We wtorek w warszawskim Belwederze odbyła się uroczystość wręczenia not identyfikacyjnych bliskim ofiar sowieckiego komunizmu i niemieckiego nazizmu, których szczątki udało się w ostatnim czasie zidentyfikować.
Wśród odnalezionych przez pracowników IPN są cztery ofiary komunizmu, które straciły życie na terenie Opolszczyzny. Troje z nich, Karol Rojczyk ps. „Tarzan” (+ 24 l.), Jakub Walczak ps. „Kubek” (+ 24 l.) i Antoni Gwiżdż ps. „Szczygieł” (+ 23 l.), było związanych ze zgrupowaniem NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka”. Wszyscy pochodzili z Beskidów Śląskiego i Żywieckiego. Zginęli w Starym Grodkowie w ramach operacji „Lawina” przeprowadzonej w 1946 roku przez UB i NKWD. Ich szczątki odnaleziono wiosną 2016 roku na polanie śmierci w lesie niedaleko Starego Grodkowa.
Czwartym odnalezionych jest Władysław Szpak ps. „Brzoza”, członek Podziemnego Związku Walki Młodych. Urodził się w 1927 roku w Łunińcu (obecnie Białoruś). W czasie wojny był pracownikiem przymusowym na terenie III Rzeszy. Po 1945 roku zamieszkał w Starym Żabnie w powiecie kożuchowskim. Działalność w organizacji niepodległościowej prowadził od jesieni 1948 do wiosny 1949. Został za to aresztowany wraz z 21 innymi osobami. Odbywał karę więzienia kolejno we Wrocławiu, Rawiczu, Potulicach i w obozie pracy w Strzelcach Opolskich. Zmarł w 1951 roku. Jego kości zostały ekshumowane w marcu 2021 roku. To pierwsza zidentyfikowana ofiara, którą odnaleziono w wyniku prac przeprowadzonych na cmentarzu parafialnym w Strzelcach Opolskich.
Podczas uroczystości prezes IPN Karol Nawrocki zwrócił uwagę na podobieństwo systemów totalitarnych niemieckiej III Rzeszy i ZSRR m.in. w sposobie zadawania śmierci:
- Sposób ten nie nasycał się zabraniem ziemskiego życia swoim ofiarom, ale za zabraniem życia szła próba ewaporacji, wymazania, zabrania świadomości o tym, kim była ofiara. Zabranie jej tożsamości, ukrycie jej szczątków, zabranie rodzinom, państwu miejsca i prawa do żałoby. Ale także świadomości, że jesteście krewnymi bohaterów naszej wolności, bohaterów walki o niepodległą Polskę – mówił do krewnych ofiar dr Karol Nawrocki i przekonywał: - Nie da się zbudować teraźniejszości i przyszłości Rzeczpospolitej Polskiej bez upominania się o naszych bohaterów.
Dotychczas, w wyniku prac IPN, udało się zidentyfikować łącznie 277 ofiar nazizmu i komunizmu.
- Nie wiemy, ile jeszcze nieznanych nam ofiar skrywa polska ziemia. Wiemy jednak, że naszym zadaniem i zobowiązaniem wobec nich jest poznać prawdę i zadbać o ich godny pochówek – zwrócił się za pośrednictwem listu do uczestników uroczystości prezydent Andrzej Duda.
