Europejski Tydzień Szczepień – szczepienia ratują życie. Poradnik małopolskiego NFZ

- Szczepionki od ponad dwóch stuleci dają nam szansę na dłuższe i zdrowsze życie. To dzięki nim zyskaliśmy przewagę w starciu z odrą, to one pozwoliły ograniczyć zachorowania na COVID-19 czy nowotwory wywoływane przez wirus brodawczaka ludzkiego. Można z nich skorzystać w placówkach finansowanych przez NFZ i w aptekach. Europejski Tydzień Szczepień, który obchodzimy w dniach 21-27 kwietnia, jest okazją, by mówić o tym, ile im zawdzięczamy – mówi Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektor Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie.

W Polsce szczepienia dzielą się na obowiązkowe i zalecane. Ich listę określa Program Szczepień Ochronnych popularnie nazywany „kalendarzem szczepień”. Te obligatoryjne dotyczą przede wszystkim dzieci i młodzieży. Należą do nich m.in. szczepienia przeciwko gruźlicy, odrze, krztuścowi czy śwince.

Obowiązkowe „ukłucia” są bezpłatne. Nad kalendarzem szczepień czuwa lekarz rodzinny, który dla bezpieczeństwa przed każdym szczepieniem bada dziecko i kwalifikuje je do podania preparatu. Mimo to grupa przeciwników obowiązkowych szczepień nieustannie rośnie. W Małopolsce w ciągu pięciu lat liczba odmów szczepień obowiązkowych zwiększyła się dwukrotnie! Dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny pokazują, że w 2019 r. było to 2870 odmów, w 2023 r. już 5854. Lekarze nie mają zaś wątpliwości, że to prosta droga do powrotu groźnych chorób zakaźnych, o których zdążyliśmy zapomnieć np. odry.
W przypadku szczepień zalecanych koszty preparatu ponosi pacjent, a jego podanie jest bezpłatne. Z niektórych z nich można jednak korzystać całkowicie bez opłat. Tak jest m.in. w przypadku szczepień przeciwko grypie dla seniorów 65+. Wystarczy recepta od lekarza, by odebrać preparat w aptece. Zaszczepić można się na miejscu albo w przychodni POZ. Dla najstarszych osób z chorobami przewlekłymi (m.in. przewlekłą chorobą serca, płuc czy nerek) darmowa jest także szczepionka przeciwko pneumokokom.

Bezpłatne jest również szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) dla dzieci w wieku 9-18 lat. Mogą z niego korzystać dziewczynki i chłopcy.
Droga do „ukłucia” przeciwko HPV jest zależna od wieku dziecka.

Dzieci w wieku 12-13 obejmuje powszechny program szczepień przeciwko HPV, w którym są wykorzystywane dwa preparaty: dwuwalentny i dziewięciowalentny. Żeby z niego skorzystać, wystarczyć umówić wizytę w punkcie szczepień. Można to zrobić kontaktując się bezpośrednio z wybranym punktem, korzystając z infolinii dostępnej pod numerem telefonu 800 100 101 (w godzinach 8-18) albo za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta.

W Małopolsce szczepienia w ramach programu są wykonywane w ponad 400 punktach. Ich lista jest dostępna na stronie pacjent.gov.pl. Do tej pory z programu skorzystały ponad 23 tys. osób – 14,8 tys. dziewczynek i 8,3 tys. chłopców.

Dla dzieci w wieku 9-11, 14-18, których nie obejmuje program, profilaktyka HPV również jest darmowa. Dwuwalentna szczepionka przeciwko HPV znajduje się bowiem na liście bezpłatnych leków dla dzieci. W przypadku tych grup wiekowych dzieci rodzic najpierw zgłasza się do lekarza po receptę na bezpłatną szczepionkę, następnie odbiera preparat w aptece i umawia wizytę w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej, podczas której zostanie podana szczepionka.