Głównym źródłem wiedzy na temat finansów dla 94 proc. nastolatków są rodzice i inni dorośli krewni. Kolejne źródło stanowi Internet, z którego korzysta 4 na 5 badanych. Zaledwie co trzeci uzyskuje informacje od nauczycieli.
Dla porównania - w krajach o najwyższych kompetencjach finansowych, na przykład Finlandii, prawie 72 proc. uczniów pozyskuje wiedzę od nauczycieli. Średnia dla krajów OECD stanowi 50 proc. Częściej niż od nauczycieli uczniowie uzyskiwali informacje nawet od swoich znajomych czy z telewizji – polscy uczniowie wskazywali tak częściej niż średnia w krajach OECD.
Autorzy raportu „Edukacja Finansowa w Polsce”, stworzonego przez SpotData i Evidence Institute w ramach współpracy z firmą Provident, stwierdzają, że edukacja finansowa w Polsce nie jest zła, jednak posiada ona szeregi istotnych luk. Jak podkreślają eksperci, mimo wszystkich narzekań na edukację w Polsce, jesteśmy w czołówce państw świata, które dokonały w ciągu ostatnich 20 lat największego postępu w nauczaniu ogólnym.
Postęp ten objawia się także jako dobre wyniki w nauczaniu matematyki. Badania pokazują, że dobre zrozumienie zagadnień królowej nauk, przekłada się bezpośrednio na wyższe kompetencje finansowe. Wyższe kompetencje finansowe mają także ci uczniowie, którzy już korzystają z konta bankowego i karty płatniczej.
Rodzice uczą dzieci o finansach
Zauważane są tendencje, w których jakość wiedzy finansowej przekazywanej przez starsze pokolenie młodszemu zależy zwłaszcza od statusu materialnego – im lepiej sytuowani są członkowie rodziny, tym szersza jest wiedza wśród nastolatków. Najniższy poziom wiedzy obserwuje się wśród seniorów, którzy za to są bardziej ostrożni w swoich decyzjach.
- W edukacji finansowej panuje rozdźwięk między poziomem edukacji wśród nastolatków a tym, co oferuje szkoła, gdzie, według deklaracji uczniów, jakąkolwiek wiedzę z zakresu finansów otrzymali na lekcjach matematyki. Brakuje takiego elementu, który spinałby te treści jedną klamrą - stwierdza Agnieszka Kłos-Siddiqui, Prezeska Zarządu Provident Polska.
Taki stan skutkuje tym, że edukacja teoretyczna jest na dość wysokim poziomie. Nieco gorzej jest w ujęciu praktycznym, który stanowi brakujący jej aspekt. Luka ta, w przypadku finansów przeciętnego nastolatka, skutkuje na przykład wydawaniem przez nich więcej pieniędzy, niż zaplanowali.
- W przypadku dorosłych jest trochę gorzej, ponieważ w kwestii edukacji finansowej występuje podobny problem. Brakuje wiedzy, która zapewni bezpieczeństwo finansowe, właściwe planowanie swoich przychodów i swoich wydatków w przyszłości oraz przede wszystkim umożliwi odpowiedzialne pożyczanie pieniędzy - stwierdza Agnieszka Kłos-Siddiqui.
Szkoły i rodzice potrzebują wsparcia w edukacji finansowej
Posiadanie wiedzy i umiejętności finansowych w dzisiejszym świecie jest kluczowe dla jakości życia i stabilności finansowej każdego z nas, a także całego społeczeństwa. Mimo to wciąż istnieje liczna grupa osób posiadająca braki w swojej edukacji finansowej. Dlatego też autorzy raportu zidentyfikowali kluczowe wnioski i rekomendacje, które wpłyną na poprawę poziomu znajomości zagadnień finansowych.
Ponieważ rodzice są głównym źródłem wiedzy o finansach, korzystnym rozwiązaniem byłoby przygotowanie programów i materiałów edukacyjnych, które pomogłyby rodzicom w kształtowaniu u swoich dzieci kompetencji finansowych nawet już na etapie przed rozpoczęciem edukacji w szkole. Materiały takie stanowiłyby także uzupełnienie ich braków kompetencji w tym obszarze.
Przygotowanie dorosłych do bycia mentorami swoich dzieci wymaga stworzenia programów edukacyjnych specjalnie do nich adresowanych. Często się zdarza, że osoby o niższej wiedzy z zakresu finansów, zarabiają mniej, co stawia ich w trudniejszej sytuacji życiowej. Podobna sytuacja dotyczy niedoświadczonej młodzieży i osób starszych, które niejednokrotnie nie nadążają za zmieniającą się rzeczywistością finansową.
Dla takich grup powinny być organizowane kursy, szkolenia oraz tworzone kampanie informacyjne, kierowane zwłaszcza do osób, które samodzielnie nie są w stanie dokształcać się w zakresie finansów. Działania te powinny zmierzać do zmiany nawyków i postaw Polaków - myślenia o dłuższej perspektywie i zabezpieczania się na przyszłość.
Edukacja finansowa w szkołach powinna, według autorów raportu, mieć bardziej praktyczny charakter. Sama edukacja finansowa powinna być oparta na konkretnych zagadnieniach, które ciągle byłyby aktualizowane. Takie podejście powinien reprezentować program nauczania nowego przedmiotu biznes i zarządzanie. Konsekwencją takiego podejścia jest odpowiednie przygotowanie nauczycieli do prowadzenia tych zajęć dokładnie w taki sposób.
Edukacja finansowa dostępna dla każdego
Niezbędne będzie także zbadania preferencji i zachęt do pogłębiania wiedzy z zakresu finansów, a także opracowanie mechanizmów angażujących podmioty prywatne w edukację finansową. Obecnie działające już projekty wymagają oceny, co pomogłoby zidentyfikować skuteczne działania, a także obszary do dalszej poprawy systemu finansowego czy podjęcia ewentualnych działań naprawczych.
Ostatnim postulatem stawianym przez twórców raportu jest stworzenie budzącej zaufanie i łatwej w obsłudze platformy poświęconej edukacji finansowej konsumentów. Stworzenie strony internetowej będącej wyczerpującym źródłem informacji, pochodzących od wiarygodnego podmiotu, mogłoby z jednej strony przyczyniać się do pogłębienia wiedzy konsumentów, a z drugiej stanowić bazę materiałów edukacyjnych dla nauczycieli w szkołach.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
