Rita wychowująca samotnie dwie nastoletnie córki jeszcze do niedawna zarabiała 2 tysiące złotych. - Niemało, ale z tego tysiąc musiałam płacić za wynajęte mieszkanie - opowiada. - Tyle że w niemieckiej firmie w Opolu w związku z kryzysem ograniczono produkcję, więc znowu nie zarabiam...
Ale do właścicielki mieszkania słowo kryzys nie przemawia, nadal trzeba płacić tysiąc złotych co miesiąc.
- W markecie do koszyka wrzucamy niewiele - opowiada pani Rita. - Dzisiaj mogę wydać nie więcej niż 6 złotych: chleb za 2,10 zł, opakowanie margaryny za 1,30 zł, do tego jeszcze mleko w folii za 1,40 zł. To, co zostanie, przechodzi na następny dzień. Po prostu jutro będzie można więcej kupić.
Z litra foliowego mleka Rita wyczarowuje prawdziwy naturalny jogurt, wystarczy dodać łyżkę dżemu i już jest słodki. Słoik dżemu można kupić za 1,80 zł, po łyżce wystarczy na tydzień.
Dział ze słodyczami zawsze omija. - Wiele z tego można zrobić w domu - tłumaczy. - Takie lizaki to nic innego jak cukier rozpuszczony na patelni, po prostu karmel, jak z mojego dzieciństwa. To samo czasami robię moim dziewczynom.
Ważne, żeby w domu były jajka, cukier, mąka i tłuszcz (na maśle piecze okazjonalnie, na święta). Wtedy można wiele wyczarować. - A luksusowo jest, kiedy mamy ciemne kakao - dodaje Rita.
Na parapecie w kuchni zawsze u niej zielono. - Takie doniczki to źródło witamin na całą zimę - tłumaczy. - Do ziemniaków albo zupy zawsze mam szczypior lub pietruszkę. Dzisiaj na obiad będą kluski "paluszki", bo z wczorajszego obiadu zostały gotowane ziemniaki. Wystarczy mąka i jajko, do tego skwarki. Z ziemniaków można robić kluski na wiele sposobów, do tego sos i już jest obiad.
A z tartych ziemniaków robi babki ziemniaczane, pieczone w piekarniku (żeby oleju do smażenia nie marnować), z różnymi przyprawami. - O dobre ziemniaki trzeba zadbać już jesienią, po prostu wtedy je kupić, bo to zawsze taniej - tłumaczy.
Na przednówku, kiedy zaczyna ich brakować, można zastąpić je makaronem. Ten najtańszy nie jest jednak zbyt smaczny, więc lepiej kupić kaszę albo ryż (zwykły, nie w foliowych torebkach). Ryż może być z sosem pomidorowym z małej puszki (75 groszy). Zostało jej jeszcze trochę grzybów, więc je do sosów zostawia. Często gotuje zupy warzywne, na kościach od schabu, do tego kromka chleba...
- Do podwieczorku można na tym przetrwać - tłumaczy. - Na podwieczorek często robię kisiel jabłkowy, sąsiedzi mi podarowali jesienią dwa worki jabłek. Z tych gorszych zrobiłam przecier jabłkowy, żeby nie kupować żadnych soków.
Dzieci muszą wiedzieć, ile jest na życie
Rita stara się niczego przed dziewczynami nie ukrywać, choć to niełatwe, kiedy dziecku po raz kolejny trzeba powiedzieć, że w portfelu ma się tylko na chleb. Albo tłumaczyć, dlaczego nie jedzie na wycieczkę klasową.
- Ale nie stawiam moich córek w kłopotliwej sytuacji, idę sama do szkoły i mówię nauczycielce, że nie mam na wycieczkę - opowiada. - Nauczyłam się jednego: nie pochylać przy tym głowy. Przecież robię, co mogę, i nie siedzę z założonymi rękami.
Rita już się przekonała, że dzieciom lepiej wcześniej powiedzieć, na ile sobie mogą pozwolić. Po co mają się rozczarowywać? Nie kupują napojów w szkolnym sklepiku, bo to bochenek chleba. Do szkoły dostają w butelce herbatę z cukrem, czasem z cytryną. Albo ziołową. Zioła same zbierają, w podopolskich lasach i na łąkach, siadają na rowery i jadą.
- Ale był taki dzień, że nie miałam za co kupić chleba - wspomina. - Wcześniej chorowałyśmy, więc już wśród znajomych narobiłam długów, pożyczając na lekarstwa. W lodówce pustka, zdążyły wyczerpać się wszystkie zapasy. Pomyślałam, że ta bieda mnie przerasta.
Przypomniała sobie wtedy, że w lepszych czasach gromadziła bułki do mielonych. W jednej chwili je zmoczyła, włożyła do piekarnika i wkrótce w niewielkim mieszkanku unosił się zapach świeżego pieczywa. - Moje dziewczyny z wilczym apetytem pochłaniały te ciepłe bułeczki - opowiada. - Nikt, kto nie doświadczył takiej sytuacji, nie wie, ilu w Opolu jest piekarzy, którzy przed zamknięciem oddają całe bochenki chleba. A za połowę ceny można kupić drożdżowe bułeczki, które my jemy jeszcze przez kilka dni.
Jutro kupi tylko olej, dzisiaj ugotowała garnek krupniku, więc będzie na następny obiad. Na niedzielę ugotuje ze skrzydełek rosół, resztę zmieli z bułką, podrobami i gotowanymi warzywami - będzie pieczony pasztet. Nastawiła też żurek, do tego kupi kość wędzoną, wyjdzie świetny obiad.
- Są chwile, kiedy czuję się bez radna, wiem, że w nikim nie mam oparcia - przyznaje. - Wtedy wsiadam na rower i jadę przed siebie. Nauczyłam się też tego, żeby takiemu samopoczuciu nie pozwolić długo trwać, bo to wypala. Bo co mam zrobić? Zastukać do obcych drzwi, powiedzieć: dajcie mi?
Kiedy po raz pierwszy zabrakło jej na chleb, po raz pierwszy trafiła do opieki społecznej, przyznano jej zapomogę. - Potem starałam się o obiady dla moich dziewcząt - dodaje Rita. - Ale jeden obiad w szkolnej stołówce jest tak drogi, że ja miałabym za to na dwa dla całej naszej trójki!
Dobrze, że choć o ubrania nie trzeba się dzisiaj martwić. - Nie pamiętam, kiedy w normalnym sklepie kupowałam - mówi Rita. - Jest tyle dobrych ubrań w sklepach "na wagę", nietrudno w nich wyszperać prawdziwe cuda za 3,50 złotych. I nikt tego nie widzi, gdzie ja swoje dzieci ubieram. Do tego w jednym z opolskich "szmateksów" pracuje moja znajoma, ona zawsze dla moich dziewczyn ma coś ekstra...
Zobacz: Działeczka to skarb
Nie wolno wypaść za burtę
Przy jej dochodach nigdy nie mogłaby sobie pozwolić na kupno dzieciom komputera. Ale mają.
- Nawet z podłączonym interne tem! - mówi Halina. - Za każdym razem, kiedy syn mojej koleżanki kupuje sobie nowy komputer, to mogę liczyć, że moje dzieci też wymienią swój na nowszy model.
Nie jest łatwo żyć w biedzie, ale zawsze trzeba pamiętać, by żyć godnie. Żeby nie odstawać od tego, co dzieje się wokół. Tego uczy dzieci, bo może im podarować tylko siebie i swoje patrzenie na świat. Dlatego książki i gazety zawsze muszą być na bieżąco.
- Biorę je z biblioteki - tłumaczy. - Do dzisiaj się źle czuję, kiedy tam idę i pytam o gazety, bo wtedy wiadomo, że mnie nie stać na taki wydatek. Zawsze sobie tłumaczę, że do szkoły muzycznej dzieci to ja tylko z mojego bloku woziłam. Zawsze stawałam na głowie, żeby skombinować darmowe bilety i zawieźć dzieci do teatru lub filharmonii. Jeszcze do niedawna z najmłodszą córką, która jest już w liceum, jeździłam autobusem wysyłanym z teatru.
Z dziećmi nigdy nie miała kłopotu, zawsze dobrze się uczyły, ale na wywiadówki chodziła z drżeniem serca. - Bałam się, że znowu będą na coś zbierać pieniądze, a ja zawsze miałam pustkę w portfelu - opowiada Halina.
Jednak za komitet rodzicielski, chociaż nie musiała, płaciła. - Czułam się lepiej, kiedy nie musiałam znowu podań pisać, że "z uwagi na sytuację materialną" nie mogę płacić - tłumaczy.
Synowie, kiedy zaczęli dorastać, najwyraźniej mieli dość tej biedy. - Pracowali przez całe wakacje tylko po to, żeby kupić sobie najdroższe buty, jakie były w sklepie sportowym - opowiada. - Było mi przykro, bo widziałam, że musieli tą biedę odreagować...
W tym wszystkim jest jedno, co ją bardzo cieszy. - Sprzątałam kiedyś u kobiety, której mąż pracował za granicą - opowiada. - I wiem jedno. Ja, przy swojej biedzie, lepiej przygotowałam swoje dzieci do życia niż ona.
Zobacz: Zawsze można znaleźć radość
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
