Dokąd zmierza mniejszość niemiecka w Polsce

Na sympozjum zorganizowane w nowym domu pielgrzyma na Górze św. Anny przez DWPN i VdG zjechało mimo opadów śniegu ponad 50 osób, reprezentantów MN. Nie zabrakło przedstawicieli Niemców z Olsztyna, Pomorza, Łodzi, województwa śląskiego, Dolnego Śląska i Śląska Opolskiego. Powodem spotkania była refleksja podjęta w kontekście 20-lecia funkcjonowania mniejszości w Polsce: Kim jesteśmy, dokąd zmierzamy?

Trzydniowa konferencja podejmująca problematykę tożsamości rozpoczęła się od "spotkania przy kominku" z ks. dr. Piotrem Tarlinskim, duszpasterzem mniejszości.
- Wystąpienie na temat tożsamości ks. Tarlinski osnuł wokół własnego życiorysu - mówi Bruno Kosak, uczestnik sympozjum - podkreślił, jak bardzo wyniesione z domu wychowanie wpłynęło na jego osobowość i postawy w dorosłym życiu. Przez lata kształcił się w polskich szkołach, aż po seminarium duchowne, a przekazana przez rodziców tożsamość nie przeszkodziła mu w otwarciu na to wszystko, co do jego rozwoju wniosła kultura większościowa, polska. I właśnie na tym polega wielokulturowość - czyli postawa, która niestety, wciąż nie może się u nas przebić na dobre.

W namyśle nad tożsamością pomagali mniejszości zaproszeni przez organizatorów eksperci. Wśród nich dr Danuta Berlińska z UO, która wygłosiła wykład o byciu Niemcem w Polsce z perspektywy socjologicznej oraz dr Tomasz Wicherkiewicz z uniwersytetu w Poznaniu. Przedstawił on kwestię ochrony prawnej języków mniejszościowych i regionalnych w Polsce w teorii i w praktyce.

Wśród członków mniejszości dających świadectwo, co znaczy dziś bycie Niemcem w Polsce, znalazł się m.in. lider VdG Bernard Gaida.
- Nasza tożsamość nie jest nam z góry zadana - mówi Bernard Gaida - kształtujemy ją sami. Mamy pewne dane kształtujące tożsamość - nasz dom, pochodzenie, ale przyjęcie jej pasywnie nie wystarczy. Poeta, Jerzy Libert pisał przed laty: Uczyniwszy na wieki wybór, w każdej chwili wybierać muszę. On to odnosił do wiary, ale swoją tożsamość też musimy najpierw wybrać, a potem rozwijać. Dziecku wystarczy dla jego tożsamości bajka i krótka piosenka, ale to o wiele za mało dla dorosłego. Bez rozwoju będzie tożsamość tracił. Podstawą tego rozwoju dla nas jest obcowanie z kulturą i literaturą niemiecką. Tak jak dzięki polskiej szkole znam Mickiewicza i Słowackiego, tak powinienem znać Thomasa Manna, a jako Ślązak Niekrawtza. Jeśli nie po niemiecku, to przynajmniej w przekładach. z

Wohin schreitet die Deutsche Minderheit in Polen

In St. Annaberg trafen sich die Führungskräfte der Deutschen Minderheit aus ganz Polen.

Zu dem im Pilgerheim vom VdG und dem HDPZ organisierten Symposium kamen trotz Schneefalls fast 50 Vertreter der deutschen Volksgruppe. Darunter waren Deutsche aus Allenstein, Pommern, Lodsch, Woiwodschaft Schlesien, Niederschlesien und dem Oppelner Land. Der Grund für das Treffen war das 20. Jubiläum der Gründung von organisierten Deutschen in Polen und in diesem Kontext die Frage: Wer sind wir, wohin wollen wir?

Die dreitägige Konferenz zum Thema Identität begann mit einem ,,Treffen am Kamin" mit Pfarrer Dr. Piotr Tarlinski, dem Minderheitenseelsorger.
- Zum Thema der Identität sprach Pfarrer Tarlinski am Beispiel seines eigenen Lebens - sagt Bruno Kosak, Teilnehmer des Symposiums - er unterstrich, wie sehr das Zuhause seine Haltung und Persönlichkeit im Erwachsenenleben prägte. Jahrelang besuchte er polnische Schulen und ein Priesterseminar, aber die von den Eltern übertragene Identität hat ihn nicht daran gehindert sich auf die Mehrheitskultur zu öffnen. Und das bedeutet eben Multikulturalität - eine Haltung, die sich nicht durchsetzen kann.

Bei den Überlegungen zum Thema Identität haben eingeladene Experten geholfen. Darunter Dr. Danuta Berlińska von der Oppelner Universität, die einen Vortrag aus soziologischer Sicht darüber hielt, was es heißt Deutscher in Polen zu sein. Dr Tomasz Wicherkiewicz von der Universität in Posen stellte das Thema Rechtschutz der Minderheiten- und Regionalsprachen in Polen in Theorie und Praxis.
Unter den Mitgliedern der Minderheit sprach u.a. VdG Vorsitzende Bernard Gaida darüber, was es heute heisst Deutscher in Polen zu sein.

- Unsere Identität wird uns nicht von vornherein auferlegt - sagt Bernard Gaida - wir entwickeln sie selber. Wir haben gewisse Angaben, die zu unserer Identität beitragen - unser Haus, Abstammung, aber deren passive Annahme reicht nicht aus. Der Dichter, Jerzy Libert schrieb vor Jahren: "Die ewige Wahl muss immer wieder aufs Neue gemacht werden". Das meinte er im Kontext des Glaubens, aber unsere Identität müssen wir auch wählen, und dann entfalten. Einem Kind reicht zu seiner Identität ein Märchen und ein kurzes Lied, aber für einen Erwachsenen ist es zu wenig. Ohne Entwicklung wird er seine Identität verlieren. Die Grundlage dieser Entwicklung ist für uns deutsche Kultur und Literatur. So kenne ich dank der polnischen Schule Mickiewicz und Słowacki, so sollte ich auch Thomas Mann, und als Schlesier Niekrawietz kennen. Wenn nicht in der deutschen Sprache, dann zumindest als Übersetzung.