Dziecko bezpieczne w sieci

Jak wynika z badań Gemiusa przeprowadzonych w ubiegłym roku na zlecenie fundacji "Dzieci Niczyje", niemal o 10 godzin w ciągu roku wzrósł średni czas, jaki internauta w wieku od 7-14 lat spędził w sieci. Niemal co drugie dziecko-internauta to tzw. heavy user (korzysta z internetu codziennie lub prawie codziennie).

Przed rozwojem technologii nie uciekniemy. Niestety, mimo, że dają one nam ogromne możliwości, niejednokrotnie wykorzystywane są do nieuczciwych lub sprzecznych z prawem praktyk. Nie uda się nam odciąć od niej naszych dzieci, dlatego tak ważne jest, żeby zapewnić im maksimum bezpieczeństwa.

Duże możliwości - duże zagrożenia
Wiele pojęć funkcjonujących obecnie w sieciowej społeczności jest dla rodziców niezrozumiałych. Żeby wiedzieć, z czym wiąże się korzystanie ze wszystkich narzędzi, które daje nam internet, trzeba je poznać.

Czaty i komunikatory
To serwisy, które dają możliwość porozumiewania się "na żywo" z innym użytkownikiem. Czaty podzielone są na tak zwane pokoje, które teoretycznie skupiają podobnych do siebie użytkowników, np. taki sam wiek, zainteresowania, miejscowość zamieszkania. Użytkownicy są anonimowi - nie posługują się imionami czy nazwiskiem, a jedynie tzw. nickami, czyli pseudonimami.

* Zagrożenia wynikające z korzystania z komunikatorów:
- nigdy do końca nie wiadomo, z kim tak naprawdę się rozmawia
- rozmówcy często podają inny wiek, niż mają w rzeczywistości, albo podszywają się pod innych
- starsi potrafią manipulować dziećmi: znają ulubione tematy dziecięcych rozmów, co pozwala im się zbliżyć do dzieci i pozyskać zaufanie
- takie rozmowy mogą przekształcić się w nawiązanie bliższej znajomości, np. wymiany numerów telefonów czy bezpośrednie spotkanie

* Zasady bezpieczeństwa:
- używamy nicków, które w żaden sposób nie wskazują na wiek osoby czatującej
- nie podajemy (nawet na prośbę internetowego dobrego znajomego) swoich prawdziwych danych: imienia, nazwiska, adresu
- nie wysyłamy własnych zdjęć
- przy rejestracji podajemy jak najmniej informacji o sobie
- nie odpowiadamy na wulgarne zaczepki
- przed wejściem na czat warto sprawdzić, czy ma on moderatora (osobę odpowiedzialną za przebieg dyskusji)

Grooming
Pod tym pojęciem kryje się uwodzenie dzieci przez osoby dorosłe, najczęściej o skłonnościach pedofilskich. Pierwszy bowiem kontakt z dzieckiem, które ma zostać ofiarą, odbywa się w internecie. Potem bardzo często z sieci wychodzi. Grooming bowiem to proces mogący trwać przez wiele miesięcy i przebiega w kilku fazach.

* Dzieci szczególnie narażone na grooming to te, które:
- nie mają zaspokojonych emocjonalnych potrzeb
- są ciche - zdolne do trzymania w tajemnicy tego, co im się przydarzyło
- potrzebujące uwagi
- młodsze
- odrzucone przez inne dzieci
- mające niskie poczucie własnej wartości
- ufne i uległe
- wychowujące się w rodzinie rozbitej

* Możesz nie dopuścić do tego, aby twoje dziecko padło ofiarą groomingu:
- wytłumacz mu, jakie kontakty nawiązywane w internecie mogą być dla niego niebezpieczne
- zapewnij, że warto, żebyś wiedział o jego nowych internetowych znajomościach
- powiedz, że cokolwiek w internecie się wydarzy, powinieneś o tym wiedzieć.

Jeśli wiesz lub podejrzewasz, że dziecko nawiązało z kimś bliski kontakt i jest on dla niego szkodliwy, możesz skontaktować się z helpline.org.pl: 0 800 100 100 - połączenie jest bezpłatne.

Spam
Masowe przesyłanie w sieci informacji, których nie zamawialiśmy. To jeden z kanałów przekazywania wirusów lub robaków internetowych. Jest również wykorzystywany do zbierania i weryfikowania adresów poczty elektronicznej i tworzenia nielegalnych baz danych.

* Szkodliwość spamów:
- narusza prywatność i bezpieczeństwo użytkowników
- spam niepotrzebnie obciąża łącza
- strata czasu poszczególnych użytkowników

* Jak przeciwdziałać:

nie należy podawać adresu e-mail tam gdzie, to nie jest konieczne
nie wolno otwierać listów od nieznanych nadawców, zwłaszcza o podejrzanym (często w obcym języku) lub niezrozumiałym temacie
warto aktywować filtr antyspamowy, oferowany przez serwis pocztowy

Cyberprzemoc lub cyberbullying
Tym zwrotem określa się publikację materiałów zawierających obraźliwe treści wobec jednej lub kilku osób. Najczęściej osoby te są nieświadome tego, że ktoś takie informacje o nich w sieci umieścił.

Zalicza się tu między innymi:

wyzywanie, straszenie poniżanie kogoś w internecie lub przy użyciu telefonu
robienie komuś zdjęć lub rejestrowanie filmów bez jego zgody
publikowanie w internecie lub rozsyłanie telefonem zdjęć, filmów lub tekstów, które kogoś obrażają lub ośmieszają
podszywane się pod kogoś w sieci.

Szkodliwe treści

Większość rodziców najbardziej obawia się tego, że ich dzieci trafią w internecie na treści pornograficzne. Tymczasem oprócz nich mogą mieć również do czynienia z wieloma innymi, równie niebezpiecznymi.

Skala zjawiska jest ogromna: 71% ankietowanych (badania Gemius) w wieku 12-17 lat trafiła w ostatnim roku na materiały o charakterze erotycznym i pornograficznym, 29% badanych zetknęło się z materiałami nawołującymi do przemocy lub nietolerancji wobec ludzi innej rasy, narodowości lub wyznania.

* Co może być dla dziecka szkodliwe:
- treści zawierające przemoc i wulgaryzmy
- propagujące rasizm i ksenofobię
- nawołujące do popełnienia przestępstwa
- promujące faszyzm
- zachęcające do prostytucji, używania narkotyków czy hazardu;
- zawierające elementy psychomanipulacji (np. namawiające do przystąpienia do sekty).

Możesz dziecko uchronić

Zagrożeń wynikających z tego, że dziecko korzysta z sieci, można uniknąć. Jak to zrobić?
1. Razem z dzieckim odkrywaj internet i jego funkcje. To ty masz być jego przewodnikiem po internetowym świecie. Pomocny będzie serwis www.sieciaki.pl.
2. Naucz dziecko podstawowych zasad bezpieczeństwa.
3. Rozmawiaj z dzieckiem o cyberprzemocy. Powiedz mu, że umieszczenie takich informacji może być dla kogoś bardzo krzywdzące.
4. Zapoznaj dziecko z NETYKIETĄ - kodeksem dobrego zachowania w internecie. Przypominaj dziecku o zasadach dobrego wychowania.

Zasady bezpiecznego korzystania z sieci.
Zwróć uwagę dziecku, żeby:
1. nigdy nie podawało swojego prawdziwego imienia i nazwiska
2. nigdy nie wysyłało swoich zdjęć
3. nie otwierało wiadomości, jeżeli została wysłana przez nieznajomego, jest wulgarna
4. pamiętało, że nigdy tak naprawdę nie wiadomo, z kim rozmawia
5. nie odpowiadało na spamy
6. nie brało udziału w "łańcuszkach internetowych"
7. miało świadomość, że nasze działanie w sieci jest anonimowe.

Pomyśl również o zainstalowaniu programów filtrujących.

Muszisz interweniować

jeśli ty lub twoje dziecko zetknęło się z pornografią - odwiedź stronę www.dyzurnet.pl
jeśli masz podejrzenie, że zostało złamane prawo - nie działaj na własną rękę, tylko powiadom policję (nr 112), nie usuwaj dowodów przestępstwa nawet jeśli będzie to wulgarny lub nieprzyjemny list bądź inny plik
jeśli sprawa wymaga przesłuchania dziecka - domagaj się możliwości skorzystania z tzw. niebieskiego pokoju
jeśli stwierdzisz przypadek włamania lub próby włamania do swojego komputera, jesteś nękany spamem przesyłanym za pośrednictwem polskich serwerów lub atakami hackerów - zgłoś się do zespołu CERT Polska- www.cert.pl
jeśli masz wątpliwości, nie wiesz, jak postąpić, co poradzić, jakiej odpowiedzi udzielić, kiedy dziecko ma problem związany z siecią - skorzystaj z helpline.org.pl. z
Na podstawie serwisu www.dzieckowsieci.pl i materiałów Ministerstwa Infrastruktury