Im mniejsze miasto, tym łatwiej uniknąć grzywny od Straży Miejskiej. Wyjątkiem jest to miasto w Polsce

Wnioski z tej kontroli mogą być bardzo ciekawe społecznie, choć Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała tylko 11 jednostek Straży Miejskiej w Polsce. Na ponad 400 straży miejskich i gminnych, zatrudniających łącznie 10 tysięcy funkcjonariuszy, to zbyt mała próba, żeby przedstawiać wyniki kontroli jako ogólnopolską tendencję.

Kontrola pokazała, że bardziej represyjnie Straże Miejskie działają w dużych miastach. We Wrocławiu 69 procent interwencji w 2021 roku zakończyło się wystawieniem mandatu. W Kielcach – 56 procent, w Bydgoszczy 55, w Inowrocławiu 45, a w Warszawie 40 procent.

W miastach poniżej 50 tysięcy mieszkańców funkcjonariusze Straży Miejskiej częściej pouczali sprawców wykroczenia. W 47-tysięcznym Piasecznie tylko 35 procent interwencji kończyło się mandatem, w 16-tysięcznym Busku Zdroju – 33 procent sprawców musiała tylko wysłuchać pouczenia. W 11-tysięcznym Ożarowie odsetek mandatów spadł do 29 procent, a w 49-tysięcznych Starachowicach do rekordowo niskiego poziomu 13 procent.

Wyjątkiem jest Karpacz – turystyczne miasto u stóp Karkonoszy, gdzie dwóch strażników miejskich wystawiło w ciągu roku 450 mandatów, kończąc w ten sposób 82 procent interwencji!

NIK porównał też średnią wysokość nakładanych przez Straż Miejską kar finansowych. Najgorzej jest dostać mandat we Wrocławiu, gdzie sprawcy wykroczeń płacili przeciętnie 180 złotych. W Inowrocławiu średni mandat kosztował już tylko 73 złote.

Policjantów na terenie całej Polski obowiązują jednolite zarządzenia Komendanta Głównego, jak karać poszczególne wykroczenia. Dla Straży Miejskich nie ma jednolitych wykładni, o wszystkim decyduje funkcjonariusz na miejscu.

Przykładowo w Kielcach (co przyznali sami funkcjonariusze) picie piwa pod sklepem kończy się zawsze grzywną. W Warszawie kończy się pouczeniem, jeśli tylko delikwent przyłapany na gorącym uczynku wyrazi skruchę, piwo wyleje, a puszkę wyrzuci.

Kontrolerom NIK nie udało się sprawdzić skali uznaniowości w straży. Strażnicy generalnie w dokumentacji interwencji nie pisali, z jakich powodów odstępowali od mandatu. Choć powinni to robić, aby uniknąć podejrzeń o stronniczość.

W niektórych kontrolowanych jednostkach co najmniej połowa, a nawet i wszystkie wystawiane mandaty nie były prawidłowo wypisane. Nie można więc było sprawdzić jak, kogo i za co karzą strażnicy. Strażnicy nie wypełniali nawet rubryk, opisanych jako obowiązkowe na bloczku mandatowym. W Karpaczu i Bydgoszczy 30-40 procent dokumentacji mandatowej wypełniono całkowicie nieczytelnie!