Katastrofa lotnicza, czarownice i nazistowski radar. Góra Vysoka hole przez wieki uchodziła za wyższą od Pradziada

Szczyt Wysokiej Hole jest bardzo rozległy i spłaszczony. Stoi na nim drewniana chatka i stary kamień graniczny z 1681 r. Do XIX wieku góra uchodziła za najwyższą w Wysokim Jeseniku, jednak dokładniejsze pomiary wykazały wyższość Pradziada. Podczas wojny prusko-austriackiej w 1866 r. na Wysokiej Hole skrywali się austriaccy partyzanci pod dowództwem kapitana Alfreda von Vivenota. W latach 1919-1922 mieścił się tu poligon wojskowy armii czechosłowackiej, a w czasie II wojny światowej powstawała tu stacja radarowa Luftwaffe i lotnisko dla samolotów zwiadowczych, którego nigdy nie ukończono.

27 lutego 1950 r. na szczycie rozbił się czechosłowacki samolot pasażerski typu Douglas DC-3, lecący z Ostrawy do Pragi. W górach panowały wówczas trudne warunki atmosferyczne – mgła, silny wiatr i deszcz. Samolot przy mocnym podmuchu wiatru zboczył z trasy, a pilot nie zachował minimalnej wysokości przelotu nad górami, co skończyło się uderzeniem w szczyt. Maszyna została całkowicie zniszczona, a na miejscu zginęło trzech z czterech członków załogi i dwóch z dwudziestu siedmiu pasażerów. Kilka osób odniosło poważne obrażenia i wydawało się, że szanse na przeżycie są nikłe. Temperatura sięgała ośmiu stopni poniżej zera, a góry zasypane były śniegiem. Szczęśliwie, dwóch ocalałych natknęło się na członka Pogotowia Górskiego, który ogłosił alarm. W akcji ratunkowej wzięli udział ratownicy górscy i wojskowi spadochroniarze, którzy akurat przebywali na szkoleniu narciarskim w pobliskim schronisku Owczarnia. Operacją dowodził Václav Myšák, szef Pogotowia Górskiego w Jesenikach i kierownik schroniska Barborka.

Trzy godziny po wypadku odnaleziono na Wysokiej Hole wrak samolotu i ocalałych, których dostarczono do Owczarni, skąd ranni zostali przewiezieni na saniach i wozach konnych do pobliskich szpitali, a ciała zmarłych do kostnicy w Bruntálu. Dzięki sprawnie przeprowadzonej akcji, wszyscy poza nieszczęśnikami, którzy zginęli na miejscu, przeżyli.

Wysoka Hole szczyci się nie tylko ciekawą historią. Na zboczach góry znajduje się jedno z najcenniejszych skupisk botanicznych w całej Europie Środkowej. Chodzi o rezerwat Wielka Kotlina (cz. Velký Kotel), w którym rośnie prawie 450 gatunków roślin. Florę kotliny badał na początku XIX w. głubczycki botanik Emanuel Grabowski, który odnalazł w niej chociażby gatunki tundrowe. Rezerwat cechuje także bogata fauna, w tym sprowadzone z Alp kozice górskie. Wzdłuż Wielkiej Kotliny biegnie niebieski szlak turystyczny z Karlova do Owczarni, przy którym ustawiono tablice dydaktyczne. Warto obrać tę trasę, ponieważ należy ona do najpiękniejszych w Jesenikach.

W pobliżu Wysokiej Hole wznosi się także góra Piotrowe Kamienie (1447 m n.p.m.) z charakterystyczną skalną formacją. Jej nazwa wiąże się z legendą o kowalu Piotrze i jego ukochanej, córce pana na Sowińcu, który nie zaakceptował związku i prześladował młodych kochanków. Przez wieki Piotrowe Kamienie uchodziły za nawiedzone miejsce, w którym miały odbywać się sabaty czarownic.

W 1682 r. z polecenia cesarza Leopolda Habsburga górę pokropiono wodą święconą, odprawiono egzorcyzm i postawiono przy szczycie słup z obrazem Marii Panny i rzeźbę św. Piotra. Dziś próżno szukać ich śladów, gdyż wiek później zostały one zniszczone z polecenia cesarza Józefa II, aktywnie walczącego z symbolami religijnymi w przestrzeni publicznej. Niestety, skalna formacja jest niedostępna dla zwiedzających, rzecz jasna nie z powodu czarownic i duchów z lokalnych legend, a w celu ochrony przyrody. Piotrowe Kamienie można podziwiać z czerwonego szlaku, przebiegającego również przez Wysoką Hole. Przekroczenie barierki może wiązać się z karą finansową.

Jak dostać się na szczyt? Opcji jest wiele. Najłatwiejsza to wjazd na parking przy Owczarni i niespełna godzinna wędrówka przyjemnym czerwonym szlakiem. Ci, którzy lubią wyzwania, mogą obrać na przykład trzyipółgodzinną zieloną i czerwoną trasę z przełęczy Skrzatek, bądź dotrzeć na Owczarnię pięknym żółtym szlakiem z Karlowej Studzienki, a następnie obrać szlak czerwony (2 h 40’). Warto zastanowić się też nad wspomnianym wyżej szlakiem niebieskim z Karlova (3 h). Niezależnie, którą trasę wybierzemy, wędrówka na Wysoką Hole z pewnością będzie interesującym przeżyciem. Choć sam szczyt nie jest wybitnym punktem widokowym, jego okolica i piękne trasy rekompensują to z nawiązką.