Co zrobić, gdy w OFE brakuje Twoich pieniędzy?

Od tego roku liczba emerytów, którzy pieniądze na starość otrzymywać będą z dwóch źródeł, będzie powiększała się. Poniżej wyjaśniamy, co należy wiedzieć o OFE, co zrobić, gdy na konto w funduszu emerytalnym nie spłynęły wszystkie składki lub są one zaniżone.

Z czego składa się emerytura

Mamy dwa podstawowe konta, zwane filarami, na które wpływają składki. Pierwszy filar to ZUS, drugi - otwarty fundusz emerytalny (OFE). Nowy system emerytalny (działa od 1999 roku) objął tylko osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku (czyli tych, którzy w chwili wejścia reformy nie ukończyli 50 lat).

Nie wszyscy muszą być w obu filarach. Osoby między 30. i 50. rokiem życia mogły wybierać, czy ich składka będzie tylko w ZUS, czy również w OFE. Osoby przed trzydziestką wyboru nie miały, musiały być w obu filarach.

Co miesiąc 19,52 proc. pensji brutto trafia na konto emerytalne w ZUS. Jeśli należysz do II filaru (OFE), ZUS zostawia u siebie 12,22 proc., a 7,3 proc. przekazuje dalej, do wybranego przez ciebie OFE.

Przykład:
Jan Kowalski zarabia 1000 zł brutto, 122,2 zł zostaje na koncie emerytalnym w ZUS, a 73 zł powinno trafić na konto w OFE.

Problem jednak w tym, że składki na konto w OFE nie zawsze trafiają. Dlatego należy systematycznie sprawdzać swoje konta emerytalne w ZUS i OFE. Ubezpieczeni co roku otrzymują z ZUS i OFE odpowiednie informacje. Można założyć, że jeśli na koncie w OFE wszystko jest w porządku, to w ZUS-ie również wszystko powinno się zgadzać. Niestety - odwrotnie już to tak nie działa, tzn. nawet jeśli z dokumentu otrzymanego z ZUS wszystkie składki się zgadzają, to nie ma pewności, że w OFE też wszystko jest w porządku.
Gdy w OFE zaginą składki

Na początek należy zadzwonić do swojego OFE. Telefon do informacji znajduje na umowie z funduszem. Warto zapytać o wszystkie szczegóły: ilość składek, kiedy wpływały, jakie to były kwoty oraz jakie wypłacone zostały odsetki za ewentualne opóźnienia.

Należy wyjaśnić, że chodzi wyłącznie o wysokość składek wpłacanych na konto, a nie stan konta po odliczeniu prowizji, którą pobiera fundusz. Warto poprosić też o przedyktowanie danych, za pomocą których identyfikuje ubezpieczonego fundusz emerytalny - czyli numeru NIP, PESEL, numeru dowodu osobistego.

Trzeba sprawdzić, czy te numery się zgadzają. Niestety, nie wszystkie fundusze podadzą te informacje przez telefon. Wtedy można zażądać przesłania ich pocztą albo wybrać się do biura funduszu i na miejscu sprawdzić stan konta.

Sprawdź, czy wszystko się zgadza

Trzeba sprawdzić, czy na koncie w OFE znajduje się cała należna suma. Jak to zrobić? Najłatwiej i najbliżej w kadrach albo w umowie o pracę. Sumę miesięcznych pensji brutto za okres, w jakim należy się do funduszu, należy przemnożyć przez 7,3 proc. (suma pensji razy 0,073), czyli tyle, ile powinno trafić do OFE.

Przykład:
Jan Kowalski należy do OFE od 1 września 2002 roku. Powinien poprosić w kadrach o wyliczenie, ile zarobił w ciągu tych miesięcy. Otrzymaną kwotę trzeba pomnożyć przez 0,073. To, co otrzyma, to właśnie ta suma, która powinna trafić na konto emerytalne w funduszu (chyba że Kowalski zarabia bardzo dobrze i już po kilku miesiącach przekroczył kwotę trzydziestokrotności odpowiadającą prognozowanemu przeciętnemu wynagrodzeniu miesięcznemu w gospodarce narodowej za dany rok kalendarzowy określony w ustawie budżetowej - wówczas składki nie są odprowadzane).

Teraz trzeba porównać wynik z tym, co jest w funduszu. Nie zgadza się coś? Musisz interweniować.

Gdy na koncie w OFE pojawią się braki, trzeba sprawdzić:

czy brakuje składek za pewne miesiące;
czy niektóre składki są zaniżone.

Gdy nie ma niektórych składek

Gdy brak składek za pewne miesiące, trzeba sprawdzić, czy za ten czas składki w ogóle się należały. Dlatego należy zwrócić uwagę na to, czy:

nie został przekroczony próg tzw. trzydziestokrotności, czyli ubezpieczony zarobił więcej niż pomnożone przez 30 prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej za dany rok kalendarzowy określony w ustawie budżetowej. Limit ten jest równy 30-krotności średniej prognozowanej miesięcznej płacy w Polsce;

nie przebywałeś cały miesiąc na zwolnieniu lekarskim, biorąc zasiłek chorobowy;

w miesiącu, za który składka nie wpłynęła, byłeś na bezpłatnym urlopie.
Jeśli jednak żaden z tych powodów cię nie dotyczy, musisz zwrócić się do ZUS.

Jeśli ZUS powie, że przyczyną są nieprawidłowości w dokumentacji dotyczącej pracodawcy, należy domagać się od pracodawcy jak najszybszej poprawy danych.

Powinien on zgłosić się do terenowego oddziału ZUS i pokazać dowód przelewu. Wówczas Zakład Ubezpieczeń Społecznych natychmiast powiąże z firmą niezidentyfikowaną dotychczas wpłatę. Jeśli natomiast okaże się, że błędy znajdują się na dokumentacji przelewu, ZUS powinien niezwłocznie wyjaśnić, czy winny przekłamań jest bank, czy pracodawca, obciążyć winnego odsetkami i dopisać je do twoich składek. Zdarza się też, że przyczyną braku części składek na koncie może być zmiana nazwiska.

Przykład:
Anna Kowalska wyszła za mąż i zmieniła nazwisko, ale nie zgłosiła tego funduszowi.

Składka wówczas nie płynie, bo fundusz ma stare dane (zgłoś się do funduszu i poproś o uaktualnienie danych). Innym powodem może być po prostu oszustwo pracodawcy, który należnych składek za dany miesiąc nie przelał.

Najpierw należy sprawdzić swojego pracodawcę. Obejrzyj swoje paski wypłaty, porównaj, czy składka do ZUS jest w takiej samej wysokości (chyba że miałeś podwyżkę, wtedy powinna być wyższa).

Jeśli się okaże, że pracodawca popełnił błąd, poproś o niezwłoczną korektę tego błędu. Zdarza się również, że nieuczciwi pracodawcy po prostu oszukują - do raportu miesięcznego wpisują prawidłowe sumy, ale przelewają mniej pieniędzy.

Wówczas na koncie emerytalnym pojawi się składka proporcjonalnie zaniżona. Jeśli okaże się, że wystąpił właśnie ten problem - trzeba starać się o odzyskanie reszty składki od pracodawcy. Jeśli składki są zaniżone, należy wysłać pismo do ZUS z prośbą o wyjaśnienie sytuacji.

Puste konto

Może się także okazać, że na koncie nie ma ani grosza. Oznacza to, że:

ZUS nie zidentyfikował cię jako osoby podlegającej ubezpieczeniu.
ZUS co prawda cię zidentyfikował, ale pracodawca nie przesyła składek.
Pracodawca przesyła składki, ale jesteś błędnie zgłoszony do funduszu.

Gdy nie figurujesz w bazie ZUS:
Zobacz w kadrach kopię swojego zgłoszenia do ubezpieczenia, tzw. druku ZUS ZUA. Ten druk wszyscy pracodawcy musieli przesłać do ZUS w styczniu 1999 r. albo w ciągu siedmiu dni od zatrudnienia nowego pracownika. Jeśli są w nim jakieś błędy (np. w numerze NIP, dacie urodzenia, nazwisku panieńskim - w przypadku mężatek - itp.), składka nie wpłynie do funduszu, bo ZUS nie jest w stanie zidentyfikować ubezpieczonego. Zażądaj, aby pracodawca jak najszybciej wysłał prawidłowe i aktualne informacje na tzw. druku zmiany danych.

Uwaga!
Nawet jeśli na zgłoszeniu nie znajdą się błędy, nie można być pewnym, czy konto jest prawidłowo założone. Druk ZUA mógł się po prostu gdzieś zagubić albo ZUS niewłaściwie "wstukał" dane do komputera.

Warto zajrzeć też w dane w imiennym raporcie przekazywanym co miesiąc przez pracodawcę do ZUS (tzw. druk ZUS RCA). Sprawdź swój numer identyfikacyjny (PESEL bądź NIP). Gdy i tu wszystko się zgadza, czas udać się do ZUS.

W takiej sytuacji musisz przede wszystkim sprawdzić, czy prawidłowo podałeś w funduszu emerytalnym wszystkie swoje dane. Najpierw skorzystaj z informacji, które otrzymałeś, telefonując do funduszu emerytalnego, lub które masz na ostatnim wyciągu ze stanem konta.

To najprostszy sposób, by sprawdzić, czy dane, które podałeś agentowi podczas przystępowania do funduszu, zostały prawidłowo wprowadzone do bazy danych. Zwróć szczególną uwagę na długie rzędy cyferek - numery PESEL, NIP, dowodu osobistego. To dość częste przyczyny błędów. Wszelkie pomyłki zgłoś jak najszybciej do funduszu.

Gdy wszystko się zgadza, weź jeszcze dla pewności umowę, którą podpisałeś z agentem. Przestudiuj ją dokładnie i sprawdź, czy wszystkie wpisane tam dane są prawidłowe.

Pracodawca nie przelewa składek

Jeśli na monity (pisemne lub telefoniczne) ZUS odpowie, że konto indywidualne istnieje, tyle że pracodawca w ogóle nie przesyła na nie składek, wezwij ZUS do wyegzekwowania od pracodawcy należności wraz z odsetkami (wzór pisma znajdziesz w najbliższym oddziale ZUS).

Czas na wizytę w ZUS-ie

Ten krok mogą zrobić zarówno ci, którzy na swoim indywidualnym koncie w funduszu nie mają ani grosza, jak i ci, którzy na koncie mają tylko część składek.

Pamiętaj!
Zanim przystąpisz do działania, skompletuj dane swoje i płatnika (czyli swojego pracodawcy). Przydadzą się: twój PESEL i NIP, numer i seria dowodu/paszportu, NIP pracodawcy (adres, nazwa), data podpisania umowy z funduszem, data zgłoszenia cię przez fundusz do ZUS jako swojego klienta (dwie ostatnie informacje uzyskasz w swoim funduszu).

A teraz zapytaj ZUS o przyczynę kłopotów. Najłatwiej do ZUS-u zadzwonić albo zapytać w swojej placówce ZUS. Możesz też wysłać list. To co prawda potrwa, bo ZUS ma miesiąc na odpowiedź - ale za to otrzymasz odpowiedź na piśmie.

W ZUS poproś o zestawienie składek, jakie wpłynęły na twoje konto. Z porównania ich z pieniędzmi, które trafiły na twoje konto w funduszu, może okazać się, że pieniądze przez pewien czas przetrzymywał sam ZUS. Za okres opóźnień należą się odsetki.

ZUS ma 15 dni na wyjaśnienie

Niestety, wciąż można spotkać przypadki, gdy wszystko się zgadza - pracodawca przesyła składki, w danych nie ma żadnych błędów - mimo to czegoś na koncie w funduszu brakuje. Być może są jakieś opóźnienia w przelewaniu twoich składek z ZUS do OFE. Teoretycznie ZUS ma na to 15 dni. Jeśli opóźnienia te powstały z winy ZUS, należą ci się ustawowe odsetki. ZUS przelewa je bezpośrednio na twoje konto w OFE.