Dorota Czudowska: - Macierzyństwo to zdrowie

- Podkreśla pani zawsze, że w Polsce dużo się mówi o konieczności jak najwcześniejszego wykrywania raka piersi - co jest niezwykle ważne - natomiast zbyt mało uwagi poświęca się przyczynom, które mogą do niego prowadzić.
- Mówię tak nie bez powodu. Wśród kobiet panuje bowiem przeświadczenie, że rak piersi to wyrok, zrządzenie losu, przed którym się nie ucieknie i w żaden sposób nie da się mu zapobiec. Tymczasem to nieprawda, gdyż zagrożenie tym nowotworem można w pewnym stopniu ograniczyć. A zależy to od nas samych.

- Co w takim razie kobiety mogą zrobić, by zminimalizować zagrożenie rakiem piersi?
- Może najpierw przytoczę kilka najważniejszych danych. Ostatnio raka piersi wykrywa się co roku u blisko 15 tysięcy kobiet, z tego jedna czwarta umiera. Kiedyś zachorowań w ciągu roku na ten typ nowotworu było około 14 tysięcy. Co spowodowało ten wzrost? Nastąpiło odwrócenie roli kobiety: coraz mniej rodzimy i coraz rzadziej karmimy piersią, natomiast coraz więcej czasu poświęcamy na pracę, by udowodnić swoją dyspozycyjność wobec pracodawcy. Nie mamy czasu na planowe rodzicielstwo, co w konsekwencji przypłacamy zdrowiem.

- Wynika z tego, że dla własnego zdrowia kobiety powinny rodzić i karmić piersią?
- Rakowi piersi sprzyja nadmierne wydzielanie żeńskich hormonów płciowych, estrogenów. Przyczynia się też do niego wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki i późna menopauza. Według wielu naukowców istotna jest bowiem liczba wszystkich cyklów miesiączkowych w życiu kobiety. Im jest ich więcej, tym ryzyko zachorowania również się zwiększa. Natomiast ciąża chroni przed rakiem piersi, bo przez okres ciąży kobieta jest przed estrogenami zabezpieczona, nie jest narażona na ich działanie.

- Czy to prawda, że istotne znaczenie ma pierwsza ciąża?
- Tak, i powinna ona nastąpić przed 25. rokiem życia. Piersi są bowiem wrażliwsze na działanie hormonów, zanim zakończy się proces ich rozwoju. Następuje to do momentu wytwarzania przez nie mleka. Dlatego tak istotne znaczenie przypisuje się pierwszej ciąży i karmieniu piersią. Chodzi bowiem o wydłużenie okresu między miesiączkami.

- Twierdzi też pani, że im więcej kobieta ma dzieci, tym dla niej lepiej. Przecież to chyba jest niemożliwe. Kobiety nie chcą już stać przy garach i całe życie niańczyć dzieci...
- To nie o to chodzi. Kobiety muszą być tylko świadome wyborów, jakie w swoim życiu podejmują. I konsekwencji, że może je czekać to i to. Nikt nikomu nie każe wracać do garów, ale też trzeba wiedzieć, że taki styl życia, a nie inny może się przyczynić do zachorowania i należy mieć tego świadomość.

- Co każda z pań może na co dzień zrobić, by zminimalizować u siebie ryzyko zachorowania?
- Zostało już udowodnione, że 30-60 minut aktywności fizycznej codziennie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi o 10-16 procent. Może to być np. spacer, pływanie, jazda na rowerze. Rodzaj aktywności powinien być dobrany do wieku. Do wysiłku fizycznego na pewno nie należy zaliczać dźwigania siatki z zakupami, bo to wywołuje raczej stres, który jest kolejnym czynnikiem ryzyka. Następne 10-15 procent zyskujemy dzięki przestrzeganiu odpowiedniej wagi ciała, a konkretnie zapobieganiu otyłości. Wiadomo już bowiem, że jeśli tkanki tłuszczowej jest za dużo, to zagrożenie rakiem piersi także rośnie.

- Przestrzega pani kobiety również przed piciem alkoholu...
- Bo jedno piwo dziennie, po które sięgają już nawet nastolatki, to - nie waham się użyć tego określenia - zabójstwo. Powoduje to wzrost zagrożenia nowotworem o 10 procent. Należy bowiem pamiętać, że pół litra piwa zawiera 25 gramów czystego etanolu. Ten zamienia się w tłuszcze, a o ich negatywnej roli już wcześniej mówiłam.

- Czego jeszcze powinny się wystrzegać kobiety?
- Uważam, że nie powinny stosować hormonalnej antykoncepcji i hormonalnej terapii zastępczej. Wiem, że narażam się tu wielu ginekologom - już do tego przywykłam, że moje niektóre poglądy są uważane za kontrowersyjne - ale w obu przypadkach kobiety są również narażone na działanie estrogenów. Wtedy ono się potęguje. Jeśli chodzi o antykoncepcję, to natura naprawdę wyposażyła nas w wiedzę na temat tego, jak zaplanować rodzicielstwo zgodnie z ekologią własnego ciała. A co do hormonalnej terapii zastępczej, to nie powinna ona trwać dłużej niż 2-3 lata. Kobieta powinna być przez cały ten czas pod kontrolą.

- Jak często i w jaki sposób należy kontrolować piersi?
- Zasady są takie: raz w miesiącu badaj swoje piersi, a raz w roku niech twoje piersi zbada lekarz. Po 40. roku życia przynajmniej raz na dwa lata zrób mammografię. Zawsze zgłoś się do lekarza, gdy zauważysz w piersiach niepokojące cię zmiany. Nigdy z tym nie zwlekaj.