Chcesz być eko? Nie pakuj żywności w plastik. Oto sposoby, dzięki którym zapomnisz o foliowych siatkach. Warto je znać w dzień bez foliówki

Plastik nie bez powodu zastąpił w wielu przypadkach szkło. Kto pamięta jeszcze mleko, które sprzedawane było w szklanych butelkach? To samo dotyczy np. oranżady, a obecnie produkty te znajdziemy dużo częściej w plastikowych butelkach. Dlaczego tak się stało? Przede wszystkim są one „najlepsze z punktu widzenia technologicznego i dla przedłużania trwałości produktów spożywczych. Są też lekkie”, mówił prof. Artur Bartkowiak, dyrektor Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, podczas debaty „W co i jak pakować żywność, by dokonywać bardziej zrównoważonych wyborów”.

Chociaż plastikowe opakowania wydają się bardziej przyjazne dla konsumenta, nie są one przyjazne dla środowiska. Bartkowiak podkreślił, że takie opakowania spełniają swoją funkcję, chronią produkty spożywcze, ale niestety w dużej ilości trafiają do naszego otoczenia.

Czy oznacza to, że zamiast rezygnować z plastiku jako materiału pakowego, trzeba większy nacisk położyć na edukację społeczeństwa, zwłaszcza w zakresie segregacji śmieci? Równie ważne jest, aby po każdej czynności, jaką wykonujemy na zewnątrz, np. piknik, grillowanie, dzień na plaży, wszystkie odpadki zabierać ze sobą, a nie zostawiać je pod drzewem, czy zakopane w piasku.

W 1950 roku świat produkował 2 mln ton plastiku, a w 2015 roku już 380 mln ton. Szacuje się, że każdego roku do mórz i oceanów trafia od 4,8 mln do 12,7 mln ton plastiku. W dodatku tworzywa sztuczne rozkładają się przez wiele lat, od 100 do nawet 1000!

- Przez ostatnie 10 lat produkowaliśmy więcej plastiku niż w ciągu ostatniego stulecia. Problem zanieczyszczenia mórz i oceanów plastikiem już dawno doczekał się poważnego statusu. Naukowcy ostrzegali przed takim scenariuszem od lat, ale niewielu ludzi przejęło się tymi komunikatami. Obecnie szacuje się, że w oceanach pływa ok. 400 mln ton plastikowych śmieci – informuje Fundacja Mare.

Plastikowe torby foliowe, naklejki i taśmy są nadal powszechnie używane przez firmy na całym świecie, ale powoli zaczyna pojawiać się coraz więcej przyjaznych dla środowiska alternatywnych opakowań, które nie będą przyczyniać się do globalnego zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.

Coraz więcej firm wprowadza zielone alternatywy opakowań, jest ich jednak wciąż zbyt mało, dlaczego więc nie zacząć od mniejszych kroków, czyli od naszych osobistych wyborów. Pakujesz owoce i warzywa w foliowe woreczki? Zamień je na torby wielokrotnego użytku. Podobnych rozwiązań jest więcej. Wydają się nic nie znaczyć w większej skali? Jeśli każdy z nas zmieniłby swoje nawyki, różnica stałaby się zauważalna.

• Zamiast zwykłej koperty, wybierz tę z recyklingu - recykling tworzyw sztucznych, gdy tylko jest to możliwe, zmniejsza potrzebę tworzenia jeszcze większej ilości materiałów jednorazowego użytku, które w końcu znajdą się na stercie śmieci. Kupując koperty z recyklingu, mamy pewność, że istniejące tworzywa sztuczne pozostają w obiegu i dajemy im drugą szansę na życie, zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym.
• Zamień plastikowe torby na zakupy na torby wielokrotnego użytku – warto kupić np. torbę z bawełny organicznej, wówczas nie tylko ograniczamy zużycie plastiku, ale mamy pewność, że bawełna, z której powstała torba, jest zbierana przez uczciwie opłacanych i traktowanych pracowników, bez użycia chemikaliów i przy znacznie mniejszym marnowaniu wody.
• Pożegnaj się z foliową owijką bąbelkową – chyba każdy lubi sobie czasem „poprzebijać” bąbelki, ale taka forma zabezpieczania produktów przed zniszczeniem jest mało ekologiczna. Powstają jednak alternatywy, jedną z nich jest owijka wykonana z tektury falistej. Zamiast wyrzucać lub przetwarzać poużytkowe odpady tekturowe, materiał ten zyskuje dodatkowe życie jako środek amortyzujący. Małe nacięcia są wykonane tak, aby uzyskać efekt harmonijkowy, który chroni przed wstrząsami, tak jak robi to folia bąbelkowa.
• Worki ze skrobi kukurydzianej – Alternatywą dla klasycznych, plastikowych opakowań zaczyna powoli być kukurydza. Opakowania, które wykonane są ze skrobi kukurydzianej, mają właściwości podobne do plastiku, są jednak dużo bardziej ekologiczne i nie będą zalegać na wysypiskach przez setki lat. Można z nich zrobić zarówno woreczki, jak i butelki czy inne opakowania.
• Plastik z recyklingu – Jeśli już używamy plastiku, a wiadomo, że nie da się tego zupełnie uniknąć, warto wybierać ten, który pochodzi z recyklingu. Należy jednak zauważyć, że plastik można poddać recyklingowi tylko raz, więc unikanie tego materiału jest najlepszą zieloną opcją.
• Bagasse - to suchy, włóknisty produkt uboczny trzciny cukrowej. Resztki łodyg trzciny cukrowej są zbierane i prasowane w wysokich temperaturach. Produkty na bazie bagassy są stosowane do pakowania żywności.
• Na początek wystarczą proste triki – zakupy zajmą prawdopodobnie odrobinę więcej czasu niż zwykle, ale w sklepie warto zwracać uwagę również na drobne różnice. Poza wspomnianymi wcześniej foliowymi woreczkami warto rozglądać się za różnymi alternatywami. Zamiast pojedynczych produktów pakowanych w plastik, poszukajmy tych leżących luzem lub pakowanych w szkło czy metal. Zamiast plastikowych słomek, wybierzmy te wielokrotnego użytku, zamiast kupować mydło w płynie, wybierzmy to w kostce.

Prof. Bartkowiak wyjaśnił w czasie debaty, że przede wszystkim jest zbyt wiele rodzajów tworzyw sztucznych, a wystarczyłyby trzy: polietylen i polipropylen oraz politereftalan butylenu. - Czy mamy alternatywne materiały, które mogą zastąpić te trzy rodzaje tworzyw sztucznych? Są oczywiście pewne rozwiązania, próby tworzenia materiałów analogicznych do wymienionych, ale wytwarzanych z surowców bioodnawialnych – tłumaczył.

Niestety obecnie opakowania, które są produkowane z surowców odnawialnych i biodegradowalne nie spełniają wszystkich właściwości, które przypisuje się tworzywom sztucznym. Jacek Świgoń, Key Account Director w firmie Tetra Pak, dodał również, że „jeśli producenci będą odważni i podejmą produkcję tego typu materiałów na większą skalę, staną się one bardziej powszechne i dostępne, a przez to też cenowo atrakcyjniejsze dla konsumentów”.

Obecnie opakowania biodegradowalne są nawet pięć razy droższe, problemem jest m.in. ograniczona dostępność dobrej jakości surowców. Dlatego całkowite wyeliminowanie opakowań z tworzyw sztucznych nie jest możliwe, na pewno nie w najbliższym czasie, można jednak zastanawiać się nad rozwiązaniami pośrednimi.

Tetra Pak ogłosił w tym roku, że jest blisko stworzenia aseptycznego opakowania do przechowywania żywności poza lodówką. W większości będzie produkowane z włókien celulozowych. - Nasze opakowania kartonowe do płynnej żywności w większości pochodzą z surowców odnawialnych. Opakowania służące do produktów lodówkowych są w 100 proc. z takich surowców, z celulozy oraz polietylenu z trzciny cukrowej – mówi Jacek Świgoń.

Pojawia się jednak inny problem, mianowicie „wprowadzenie na dużą skalę opakowań biodegradowalnych oznacza dużą emisję metanu, czyli gazu dużo bardziej szkodliwego dla środowiska niż dwutlenek węgla”.

– Badania wskazują, że zmieszanie więcej niż 20 kg surowców biodegradowalnych na tonę materiału wykluczy całą taką frakcję z recyklingu. Szukajmy rozwiązań optymalnych z punktu widzenia ochrony środowiska – przekonywał Robert Szyman, dyrektor Polskiego Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych.