„Śląski słownik rolniczy” to kolejny pomysł Doroty Wons, nauczycielki z Zębowic, jednej z prekursorek nauczania regionalizmu na Opolszczyźnie.
Razem ze swoimi uczniami opracowała już m.in. „Słownik gwary śląskiej”, przetłumaczyła na śląski „Czerwonego Kapturka” i inne popularne bajki.
Wraz z mężem Gerardem urządziła też Izbę Regionalną z rekonstrukcją typowego śląskiego pokoju mieszkalnego. Współorganizuje Śląskie Biesiady Literackie, babskie combry i inne tradycyjne imprezy.
Teraz pracuje nad słownikiem z gwarowymi śląskimi zwrotami dotyczącymi rolnictwa.
Oprócz słówek gromadzi także zdjęcia narzędzi rolniczych, które najczęściej odeszły już do lamusa.
- Starsi pamiętają te rzeczy z rodzinnych domów, młodzi raczej nie mogą ich znać - opowiada Dorota Wons. - Dlatego najbardziej w tworzeniu tego słownika pomagają mi właśnie seniorzy.
Dzisiaj nawet rolnicy nie używają już przecież handablagi do koszenia zboża, hojbindra do zgrabiania siana na tzw. lońty, cyntryfugi do odwirowania mleka czy celyndra do sortowania ziemniaków.
Mało kto wie, że babka to nie tylko frywolne określenie kobiety, ale też kowadełko służące do klepania kosy
Niewielu gospodarzy hoduje dzisiaj konie, ponieważ nie są one już zwierzętami pociągowymi. A kiedyś zakładano im chomąta i augenklapy, czyli klapy przy oczach, by zwierzę nie rozglądało się na boki.
- Planuję utworzenie strony internetowej ze „Śląskim słownikiem rolniczym” i innymi materiałami dotyczącymi regionalizmu - zapowiada Dorota Wons. - Jednak w tej chwili uzupełniam jeszcze słownik, na razie mam ponad 500 słów. Często słownictwo gwarowe różni się nawet w sąsiednich wioskach, więc proszę wszystkich o pomoc. Przysyłajcie mi ciekawe słówka na mój adres: [email protected].
Śląski słownik rolniczy
- ajchel - żołądź
- baloniok - wóz na gumowych kołach
- briwa - gołąb pocztowy
- cukeriba - burak cukrowy
- cwinger - kojec dla zwierząt
- dwuśniok - kosz pleciony z dwoma uchami
- fefermyncka - mięta
- forancić - robić zapasy
- gansipampek - stokrotka
- gnotek - pień używany do rąbania drewna siekierą
- gogoły - niedojrzałe owoce
- grasmyjer - kosiarka do trawy
- handablaga - kosiarka do zboża
- hawerfloki - płatki owsiane
- hercówa - łopata do węgla
- hojbinder - maszyna do zgrabiania siana na tzw. lońty
- hojwynder - przetrząsacz do siana
- jałhyngruba - zbiornik na gnojowicę, szambo
- lulki - małe kartofle
Jak globalne ocieplenie zmienia wakacyjne trendy?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
