Elektrośmieci to nie są zwykłe śmieci. Co zrobić ze zużytymi czy niepotrzebnymi już urządzeniami AGD/RTV?

Większość dużych urządzeń elektrycznych i elektronicznych kupujemy z myślą o przynajmniej kilkuletniej eksploatacji. Przychodzi jednak ten moment, gdy wysłużoną lub zepsutą pralkę, lodówkę, bądź mikrofalówkę trzeba wymienić na nowy model. Jak zatem postąpić, aby zrobić to bez narażania środowiska?

Elektrośmieci to zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (inaczej ZSEE), którego - zgodnie z przepisami - nie możemy wyrzucać do zwykłego śmietnika ani nawet wystawiać do altanki śmieciowej (grozi za to mandat w wysokości do 5000 zł).

Do elektrośmieci należą urządzenia AGD (m.in. pralki, lodówki, kuchenki mikrofalowe, czajniki elektryczne), RTV (m.in. telewizory, komputery, drukarki) oraz mniejsze urządzenia elektroniczne (np. smartfony czy różnego rodzaju akcesoria lub czujniki) ale także sprzęt oświetleniowy (zużyte świetlówki, żarówki LED, żyrandole, kinkiety oraz lampki nocne). Na wszystkich sprzętach elektronicznych i elektrycznych znajdziemy znak przekreślonego kosza, który oznacza zakaz wyrzucania tego urządzenia po zużyciu do śmietnika.

Elektrośmieci zawierają liczne szkodliwe substancje, np.: rtęć, freon, azbest, kadm czy związki bromu, które po wydostaniu się z zardzewiałej lodówki lub stłuczonego kineskopu telewizora przenikają do gleby, wód gruntowych i powietrza. Z tego tez powodu, demontaż elektrośmieci może być dokonywany wyłącznie w wyspecjalizowanych zakładach przetwarzania, które posiadają stosowne zezwolenia. Pod żadnym pozorem nie należy sprzętu demontować samodzielnie, gdyż jest to niebezpieczne i może stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka.

Jak wynika z badania konsumenckiego przeprowadzonego przez GFK Polonia dla ElektroEko, tylko 40% Polaków wie, jak postępować ze zużytym sprzętem. Natomiast co piąty Polak w ciągu ostatniego roku przynajmniej raz wyrzucił elektrośmieci do zwykłego kosza. I wciąż wiele osób (51% Polaków) chomikuje nieużywany sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Jak widać poziom świadomości społeczeństwa na temat elektrośmieci oraz metod ich bezpiecznego pozbywania się wciąż nie jest w Polsce wystarczający, dlatego ElektroEko wraz z partnerem – firmą Whirlpool – przygotowało cykl eko-poradników edukacyjnych, które w prosty sposób wyjaśniają, dlaczego elektrośmieci to nie są zwykłe śmieci. Możecie się z nich dowiedzieć, nie tylko, co to są elektrośmieci, ale także dlaczego nie są to zwykłe odpady. Będziecie wiedzieli, jak z nimi postępować i poznacie korzyści płynące z recyklingu zużytych urządzeń! Zachęcamy do obejrzenia całej serii eko-poradników na YT: https://www.youtube.com/channel/UCHva8CQVPmuBagusxgQ6RyQ/featured.

Ale to nie wszystko! Po raz kolejny, współpracę z ElektroEko podjęła Ula Chincz, znana jako Ula Pedantula. Wybrała się ona ze swoimi zużytymi elektro-rupieciami do mobilnego punktu zbierania, ale nie tylko… Ula nagrała specjalnie dla Was film, w którym pokazuje, co się dzieje ze starymi, niedziałającymi sprzętami dalej. Sprawdźcie, czym jest zakład przetwarzania, jak wiele cennych surowców można odzyskać z elektrośmieci oraz jakie nowe przedmioty można z tych odzyskanych materiałów wytworzyć. Koniecznie obejrzyjcie film z zakładu przetwarzania przygotowany przez Ulę: https://www.youtube.com/watch?v=ioBfnKpT7sY.

Ekologicznych sposobów na pozbycie się elektrośmieci jest kilka i to od nas zależy, które z nich wybierzemy. Podstawowym sposobem na oddanie zużytego sprzętu jest samodzielne zawiezienie go do odpowiedniego Punku Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (tzw. PSZOK`u). Jeśli dysponujemy własnym samochodem nie powinno stanowić to żadnego problemu. Takie punkty znajdziemy w każdej miejscowości i przyjmą one od nas zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny każdego rodzaju bez opłaty. Dokładną lokalizację takich punktów możemy sprawdzić na stronie internetowej gminy.

Drugim, wygodniejszym sposobem jest oddanie starego sprzętu AGD przy zakupie nowego w sklepie. Sprzedawca detaliczny ma obowiązek przyjąć od nas zużyty sprzęt, gdy kupujemy nowy tego samego rodzaju. A sklepy wielkopowierzchniowe przyjmują elektrośmieci nawet bez konieczność zakupu nowego sprzętu. Zamawiając sprzęt przez internet warto pamiętać, aby wybrać opcję odbioru starego urządzenia podczas dostawy nowego.

Dodatkowo w wielu miastach funkcjonuje usługa bezpłatnego odbioru wielkogabarytowych elektrośmieci z domu i mieszkania. Kompletny sprzęt odbierany jest w dogodnym terminie i bezpośrednio z miejsca wskazanego przez zamawiającego. Przy okazji zabierane są także drobne elektrośmieci. Usługa taka jest oferowana min. np. przez ElektroEko - Organizację Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego SA, a na stronie www.elektrosmieci.pl można sprawdzić dostępność usługi w swojej miejscowości.

Okazuje się, że wyrzucanie elektrośmieci do śmietnika to działanie nie tylko nielegalne i szkodliwe dla środowiska – to także spore marnotrawstwo zasobów. Wysłużona pralka, lodówka czy piekarnik może stać się źródłem materiałów, które mogą zostać wykorzystane ponownie do produkcji innych przedmiotów.

Szklane drzwiczki od pralki można przerobić np. na naczynie żaroodporne, a plastikowe elementy lodówki mogą stać się nowymi kołpakami samochodu lub doniczką dla kwiatów. Aluminium odzyskane z elektrośmieci można wykorzystać ponownie np. do produkcji żaluzji okiennych, a włókno karbonowe po przetworzeniu przyda się do produkcji np. wytrzymałych żagli lub namiotów. Są jeszcze metale wykorzystywane szeroko w elektronice – przede wszystkim miedź, złoto i srebro, a także wiele innych pierwiastków (np. kobalt), które znajdziemy w telefonach komórkowych i laptopach. Metale te mogą zostać z powodzeniem użyte ponownie przy produkcji nowych urządzeń.

Sposobów na recykling zasobów odzyskanych z elektrośmieci jest wiele, a te, których nie da się już wykorzystać, zostaną przynajmniej odpowiednio zabezpieczone i zneutralizowane, aby nie stanowiły już zagrożenia dla środowiska.

Dlatego nie wolno wyrzucać elektrośmieci do kosza.
Pamiętajmy, że nie są to zwykłe śmieci.