobiegłem w miejsce pożaru, gdzie z wielkim trzaskiem pękały witraże. W końcu zgarnął mnie jakiś SS-man, który kazał mi rzucać kamieniami w szyby sklepów żydowskich. Sprawiało mi to nawet frajdę. Gdy ojciec dowiedział się, gdzie byłem, wygarbował mi skórę - wspomina anonimowo świadek tragicznych wydarzeń.
Oleska synagoga spłonęła doszczętnie, Niemcy usunęli nawet fundamenty.
Tak samo było również w sąsiednich miastach: Gorzowie Śląskim i Kluczborku. Wówczas były to niemieckie miasta: Rosenberg, Landsberg i Kreuzburg.
Był to już drugi pożar synagogi w Oleśnie.
Pierwsza drewniana synagoga spłonęła od uderzenia pioruna 14 czerwca 1887 roku. Olescy Żydzi od razu zdecydowali o budowie nowego domu modlitwy.
- Prace budowlane rozpoczęto w 1888 roku, po roku powstała piękna murowana synagoga z czerwonej cegły - opowiada Ewa Cichoń. - Uroczystego otwarcia dokonał w 1889 roku rabin Blumfeld.
Nowa synagoga mieściła się przy Wielkim Przedmieściu, za stojącymi tam dzisiaj blokiem mieszkalnym. Przetrwała tylko pół wieku.
W Oleśnie przy Wielkim Przedmieściu znajdował się także Żydowski Dom Gminy, w którym mieszkał rabin. Budynek ten zachował się do dzisiaj, stoi naprzeciwko Zespołu Szkól Zawodowych.
To jeden z dwóch zaledwie zachowanych śladów po żydowskiej karcie z historii Olesna.
Drugim śladem jest kirkut. Cmentarz został założony w 1814 roku przy ul. Młyńskiej. Dzisiaj są to obrzeża miasta, wówczas było to miejsce daleko od rogatek, położone nad doliną rzeki Młynówki. Do dzisiaj zachowało się ok. 200 macew, najstarsza pochodzi z 1824 roku.
Na terenie dzisiejszego powiatu oleskiego ocalała tylko synagoga w Praszce. Mieści się dzisiaj w niej dom kultury.
Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?