Alternatywne formy wychowania przedszkolanego

Fachowcy mówią, że to złoty okres jego rozwoju. To właśnie wtedy, w wieku przedszkolnym, intensywnie rozwija się większość jego wrodzonych umiejętności, w tym także zdolności do uczenia się. I właśnie dlatego edukacja w tym wieku, powinna pobudzać rozwój intelektualny i społeczny naszych pociech.

I to pobudzanie we właściwym momencie przynosi największe efekty.
Powodów dla których warto rozwijać wczesną edukację jest kilka:

znacząca część możliwości intelektualnych człowieka kształtuje się w pierwszych latach życia,

wczesna edukacja najefektywniej pomaga wyrównywać szanse edukacyjne dzieci, zagrożonych wykluczeniem społecznym,

umiejętności, które małe dzieci wyniosły z przedszkola, zaowocują w szkole (dzieci będą osiągać lepsze wyniki nauczania),

uczestnictwo w grupie stwarza, zwłaszcza jedynakom, szczególną
okazję do rozwijania dojrzałości emocjonalnej - zgoda na dłuższe rozstanie z bliską osobą, akceptacja oczekiwania na swoją kolej, pokonywanie niepowodzeń, respektowanie poleceń.
wychowanie przedszkolne pozwala wzbogacić wartości i doświadczenia wyniesione z domu o doświadczenia rówieśników,

obecność dziecka w grupie przedszkolnej stwarza nauczycielom okazję do jego profesjonalnej obserwacji i ewentualnego zauważenia niepokojących zachowań,

można skutecznie kształtować gotowość dziecka do nauki szkolnej, przygotować do uczenia się przez całe życie
(na podstawie www.kuratorium.lodz.pl)

Mały człowiek do rozwoju potrzebuje wielu bodźców, najważniejsze osiągnięcia tego okresu - zdaniem M. Tyszkowej to:

dążenie do samodzielnego i odpowiedzialnego podejmowania różnych działań wynikających
odczuwanie siebie samego jako podmiotu własnych działań i przeżyć,
odkrywanie świata zewnętrznego innych ludzi,
zdobywanie znacznego zasobu wiedzy o świecie,
pojawienie się obok zabawy początków świadomego uczenia się i pracy.

Dochodzą do tego przez zabawę, naukę i pracę.

Alternatywne formy wychowania

Coraz więcej przedszkoli sięga po alternatywne formy kształcenia. Szuka metod, wykorzystywanych w krajach Europy Zachodniej. Warto im się przyjrzeć bo dobrych przykładów nigdy za wiele.

Nowo powstała w Opolu Akademia Kinder Centrum działa zgodnie z metodą opracowaną przez Marię Montessori. Kinder Centrum należy do AMI (Międzynarodowe Stowarzyszenie Placówek Montessori).

Maria Montessori, urodziła się w 1870 roku we Włoszech. Była lekarką, pedagogiem i jedną z największych reformatorek wychowania przedszkolnego. Jej metoda kładzie nacisk na umożliwienie dziecku swobodnej aktywności oraz kształcenie jego zmysłów. Montessori krytykowała współczesną sobie szkołę, której symbolem była dla niej "szkolna ławka" - wyrażająca bezruch i tłumienie aktywności dzieci.

- Metoda ta jest rewelacyjna i sprawdzona w pracy z małymi dziećmi - mówi Natalia Żurek, rzecznik Kinder Centrum.

Pedagogika Marii Montessori daje dziecku szansę wszechstronnego rozwoju: fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego; wspiera jego spontaniczną i twórczą aktywność. Pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania.

Cele te realizowane są poprzez pomoc dziecku w:

rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,
wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy,
wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,
osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,
wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,
uniezależnieniu od nagrody,
formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,
szacunku dla pracy innych,
>rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,
>osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa.
Metoda ta określa konkretne zadania do realizacji, w trakcie wychowania przedszkolnego. Tymi zadaniami są między innymi:

Uczenie się przez działanie. Dzieci zdobywają wiedzą i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, w przemyślanym środowisku pedagogicznym, przy współpracy z nauczycielami.

Samodzielność. Dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy (indywidualną lub z partnerem) przy zachowaniu reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i uczą się realnej oceny swoich umiejętności.

Koncentracja. Dzieci ćwiczą dokładność i wytrwałość przy wykonywaniu konkretnych zadań.

Lekcja ciszy. Dzieci uczą się współpracować w cichych zajęciach indywidualnych i grupowych.

Porządek. Dzieci zdobywają umiejętność przestrzegania zasad porządku w otoczeniu i swoim działaniu.

Społeczne reguły. Dzieci zróżnicowane wiekowo (trzy roczniki) są łączone w grupy, sprzyja to wymianie wzajemnych zdolności i umiejętności. Dzieci uczą się przestrzegać reguł: nie rań, nie niszcz, nie przeszkadzaj.

Obserwacja. Jest kluczem dorosłych do poznania świata dziecka. Nauczyciel z szacunkiem i uwagą obserwuje postępy i trudności dziecka, jest jego przewodnikiem.

Indywidualny tok rozwoju każdego dziecka. Dziecko jest serdecznie przyjęte, znajduje uwagę i indywidualną opiekę nauczyciela. Pracuje według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których jest już gotowe.

Przedszkola działające wg metody Montessori, nie są wyposażone w zabawki. Dzieci bawią się poprzez naukę, a jest ona tak zorganizowana, że maluszki nie odczuwają braku standardowych klocków, samochodzików czy lalek.

Przedszkole i nie tylko

Jak grzyby po deszczu powstają nowe placówki, w których dziecko może spędzać swój wolny czas. Rodzice przyprowadzają tam pociechy nie tylko na osiem godzin, ale także na dwie lub trzy.

Najważniejsze jest, że dzieci przebywają w grupie rówieśniczej i mogą rozwijać swoje zainteresowania. Jednym z nowych punktów przedszkolnych jest Akademia Przedszkolaka Nemo w Opolu, Akademia Kinder Centrum a także opolskie Bajkowo.

Powstają również "Kluby Przedszkolaka".
Kluby to miejsca, w którym dzieci poprzez zabawę w gronie rówieśników uczą się reguł obowiązujących w grupie. Uczą się współpracy, dzielenia z innymi - rozwijają się społecznie i emocjonalnie. To w pewnej mierze alternatywa dla przedszkoli.

Część z nich funkcjonuje na zasadach zbliżonych do przedszkoli. Zazwyczaj zajęcia prowadzone tam są dwa lub trzy razy w tygodniu i trwają od trzech do czterech godzin.

Taka forma jest korzystna zwłaszcza dla dzieci, które nie uczęszczają do przedszkoli i to z różnych powodów (często chorują, mają określoną dietę itp.), nie chcą chodzić do przedszkola lub też nie muszą chodzić do zwykłego przedszkola.

Dzieci w tym wieku odczuwają już potrzebę kontaktu z rówieśnikami i jeśli nie chodzą do przedszkola, to bardzo ważne, żeby zapewnić im możliwość wchodzenia w relacje z innymi dziećmi, z grupą. Jest to już bowiem czas, żeby dzieci uczyły się reguł, którymi rządzi się grupa, a także dzielić, współpracować, ale i bronić swoich praw.

Zdobywają w ten sposób umiejętności, które są niezbędna do dobrego funkcjonowania w klasie szkolnej, a później w dorosłym życiu. Warto więc, żeby rodzice wyposażyli swoje pociechy w narzędzia do pełnienia różnorodnych ról w dorosłym świecie. Jest to też dobre rozwiązanie dla rodziców, którzy dopiero szukają pracy, pracują tylko na część etatu, albo, co jest coraz częstsze, pracują w domu.

Kluby to szansach dla maluchów z bardzo małych miejscowości, gdzie nie ma przedszkoli.