Chcemy się uczyć z przeszłości

Tematy referatów, które znajdą się w programie konferencji "Plebiscyt na Górnym Śląsku w 1921"
Poniedziałek 15 X:
- Powstanie i rozwój konfliktu polsko-niemieckiego na Górnym Śląsku w początkach XX w.
- Powstanie i rozwój polskiego ruchu narodowego na Górnym Śląsku w początkach XX w.
- Postawa państw Ententy wobec powstań śląskich i plebiscytu.
- Polska i niemiecka propaganda w czasach powstań i plebiscytu.
Wtorek 16 X:
- Powstania śląskie i plebiscyt w polskich podręcznikach szkolnych.
- Powstania śląskie i plebiscyt w niemieckich podręcznikach szkolnych.
- Sytuacja Polaków w Rejencji Opolskiej w XX-leciu międzywojennym.
- Sytuacja Niemców w polskiej części Górnego Śląska po 1922.

- Jaki jest cel konferencji, którą Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej współorganizuje w Opolu?
- Naszymi partnerami przy organizowaniu konferencji po stronie polskiej są Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego i Uniwersytet Opolski, a po stronie niemieckiej Instytut Herdera w Marburgu. Najważniejszym jej celem jest próba ustalenia, na ile stanowisko naukowców polskich i niemieckich dotyczące kwestii plebiscytowych się zbliżyło. Mam nadzieję, że przekonamy się wszyscy, czy istnieje już wspólne stanowisko w tej sprawie, a jeśli się okaże, że go nie ma, zorientujemy się przynajmniej, w czym tkwią rozbieżności.
- Kto wygłosi referaty?
- Wśród uczestników konferencji znajdą się m.in. ze strony polskiej prof. Wiesław Lesiuk z Instytutu Śląskiego w Opolu, prof. Jerzy Wuttke z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, prof. Adam Suchoński z Uniwersytetu Opolskiego. Ze strony niemieckiej spodziewamy się udziału Svenji Buesching z Instytutu Georga Eckerta w Brunszwiku, dra Mathiasa Kneipa oraz dr Waldemara Groscha z Wyższej Szkoły Pedagogicznej we Freiburgu. Szczególnie wiele obiecujemy sobie po kończącej konferencję dyskusji panelowej na temat wzajemnych dobrych relacji polsko-niemieckich, którą będzie prowadził dr Axel Hartmann, współprzewodniczący Polsko-Niemieckiej Komisji Rządowej ds. Współpracy Międzyregionalnej.
- Do kogo adresujecie swoją konferencję?
- Sympozjum odbywać się będzie na Uniwersytecie Opolskim i adresowane jest do naukowców, studentów historii i politologii oraz germanistyki. Zapraszamy także tradycyjnie samorządowców, nauczycieli szkół oraz przedstawicieli mniejszości niemieckiej.
- Dla Polaków plebiscyty i powstania to heroiczny okres ich historii, dla Niemców to czas polskiej rebelii przeciw legalnej władzy. Jak pan ocenia ten fragment polsko-niemieckiej historii?
- Nie chcę się wypowiadać w sposób wiążący, jako że nie jestem historykiem. Chciałbym co najwyżej podkreślić, że Niemcy mają szczęście od II wojny światowej roku być państwem demokratycznym, gdzie panuje konstytucyjna wolność nauki. Tam zatem również na temat plebiscytu naukowcy mogli prowadzić badania bez ingerencji państwa. W Polsce do lat 80. nauka była instrumentalizowana przez system totalitarny i wolności badań historycznych nie było. Nie chcę przez to powiedzieć, że nauka niemiecka jest zawsze obiektywna. Swój wpływ na widzenie historii zawsze wywiera choćby tradycja. Mam jednak nadzieję, że konferencja przyczyni się m.in. do pokazania odpolitycznienia i odinstrumentalizowania historii w Polsce. Zobaczymy, jak zmieniła się ona w ciągu minionych 10 lat.
- Co z okresu plebiscytów wynika dla nas, współcześnie żyjących na Śląsku?
- To znajdzie się w centrum tej konferencji, że w regionach wielokulturowych w Europie zawsze były i będą konflikty między różnymi grupami społecznymi, np. mniejszością i większością. Byłoby iluzją sądzić, że ponieważ kiedyś będziemy mieli perfekcyjnie funkcjonujące społeczeństwo obywatelskie, to tych konfliktów nie będzie. Pytanie jest tylko, jakie instrumenty, struktury, jaką kulturę polityczną zbudujemy, by te konflikty rozwiązywać pokojowo, nikogo nie dyskryminując. Pokazaniu dróg do takiego stanu rzeczy ma służyć właśnie konferencja na temat plebiscytu na Górnym Śląsku.