Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej będzie wkrótce działać w nowej siedzibie w Opolu

- Warto pamiętać, że tak naprawdę mamy w tej chwili dwa Centra Badań Mniejszości Niemieckiej – podkreśla dr Michał Matheja. - Jedno działa od 2015 roku w ramach projektu Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej i jest finansowane przez polskie MSWiA (do końca kwietnia byłem jego koordynatorem). Ono co najmniej do grudnia będzie pracować, bo projekt jest całoroczny. Drugie centrum to związek stowarzyszeń – pod tą samą nazwą – powołany w 2016 przez pięć organizacji. To Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej od końca 2017 roku było w stanie uśpienia. Obecnie – decyzją władz niemieckich z listopada – otrzymaliśmy na ten rok pieniądze na jego samodzielne funkcjonowanie, utworzenie biura, zatrudnienie pracowników i podjęcie we współpracy z placówkami naukowymi bardzo konkretnych tematów badań. Będę tym centrum kierował.

Centrum znajdzie swoją siedzibę w budynku Polsko-Niemieckiej Biblioteki im. Josepha von Eichendorffa w Opolu.

W piwnicy znajdzie swoje miejsce archiwum, wyżej biuro centrum. Stanie się to tak szybko, jak tylko pozwoli sytuacja związana z trwającą epidemią.

- Stworzyliśmy już zalążek rady naukowej centrum – mówi dr Matheja. - Na razie pracuje ona zdalnie. Przygotowaliśmy kilka tematów badawczych, które będą realizowane. Dotyczą one m.in. funkcjonowania mniejszości niemieckiej w Polsce w okresie XX-lecia międzywojennego. Chcemy także objąć badaniami okres powojenny, kiedy formalnie mniejszość niemiecka nie była – nie licząc Pomorza i Dolnego Śląska - uznawana, a przecież jej członkowie w Polsce żyli. Wreszcie, gdy idzie o czasy współczesne, zamierzamy zbadać wkład mniejszości niemieckiej w odradzanie się samorządności w III RP. Kolejne kierunki badawcze będą z pewnością proponować członkowie rady naukowej. Zamierzamy w tym roku podjąć pięć lub sześć tematów, współpracując przy ich opracowaniu z konkretnymi instytucjami badawczymi. Zakładamy, że badania będą kontynuowane w przyszłości, bo kilka miesięcy to za mało na przeprowadzenie poważnych prac naukowych.

W projekt wpisane jest oczywiście także wydawanie publikacji. Centrum zamierza jeszcze w tym roku opublikować trzy, w tym pierwszy tom materiałów źródłowych do historii mniejszości niemieckiej. Docelowo każdy z tematów badawczych będzie owocował wydaniem jednej lub kilku książek.

Dr Michał Matheja, który jest kierownikiem projektu Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej i prezesem stowarzyszenia, ma za sobą doktorat na Politechnice Śląskiej, gdzie pracował przez ponad 20 lat. W 2015 rozpoczął pracę w Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej. Od lutego 2016 kierował projektem Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej.