Bez praw do swojego dziecka

Czy możliwe jest przywrócenie władzy rodzicielskiej?
Mówi mec. Przemysław Kuliński: Sąd opiekuńczy wydając orzeczenia kieruje się zawsze dobrem dziecka. Możliwe zatem jest przywrócenie przez sąd władzy rodzicielskiej. Dzieje się tak wtedy, gdy ustaną przesłanki, którymi sąd kierował się przy pozbawianiu władzy rodzicielskiej, czyli w przypadku kiedy ustaną trwałe przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej albo sąd opiekuńczy uzna, że nie ma już obawy nadużycia tej władzy lub rażącego zaniedbywania obowiązków przez rodziców. Sąd opiekuńczy wyda orzeczenie po przeprowadzeniu rozprawy.

Władza rodzicielska powstaje z mocy prawa z chwilą urodzenia się dziecka i trwa do momentu uzyskania przez nie pełnoletności.
Z reguły przysługuje obojgu rodzicom. Istnieją jednak sytuacje, gdy władzę rodzicielską sprawuje tylko jedno z nich.
Władza rodzicielska przysługuje tylko jednemu z rodziców, gdy drugie:
* nie żyje
* nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych np. jest niepełnoletnie albo ubezwłasnowolnione
* zostało pozbawione władzy rodzicielskiej
* ma zawieszoną władzę rodzicielską.
W razie sądowego ustalenia ojcostwa władza rodzicielska przysługuje ojcu tylko wtedy, gdy zostanie mu przyznana przez sąd. Jeżeli nie została ona przyznana ojcu w postępowaniu o ustalenie ojcostwa, może on wystąpić o jej ustanowienie. Odpowiedni wniosek należy złożyć w sądzie rejonowym (wydział rodzinny i nieletnich) w miejscu zamieszkania dziecka.

W wyroku rozwodowym sąd orzeka o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem oraz orzeka w jakiej wysokości każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień.
Sąd, w razie zmiany okoliczności, może zmienić zawarte w wyroku rozwodowym orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonania, jeżeli wymaga tego dobro dziecka (jego prawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny).

Ojciec dziecka może wystąpić z wnioskiem o zmianę w wyroku rozwodowym orzeczenia o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania. Wniosek taki składa się w Sądzie Rejonowym w Wydziale Rodzinnym i Opiekuńczym w miejscu zamieszkania dziecka.
W sytuacji, gdy jedno z rodziców nienależycie sprawuje opiekę nad dzieckiem, uchyla się od jej sprawowania lub nie radzi sobie z wychowaniem dziecka, drugie z rodziców, (w zależności od sytuacji) może wystąpić do sądu o:
* ograniczenie
* zawieszenie
* pozbawienie władzy rodzicielskiej.

KIEDY SĄD MOŻE POZBAWIĆ RODZICÓW WŁADZY RODZICIELSKIEJ?
Sąd może pozbawić władzy rodzicielskiej jeżeli:
- władza ta nie może być sprawowana / wykonywana z powodu trwałej przeszkody np. wieloletni pobyt w więzieniu, wyjazd na stałe za granicę i brak zainteresowania dzieckiem
- władza ta jest przez rodziców nadużywana np. dziecko jest bite
- rodzice w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki wobec dziecka np. pozostawiają je na dłuższy czas bez opieki.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej
Ograniczenie władzy rodzicielskiej jest środkiem ochrony stosowanym wtedy, gdy zagrożone jest dobro dziecka, a więc stosuje się je nie tylko w wypadku zawinionych zaniedbań ze strony rodziców, ale także w sytuacji, gdy nieudolnie sprawują władzę rodzicielską lub gdy dziecko sprawia szczególne trudności wychowawcze.
Rodzic, któremu nie powierzono wykonywania władzy rodzicielskiej, swoje uprawnienia i obowiązki względem dziecka może realizować tylko w zakresie ustalonym przez sąd.

Zawieszenie władzy rodzicielskiej
Sąd może orzec zawieszenie władzy rodzicielskiej w sytuacji, gdy istnieje przemijająca (chwilowa) przeszkoda w jej wykonywaniu np. przejściowa choroba, wyjazd za granicę uniemożliwiające sprawowanie opieki. Zawieszenie będzie uchylone w momencie ustania tej przyczyny.
Władza rodzicielska zawieszona, w odróżnieniu do pozbawienia - nadal istnieje. Jednak, tak samo jak w przypadku pozbawienia - zawieszenie powoduje całkowite wyłączenie rodziców od sprawowania władzy rodzicielskiej.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej
Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest środkiem stosowanym przez sąd mającym na celu ochronę interesów dziecka. Skutkiem pozbawienia władzy rodzicielskiej jest utracenie przez rodziców (lub jednego z nich) uprawnień składających się na tę władzę, a więc pozbawienie prawa do wychowywania, zarządzania majątkiem i reprezentowania dziecka. Rodzice pozbawieni władzy rodzicielskiej nadal zobowiązani są do płacenia alimentów na dziecko.
Rodzice pozbawieni władzy rodzicielskiej mają prawo do osobistej styczności (do kontaktów) z dzieckiem. Prawo do osobistej styczności z dzieckiem nie przysługuje rodzicom pozbawionym przez sąd karny praw rodzicielskich, gdyż prawa te obejmują nie tylko władzę rodzicielską, ale także osobisty kontakt z dzieckiem.