Inwestowanie w obligacje. Ja to robić?

Ta często niedoceniana forma inwestycji niesie ze sobą szereg możliwości, zarówno z punktu widzenia emitenta, jak i inwestora.

Różnorodność obligacji sprawia, że są one w stanie spełnić wiele spersonalizowanych wymagań, dzięki czemu każdy zainteresowany może znaleźć produkt dopasowany do swoich oczekiwań.

Cechą charakterystyczną obligacji jest fakt, że wiążą się one z relatywnie niskim poziomem ryzyka, a ich rentowność jest zwykle wyższa od przeciętnej lokaty bankowej. To właśnie ta prosta zależność decyduje o ich atrakcyjności.

Zawsze przed podjęciem decyzji o zainwestowaniu w obligacje warto rozeznać się, jaka ich forma jest dla nas najbardziej odpowiednia i czy jest dla nas dostępna. Należy zatem zapoznać się z poszczególnymi ich rodzajami.

Biorąc pod uwagę podział obligacji ze względu na oprocentowanie, wyróżniamy:

• obligacje zerokuponowe
• oraz kuponowe.

Pierwsze, emitowane są z dyskontem, czyli po wartości nominalnej pomniejszonej o należne oprocentowanie. W momencie ich wykupu, właściciel otrzymuje jednorazowo pełną wartość nominalną instrumentu.

Obligacje kuponowe są natomiast związane z okresową płatnością kuponu. Wysokość takiego kuponu zależy od ratingu emitenta, a ich oprocentowanie może być stałe lub zmienne. W Polsce zdecydowana większość emisji ma kupon zmienny, oparty o stopę WIBOR.

Obligacje mogą być emitowane przez Skarb Państwa - obligacje skarbowe, samorządy – obligacje komunalne oraz inne podmioty prywatne, takie jak przedsiębiorstwa czy osoby fizyczne.

Jeżeli chodzi o kryterium czasu, wyróżniamy:

• obligacje krótko- (do 1 roku),
• średnio- (do 5 lat)
• i długoterminowe (powyżej 5 lat).

Biorąc pod uwagę szczególne uprawnienia i zastrzeżenia przyznawane obligacjom, możemy podzielić je na kilka dodatkowych grup:

• obligacje o jednym lub wielu terminach wykupu,
• z opcją wcześniejszego wykupu lub wcześniejszej sprzedaży,
• obligacje zamienne
• inne.

Szereg możliwości zawarcia umowy między emitentem a obligatariuszem zapewnia każdemu z nich dużą elastyczność i dostosowanie do indywidualnych potrzeb.

Dla emitenta jest to korzystna forma pozyskania kapitału ze względu na zdecydowanie mniejsze formalności w porównaniu z kredytem bankowym. Jest to także przejaw niezależności finansowej, szczególnie dla Jednostek Samorządów Terytorialnych.

Z drugiej strony, znacznie łatwiej jest zaciągnąć kredyt niż wyemitować papiery, gdy mówimy o mniejszych kwotach. Szacuje się, że taką operację opłaca się przeprowadzać przy pozyskaniu kapitału nie mniejszego niż 1 – 1,5 mln złotych, a nie zawsze firmy mają aż tak duże potrzeby.

Pomyśl o emeryturze, zacznij oszczędzać

W gospodarce obligacje pełnią określone funkcje, które mają znaczenie dla sprawnego jej działania. Bez wątpienia, jedną z najważniejszych jest funkcja pożyczkowa, która dla emitenta oznacza możliwość pozyskania kapitału. Z punktu widzenia inwestorów obligacje pełnią natomiast funkcję lokacyjną, która umożliwia im efektywne lokowanie kapitału.

Za cały proces emisji obligacji odpowiadają jego organizatorzy – banki lub firmy inwestycyjne, które przygotowują projekty i oferty emisji, czuwają nad ich obsługą merytoryczną i techniczną, a także prowadzą wszelkie działania informacyjne. Strukturę ich udziału w rynku obligacji z uwzględnieniem poszczególnych typów obligacji ukazuje poniższy wykres.

Polski rynek obligacji

W Polsce, w 2011 roku, spółki pozyskały z emisji obligacji łącznie 10 099 mln zł, banki – 14 795 mln zł, a jednostki samorządowe 4 568 mln zł. Łączna kwota zaciągniętych w ten sposób zobowiązań wyniosła 29 436,884 mln zł.

Warto wspomnieć o emisji obligacji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Pozyskała ona aż 245 mln złotych z okresem zapadalności 5 lat. Celem emisji było m.in. sfinansowanie przejęcia Towarowej Giełdy Energii, a organizatorami tego przedsięwzięcia były aż cztery banki. Do rekordowej ilości kapitału pozyskanego przez polską spółkę jednak jeszcze sporo brakuje.

Największą emisję w historii polskich obligacji przeprowadził bowiem operator sieci komórkowej PLUS. 20 stycznia 2012 pozyskał on w ten sposób 1 200 mln EUR.

Inwestycja w Kędzierzynie-Koźlu za 800 mln zł

Z pewnością, do innych znaczących emisji, możemy zaliczyć emisję obligacji przeprowadzoną przez bank BGK. Wyemitował on obligacje na łączną kwotę aż 21 mld PLN mld złotych, z czego łączna kwota obligacji wyemitowanych w 2011 roku sięgnęła 9,530 mln złotych, co stanowi ponad 64% wartości obligacji wyemitowanych przez wszystkie banki w Polsce.

Niestety, inwestorzy indywidualni nie mieli możliwości wzięcia udziału w tych rekordowych emisjach. Będą mieli taką możliwość w przypadku przeprowadzonej 27 lutego 2012 emisji obligacji PKN ORLEN na kwotę 1 mld PLN. Emitent wprowadzi swoje papiery do obrotu na rynku Catalyst w ciągu najbliższych trzech miesięcy.

Dostęp do emisji obligacji zapewniają platformy obrotu. Są to miejsca, gdzie swoje kontakty mogą nawiązać zarówno emitenci, jak i inwestorzy. Określają tam oni swoje potrzeby, przedstawiają oferty i zawierają transakcje.

Innym miejscem, gdzie inwestor może nabyć dłużne instrumenty finansowe są banki, w których kontaktując się z dealerem może on zakupić obligacje na rynku pierwotnym bądź wtórnym. Bank – organizator emisji dba, aby oferowane przez niego instrumenty miały zapewnioną płynność.

Istnieją także inne, alternatywne płaszczyzny obrotu, dostępne głównie przez Internet, takie jak Platforma Elektroniczna Rynku Obligacji.

Z pewnością obligacje to atrakcyjna forma inwestowania, którą warto rozważyć poszukując możliwości ulokowania wolnych środków finansowych. Z punktu widzenia emitenta, stanowią one korzystną alternatywę dla kredytu bankowego, natomiast z punktu widzenia inwestora to ciekawe rozwiązanie, gwarantujące większy zysk niż lokata bankowa. Są to również instrumenty w miarę bezpieczne.