„Egzamin po ósmej klasie powinien zostać odwołany”. Coraz więcej nauczycieli, rodziców i organizacji apeluje o zmiany dla uczniów z Ukrainy

Dzieci i młodzież z Ukrainy będą przystępować do egzaminu ósmoklasisty i matury na takich samych zasadach jak pozostali uczniowie. Przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki podkreślają, że ma to zapobiegać negatywnym nastrojom społecznym, które mogłyby się pojawić ze strony rodziców polskich dzieci.

– Jeżeli uczeń zapisany jest do polskiego systemu edukacji, to nie widzę możliwości, aby w polskim systemie edukacji egzaminować go według innego systemu: ukraińskiego, francuskiego, czy hiszpańskiego. Nie stawiajmy rzeczy na głowie – mówił Dariusz Piontkowski.

Dodał również, że w miarę możliwości egzaminy będą dostosowywane do potrzeb uczniów z Ukrainy. Na jakie przywileje mogą więc liczyć? Możliwość korzystania ze słowników, przystąpienie do egzaminu w osobnej sali czy przetłumaczenie instrukcji oraz poleceń na język ukraiński, może niewiele pomóc, gdy uczniowie będą musieli napisać rozprawkę, odwołując się do „Zemsty” czy „Balladyny”. Odpowiedzi do zadań również mają zostać zapisane w języku polskim. Nie trudno się domyślić, że ukraińscy uczniowie nie poradzą sobie z takim wyzwaniem.

– Wszystkie przedmioty, które są na egzaminie ósmoklasisty, czyli, język polski matematyka i język angielski, dzieci z Ukrainy będą musiały zdawać – mówił Przemysław Czarnek pod koniec marca na antenie Polskiego Radia 24.

Dodał także, że nie będzie „żadnych przywilejów” w tym zakresie. Zarówno egzamin ósmoklasisty, jak i matura nie są obowiązkowe dla ukraińskich uczniów, ale osoby, które do nich nie przystąpią, nie otrzymają promocji, a więc będą musiały powtarzać daną klasę.

"Egzamin po ósmej klasie powinien zostać odwołany lub przeprowadzony na innych zasadach"
W poniedziałek (11 kwietnia 2022 roku) do polityków został skierowany list, w którym rodzice, nauczyciele i ludzie, związany z oświatą apelują, by w przypadku dzieci z Ukrainy zrezygnować z egzaminu ósmoklasisty lub przeprowadzić go na innych zasadach.

– Pragniemy zwrócić uwagę na brak systemowych rozwiązań pozwalających na włączenie dzieci - uchodźców z Ukrainy do polskiego systemu edukacji i wskazać najważniejsze wyzwania, które w kontekście trwającego kryzysu stoją przed polską szkołą – można przeczytać w liście.

Autorzy listu twierdzą, że działania Ministerstwa Edukacji i Nauki są niewystarczające i doraźne, a ponadto mogą prowadzić do wykluczenia z systemu edukacji ukraińskich uczniów.

– Kilku tysiącom dzieci uchodźczych polska szkoła zafunduje na starcie porażkę na egzaminie, w którym znajdują się na z góry przegranych pozycjach. Jeśli zdecydują się kontynuować u nas naukę w przyszłym roku, będą się musieli zadowolić miejscami w szkołach, których nie wybiorą ich polscy rówieśnicy. Dokona się segregacja: polscy uczniowie pójdą do dobrych liceów, techników czy cieszących się renomą szkół branżowych, a ukraińscy - tam, gdzie zostaną wolne miejsca. Można się spodziewać, że w szkołach uważanych za słabe powstaną ukraińskie enklawy gromadzące uczniów o bardzo różnym poziomie zdolności i umiejętności, ale umieszczonych tam na podstawie kryterium językowego. A przecież nieznajomość języka polskiego nie jest obiektywnym deficytem, a jedynie potencjalną trudnością powstałą z uwagi na kontekst, w którym znaleźli się ci uczniowie – brzmi fragment listu.

Pod tymi słowami podpisali się poszczególni rodzice, nauczyciele i organizacje społeczne, takie jak: Fundacja na rzecz praw ucznia, Fundacja Rodzice Mają Głos, Nie dla chaosu w szkole czy Związek Nauczycielstwa Polskiego.

W przestrzeni publicznej zaczyna pojawiać się więc coraz więcej głosów sprzeciwu. O pomyśle, by ukraińskie dzieci przystępowały do egzaminów w formie proponowanej przez MEiN i CKE mówi się „bezduszność”, „szalony pomysł” i „niemądre rozwiązanie”. Coraz więcej organizacji oświatowych podkreśla, że przeprowadzanie egzaminu ósmoklasisty i matury na takich zasadach nie tylko nie jest dobrym rozwiązaniem, ale także wyklucza uczniów, którzy i tak są już w trudnej sytuacji – uciekają przed wojną i muszą zaadaptować się w zupełnie nowym środowisku.

Jeszcze wcześniej powstała petycja o zwolnienie ukraińskich uczniów uchodźczych z egzaminu ósmoklasisty. Stworzyli go nauczyciele, samorządowcy, rodzice i aktywiści skupieni wokół inicjatywy „Nie dla chaosu w szkole”.

– Ukraińscy uczniowie, po zaledwie trzymiesięcznej obecności w polskich szkołach, nie znając języka polskiego, nie mają szans na uzyskanie egzaminacyjnego wyniku, który odzwierciedli ich rzeczywistą wiedzę i umiejętności. To wyzwanie ponad ich siły – z góry skazani są na porażkę. W rezultacie nie trafią do szkół ponadpodstawowych zgodnie ze swoimi zdolnościami, ambicjami czy marzeniami – rekrutacja w ich przypadku zamieni się w selekcję według kryterium językowego! – można przeczytać w odezwie skierowanej do ministra edukacji oraz dyrektora CKE.

Przedstawiciele grupy „Nie dla chaosu w szkole” apelują więc, by ukraińskich uczniów całkowicie zwolnić z egzaminu ósmoklasisty, a także uregulować kwestię związaną z ich rekrutacją do szkół ponadpodstawowych.

Inne środowiska oświatowe również zaznaczają, jak szkodliwe dla ukraińskich dzieci może okazać się przystępowanie do egzaminów w obcym dla nich systemie edukacji. Społeczne Towarzystwo Oświatowe skierowało do ministra edukacji list w tej sprawie.

– Te dzieci nie potrzebują kolejnych egzaminów. Wie o tym każdy pedagog, który może je obserwować z bliska – pisze Zbigniew Puchalski w imieniu STO. – […] Zamiast powolnej integracji i adaptacji w nowym środowisku, resort edukacji proponuje im konfrontację z polską podstawą programową, egzaminem ósmoklasisty i maturą. Znajomość Lalki, Pana Tadeusza czy Kamieni na szaniec okazuje się ważniejsza niż odzyskanie poczucia bezpieczeństwa po przeżytej traumie. […] Nie możemy wymagać od dzieci, które „wychowały się” w ukraińskiej szkole, często nie znają naszej kultury ani języka i muszą sobie radzić z tym, że świat, jaki znały, runął na ich oczach – by z zapałem rozpoczęły przyswajanie dzieł należących do kanonu polskiej literatury. Nie powinniśmy proponować im egzaminów, których wynik nie będzie w żadnym stopniu odzwierciedlał ich możliwości.

W liście zostały zawarte także rekomendacje w zakresie egzaminów dla ukraińskich uczniów, ale także rekrutacji do szkół, która rozpocznie się już niebawem. STO apeluje, by zwolnić uczniów przyjmowanych do klas ósmych z egzaminu ósmoklasisty, a uczniów przyjmowanych do klas maturalnych – z egzaminu maturalnego. Jednocześnie należałoby opracować przepisy, wedle których możliwa byłaby rekrutacja na kolejne etapy nauki dla tychże uczniów.

Termin składania deklaracji maturalnych dla uczniów z Ukrainy minął 31 marca 2022 roku. Jak poinformował minister edukacji, w całej Polsce zgłosiło się zaledwie 26 uczniów. Ukraińcy, którzy zostali przypisani do ósmej klasy, mogą wyrazić chęć wzięcia udziału w egzaminie ósmoklasisty do 11 kwietnia 2022 roku (poniedziałek). Na tę chwilę zgłosiło się ponad 6,6 tys. ukraińskich uczniów – podaje Przemysław Czarnek.

Link do petycji „o zwolnienie ukraińskich uczniów uchodźczych z egzaminu ósmoklasisty”.