Konserwacja zbiorów zabytkowych w opolskiej bibliotece

Projekt współfinansowany jest przez UE ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014 - 2020. Projekt dofinansowano w ramach Programu Promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Opolska WBP posiada cenny dla dziedzictwa kulturowego księgozbiór, który przechowywany jest w zamku w Rogowie Opolskim. Posiadanie kolekcji starodruków, rękopisów, kartografii i grafik o dużej wartości historycznej i muzealnej nakłada na WBP obowiązek szczególnej dbałości i troski o ten zbiór.

Popularyzowany i pokazywany na wystawach w Polsce i za granicą, utrwalany w towarzyszących ekspozycjom katalogach, a także udostępniany w Opolskiej Bibliotece Cyfrowej.

Zbiory zabytkowe, będące prawdziwą ozdobą zasobów bibliotecznych, trafiają do WBP w różnym stanie zachowania. Wiele z nich ma uszkodzenia spowodowane nie tylko przez upływ czasu i dawnych czytelników. Wilgoć, grzyby, owady też pozostawiły ślady swojej niszczycielskiej działalności. Uszkodzenia te w przyszłości mogą spowodować nieodwracalne straty w strukturze papieru.

By im zapobiec, dokonuje się cyklicznych przeglądów zbiorów, a najbardziej zagrożone selekcjonuje. Najcenniejsze i najbardziej zniszczone poddawane są konserwacji. W ramach projektu związanego z konserwacją zaplanowano prace na 154 zabytkowych bibliotecznych obiektach, wykonanych na podłożu papierowym i pergaminowym. Do końca listopada zakonserwowano już 41 starodruków i 50 grafik.

To właśnie zabytkowe grafiki będą przedmiotem prezentacji, na którą WBP zaprasza 7 grudnia o godz. 12.oo do Galerii WuBePe. Pokazane zostaną oryginalne grafiki po konserwacji, jak i plansze obrazujące proces przywracania im walorów użytkowych i estetycznych.

Wśród prezentowanych grafik - wykonanych w technice miedziorytu, akwaforty, stalorytu, litografii oraz heliograwiury - można będzie podziwiać cykl biblijny Jana i Caspara Luyken, utrwalony na płytach miedzianych przez Christopha Weigla i wydany przez niego w Norymberdze w l. 1708 i 1712.

Nie zabraknie tematów historycznych; kilkanaście litografii - z 1860 roku z cyklu „Wizerunki królów polskich”, wykonanych według rysunków Aleksandra Lessera i wydanych w Warszawie - przypomni postacie polskich władców. Grafiki, na papierze zakwaszonym, kruchym, pożółkłym, z licznymi uszkodzeniami mechanicznymi, dzięki żmudnej konserwacji odzyskały swój pierwotny wygląd. Będą też ryciny, wykonane w Augsburgu w połowie XVIII stulecia, ze scenami myśliwskimi Johanna Eliasa Ridingera (niemieckiego malarza, rysownika i rytownika), ukazujące lwy, bobra, rysia. Pokazane zostaną litografie angielskie przedstawiające budowle na tle pejzażu. Pochodzą z cyklu „Scotland Delineated” wydanego w Londynie w połowie XIX w.

Miłośnikom starożytności dedykujemy antyczne rzeźby utrwalone techniką miedziorytu: Jupiter z boginiami, Venus z Arles, Apollo Kitarodos, Atena z Velletri, Ceres, Leukotea, Umierający Gal, Germanik. Pochodzą one z IV tomu francuskiej publikacji , wydanej w Paryżu w 1809 roku. Prezentacji grafik towarzyszyć będzie prelekcja konserwatora.

Program prac

Wykonanie dokumentacji fotograficznej i opisowej stanu obiektu przed konserwacją, w trakcie i po konserwacji oraz pobranie próbek do badań mikrobiologicznych, dezynfekcja grafik, wykonanie pomiarów pH, oczyszczenie mechaniczne lica i odwrocia grafik przy użyciu gumek, gąbek Wallmaster i skalpela, kąpiele oczyszczające w zimnej i ciepłej wodzie, miejscowe usunięcie plam, neutralizacja odczynu papieru, planaż metylocelulozą, sklejenie przedarć i uzupełnienie ubytków, retusz scalający grafik przy użyciu akwareli, wykonanie nowego passe-partout i montaż grafik - to czynności, które wykonywali konserwatorzy po to, by zabytkowym grafikom przywrócić ich urok.