Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej ma sukcesy i plany

Radę Naukową tworzy 21 osób. Reprezentują różne dziedziny nauki lub są liderami organizacji mniejszościowych.
- Podsumowaliśmy krótko to, co działo się w roku 2018 - mówi Michał Matheja, koordynator CBMN. - Główną część spotkania wypełniły plany na nowy rok 2019. Zaczęliśmy od tych projektów które będą kontynuowane. Myślę o wywiadach pogłębionych, które naukowcy prowadzą z najstarszymi członkami mniejszości niemieckiej w Polsce. Dyskutowaliśmy też o planowanych na ten rok publikacjach. Na koniec roku 2017 wydaliśmy książkę „Komunistyczny aparat bezpieczeństwa i ludność niemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945-1990”. Chcemy wznowić jej poszerzoną wersję. Planujemy też publikację dotyczącą inwigilacji Niemców w innych regionach. Kilka artykułów – o sytuacji na Dolnym Śląsku, Pomorzu, Ziemi Lubuskiej, Warmii i Mazurach – już przygotowaliśmy.

Członkowie rady postanowili, że w badaniach historii mniejszości należy położyć nacisk na okres przełomu – na to, co działo się przed rokiem 1989, w tym właśnie roku i tuż później. Kontekstem będzie 30-lecie pierwszej mszy św. w języku niemieckim na Górze św. Anny (4 czerwca 1989) oraz taki sam jubileusz Mszy św. Pojednania w Krzyżowej.

- W nawiązaniu do tych rocznic zaplanowaliśmy debatę (odbędzie się w Opolu na początku czerwca) na temat znaczenia daty 4 czerwca 1989 – dodaje Michał Matheja. - Był to jednocześnie dzień wyborów parlamentarnych, w których po raz pierwszy „Solidarność” mogła wystawić kandydatów, oraz dzień celebracji pierwszej mszy po niemiecku na Górnym Śląsku.

Kolejny projekt na rok 2019 to „Słownik biograficzny mniejszości niemieckiej”. Prace przygotowawcze już się rozpoczęły. Gotowe są dwa biogramy przykładowe opracowane przez Alicję Mainusch-Buhl. Członkowie rady dyskutowali o ich kształcie, bo też w nowym roku powinny powstać 24 biogramy. Zaś Michał Matheja będzie zbierał materiały do 24 kolejnych sylwetek – na rok 2020.

Centrum Badania Mniejszości Niemieckiej istnieje od 2015 roku jako projekt DWPN będący realizacją zapisów dokonanych w ramach Polsko-Niemieckiego Okrągłego Stołu w 2011 roku. Na jego dorobek składa się duży zbiór wspomnianych wywiadów pogłębionych z najstarszymi Niemcami w Polsce (powstało ich 65 od Olsztyna, przez Gdańsk, obie części Górnego Śląska i Wrocław).

Wcześniej Julianna Klick, a teraz Michał Matheja przeprowadzili wywiady z „rycerzami pierwszej godziny”, którzy zakładali struktury mniejszości różnych szczebli. Ich zbiór zbliża się do stu. Korzystając z doświadczeń Centrum DWPN prowadzi od połowy ubiegłego roku projekt „Archiwizacja i dokumentacja mniejszości niemieckiej”. W ciągu 4 lat przeprowadziło nadto 3 konferencje naukowe i 3 debaty.