Dziś 100 rocznica II Powstania Śląskiego. W sobotę uroczyste obchody w Kamieniu Śląskim

Przedstawiciele opolskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Śląska Opolskiego i Instytutu Śląskiego złożyli w środę pod pomnikiem "Opolskiej Nike" wiązanki z okazji 100 rocznicy wybuchu II Powstania Śląskiego.

Powstanie trwało kilka dni (do 25 sierpnia), a jego celem było "usunięcie z obszaru plebiscytowego niemieckich organów bezpieczeństwa oraz utworzenie mieszanej policji polsko-niemieckiej opartej na zasadzie parytetu". Zakończyło się sukcesem.

Dr Tomasz Greniuch, naczelnik IPN Delegatury w Opolu mówił, że drugie powstanie zwykle było w cieniu trzeciego, a miało ono duże znaczenie, którego rangę organizatorzy uroczystości z okazji 100-lecia chcą podkreślić.

- Wielu mieszkańców nie wie, że nasze województwo było wtedy areną walk powstańczych. Dochodziło do nich m.in. w Kamieniu Śląskim, gdzie bohater rocznic mjr. Seweryn Jędrysik, opanował Kamień Śląski. Potyczki stoczono też w w Jemielnicy. Tam dowódcą był Nikodem Rulik. II Powstanie Śląskie dla mieszkańców Opolszczyzny było sygnałem do podjęcia oporu zbrojnego. Do tej pory Polacy na Śląsku raczej grupowali się w stowarzyszeniach pokojowych. Efektem drugiego powstania było utworzenie policji plebiscytowej złożonej po równo z Polaków i Niemców. Powstanie pokazało Polakom, że opór zbrojny się opłaca i było przygotowaniem do trzeciego powstania z 1921 roku - mówił dr Greniuch.

Jeszcze w środę zaplanowano też złożenie wiązanek na mogiłach powstańczych w Kosorowicach (Karola Pawlety) i w Jaryszowie (Nikodema Rulika).

Organizatorzy wydarzeń jubileuszowych zaprosili mieszkańców na kolejne wydarzenia w ramach obchodów rocznic powstań śląskich.

W piątek w Muzeum Śląska Opolskiego prof. UO, dr. hab. Marek Białokur poprowadzi spotkanie poświęcone powstaniom śląskim i plebiscytowi (Mały Rynek 7s, godz. 16.30, wstęp bezpłatny).

Natomiast w sobotę w Kamieniu Śląskim zaplanowano regionalne uroczystości obchodów drugiego powstania: o 15.30 - złożenie wieńców na mogile zbiorowej powstańców na cmentarzu, o 16.00 - msza św. w koście p.w. św. Jacka, 17.00 - odsłonięcie tablicy poświęconej o. mjr. Sewerynowi Jędrysikowi (przy szkole podstawowej), 17.30 (na placu rekreacyjnym) - wystąpienia okolicznościowe, program słowno-muzyczny "Śląskie Historie", lokalni wystawcy, stoiska edukacyjne. Wydarzenie potrwa do godz. 20.00.

Tomasz Greniuch mówił, że tablica poświęcona mjr. Jedrysikowi będzie jedyną w województwie honorującą dowódcę z czasów II powstania. Zachęcał też mieszkańców do pojawienia się na uroczystościach w Kamieniu Śląskim, odbierania okolicznościowych broszur o powstaniach, ale też sztandarów Tobie Polsko.

- Został on po raz pierwszy upubliczniony w roku 1920 podczas patriotycznej manifestacji z okazji 3 Maja w Osieku pod Strzelcami Opolskimi. Tam doszło do przełomowej dla polskojęzycznej ludności manifestacji patriotycznej, po raz pierwszy w tak dużej masie Polacy odważyli się wystąpić w tak małych miejscowościach w powiecie strzelecko-opolskim i to przyniosło wymierne efekty, bowiem podczas plebiscytu wszystkie miejscowości powiatu strzeleckiego, oprócz miasta powiatowego, opowiedziały się za Polską - kontynuował naczelnik opolskiego IPN.

Wcześniej w ramach obchodów powstań śląskich m.in. 14 sierpnia przed sanktuarium św. Jacka w Kamieniu Śląskim zaprezentowano wystawę plenerową "Śląsk - droga do Niepodległości" przygotowaną przez Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach, katowicki oddział Instytutu Pamięci Narodowej oraz Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego.

- Powstania śląskie powinny mocniej zapisać się nie tylko w pamięci mieszkańców Śląska, ale całej Polski. - Chcielibyśmy, żeby były one tak znane jak powstanie wielkopolskie czy warszawskie. Tym bardziej, że miały podczas nich miejsce równie spektakularne wydarzenia, jak choćby akcja mosty w maju 2021 roku, gdzie wysadzono mosty, żeby uniemożliwić zaopatrzenie - Niemców - mówił Krzysztof Marcinkiewicz z Instytutu Śląskiego.

Joanna Ojdana, p.o. dyrektora Muzeum Śląska Opolskiego, zapowiedziała, że od 15 do 17 września w Muzeum Czynu Powstańczego zaplanowano cykl wykładów, a 25 września w Opolu wykład prof. Mariusza Patelskiego nt. ustalania granic na Górnym Śląsku. W październiku odbędzie się otwarcie wystawy czasowej w Muzeum Czynu Powstańczego i konferencja naukowa.