Czy mieszkańcy Olesna późno się ochrzcili i co wspólnego z tym miał smok?

W tym roku świętujemy 1050-lecie chrztu Polski. Wiadomo jednak, że w 966 roku chrzest przyjął jedynie książę Mieszko Pierwszy, być może także członkowie jego dworu. Chrystianizacja całego państwa Polan trwała o wiele dłużej.

Autor „Krótkiego rysu historii miasta Olesna” Józef Lompa (1797-1863) pisze, że burmistrz Olesna wraz z całą rodziną dopiero około 1229 roku dał się ochrzcić. W jego ślady poszli wszyscy mieszkańcy miasta.

„Chrzest w Oleśnie wobec miast sąsiednich, np. Opola, był nieco spóźniony” - pisze oleski dziejopis.

Czy w sprawie chrztu Olesna należy wierzyć Józefowi Lompie ? Można odpowiedzieć żartem, że wtedy trzeba by też wierzyć w smoki.

Informacje o później chrystianizacji Olesna zawarte są bowiem w legendzie o oleskim smoku. Miał on mieszkać na wzgórzu w Grodzisku, na którym dzisiaj stoi drewniany kościół św. Rocha.

Na początku XIII stulecia było to wzgórze za miastem, w którym swoją pieczarę miał najprawdziwszy smok. Na dodatek oleśnianie byli wówczas jeszcze poganami i mieli w zwyczaju dostarczać swoje pierworodne dziecko jako żywą ofiarę smokowi.

Również ówczesny premier nie chciał się wyłamywać i kazał mamce zanieść swoje dziecko smoczysku. Kiedy wyszła za miasto, spotkała sędziwego starca. Kiedy powiedziała mu, że niesie dziecko potworowi w ofierze, starzec ochrzcił noworodka w płynącej obok rzece i obiecał jej, że teraz smok dziecka już nie tknie.

Rzeczywiście, kiedy smok ujrzał dziecko burmistrza, dał drapaka. Uradowana mamka wróciła z dzieckiem do miasta, a smok więcej już do Olesna nie zajrzał. Józef Lompa sam określi tę legendę jako baśń.

„Znajduje się w tej legendzie piękny sens, jak to przed łagodnym światłem chrześcijańskiej religii muszą ustąpić pogańskie ciemności” - komentuje Józef Lompa. Oleski dziejopis dodaje, że pierwszy farny kościół w Oleśnie zbudowano prawdopodobnie dopiero w 1323 roku.

Lompa myli się. Stojący tuż przy oleskim rynku kościół św. Michała był wzmiankowany już w 1226 roku. Zachowany do dzisiaj dokument z tego roku potwierdza konsekrację kościoła grodowego w Oleśnie.

Prawdopodobnie stąd wzięła się data 1229 (pomyłka o trzy lata), którą oleski dziejopis przytoczył jako datę chrztu Olesna. Czy Olesno przyjęło zatem chrześcijaństwo dopiero 250 lat po Mieszku Pierwszym?

- Absolutnie nie, od końca X wieku Śląsk był pod panowaniem Piastów, a wcześniej był pod rządami czeskich Przemyślidów, którzy przyjęli chrzest dużo wcześniej, więc całkiem możliwe, że ziemia opolska była chrześcijańska nawet wcześniej niż państwo Mieszka Pierwszego - mówi Ewa Cichoń, autorka książek o historii Olesna.