Fobie: Czego się boimy

Lista lęków jest nieustannie wydłużana, a nawet dokonuje się na niej pewnych podziałów, na przykład wyróżnia się: fobie społeczne (lęk przed pracą, przed biedą), fobie medyczne (lęk przed dentystami, przed gorączką) czy fobie mające związek ze zjawiskami przyrody (lęk przed deszczem, przed wiatrem). Są też fobie żywnościowe, religijne, zwierzęce itd.
- Mieliśmy pacjentkę, która obawiała się otwartych przestrzeni, a szczególnie przechodzenia przez most - mówi Stanisław Piwowarczyk, zastępca dyrektora Centrum Terapii Nerwic w Mosznej ds. leczniczych. - Mocno utrudniało jej to codzienne dotarcie do pracy. Na szczęście, dzięki intensywnej psychoterapii, uporała się z tą sytuacją i potrafiła już samodzielnie pokonywać ten most. Wcześniej wymagała zawsze pomocy. Ktoś musiał jej towarzyszyć.

Agorafobia, która uprzykrzała życie tej kobiecie, jest wyjątkowo częstą fobią. Osoby, które na nią cierpią, boją się opuszczać swoje mieszkanie, wpadają w panikę, przebywając w miejscach publicznych: w dużych sklepach, kinie czy w pociągu. Wymagają zawsze towarzystwa innej osoby, co dla ich bliskich jest również mocno uciążliwe. Na agorafobię cierpiał np. słynny malarz Leonardo da Vinci i pisarz Bolesław Prus.

Szacuje się, że jedna osoba na cztery w pewnym okresie swojego życia cierpi na jakiś lęk - przed rzeczą lub sytuacją. W zasadzie można się bać wszystkiego. Fobie mogą występować u osób znerwicowanych (wtedy traktuje się je jako rodzaj nerwicy), depresyjnych, ale też też u ludzi zupełnie zdrowych, niepodatnych na stres. Osoby, które je mają, sami są w stanie przyznać, że ich lęk bywa nieuzasadniony. Ale się pojawia - nie wiadomo skąd i dlaczego. Np. Alfred Hitchock miał fobię na jajka. A Pablo Picasso panicznie bał się ścinania włosów.

- Ja bardzo boję się żab - wyznaje Wiesława Błudzin, specjalista chorób zakaźnych z Opola. - Nawet nie chcę na nie patrzeć, więc tym bardziej żadnej bym nie dotknęła. Trudno powiedzieć, z czego się to u mnie wzięło.

Przykładowe fobie

Przykładowe fobie

hydrofobia - lęk przed wodą
pirofobia - przed ogniem
oenofobia - przed winami
gamofobia - przed małżeństwem
aerofobia - przed lataniem
filofobia - przed zakochaniem się
bibliofobia - przed książkami
caligynefobia - przed pięknymi kobietami
aurofobia - przed złotem
acerofobia - przed gorzkim

Fobie często mogą dać znać o sobie w tych okresach naszego życia, gdy jesteśmy przemęczeni, przeciążeni pracą, mamy obniżoną odporność psychiczną. W takich przypadkach lęk jest jednak krótkotrwały. Czasem fobie wiążą się z przykrymi zdarzeniami z dzieciństwa, z młodości. Mogą być następstwem wystraszenia się czegoś, złych skojarzeń wywołanych obejrzanym filmem. A nawet - rozwoju cywilizacji. Pojawił się już nawet taki termin: e-mailofobia, który oznacza lęk przed otrzymaniem e-maila.

W przypadku fobii zwierzęcych, gdy nasze obrzydzenie wywołuje np. widok węży, pająków czy myszy, można np. unikać oglądania filmów o nich, wchodzenia do sklepów zoologicznych itd. Gorzej jest w przypadku fobii społecznych, bo trudno jest nie chodzić do pracy, na uczelnię. To samo dotyczy fobii żywnościowych, kiedy ktoś np. unika napicia się czegokolwiek.

- Z fobiami, które utrudniają komuś życie, trzeba się zmierzyć, bo będą się rozwijać podkreśla dr Stanisław Piwowarczyk. - Leczenie farmakologiczne, polegające na podawaniu leków przeciwlękowych i przeciwdepresyjnych, bywa mało skuteczne. Konieczne jest poddanie się psychoterapii. Jest ona długa i wymaga od pacjenta cierpliwości.