Konstytucja Biznesu premiera Mateusza Morawieckiego już obowiązuje. Jak zmieni się życie przedsiębiorców?

Większość zmian zawartych w Konstytucji Biznesu weszła w życie już 30 kwietnia 2018 roku. Jak powiedziała minister przedsiębiorczości i technologii Jadwiga Emilewicz, to najbardziej kompleksowa reforma prawa gospodarczego od prawie 30 lat.

- Jestem przekonana, że tych 5 ustaw zmienią na lepsze polską rzeczywistość biznesową. Konstytucja ma przede wszystkim pomóc zbudować na nowo partnerskie relacje między przedsiębiorcami a urzędnikami i ułatwić założenie oraz prowadzenie firmy w Polsce. Konstytucja jest systemowym wzmocnieniem naszych poprzednich proprzedsiębiorczych projektów, takich jak m.in. pakiet 100 zmian dla firm. W sumie od początku 2017 r. rząd wprowadził kilkaset korzystnych zmian dla przedsiębiorców” - podkreśliła minister.

Podsekretarz stanu w MPiT, Mariusz Haładyj podkreślił z kolei szczególną rolę kluczowej ustawy Pakietu Konstytucji Biznesu, jaką jest Prawo przedsiębiorców: „Wspólną cechą silnych gospodarek jest umiejętność współpracy administracji i biznesu. Prawo przedsiębiorców tworzy prawne fundamenty i daje konkretne narzędzia do budowania zaufania i partnerstwa w tych relacjach. Przykładowo wskazane są w nim zasady, które od dawna powinny być wyraźnie zaznaczone w polskim prawie gospodarczym. Daje wreszcie stabilne i przewidywalne reguły tak tworzenia jak i stosowania prawa. To czyni z Prawa przedsiębiorców akt o szczególnej pozycji w systemie i realnej wartości dla polskich firm.” – powiedział.

W skład pakietu „Konstytucji Biznesu” wchodzi pięć ustaw:

1. ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców,
2. ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców,
3. ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy,
4. ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
5. ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej.

Najważniejszym z zapisów konstytucji jest Prawo przedsiębiorców (PP), które zastąpi nowelizowaną ponad 90 razy Ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (SDG) z 2004 r.

PP wprowadza kanon podstawowych zasad dających gwarancje przedsiębiorcom w relacjach z władzą publiczną. Prawo przedsiębiorców jako akt centralny będzie wpływać na sposób stanowienia, interpretacji i stosowania wszystkich przepisów dotyczących działalności gospodarczej.
Do najważniejszych zapisów ustawy należy zaliczyć:

• ustanowienie katalogu praw i obowiązków przedsiębiorców i organów, stanowiących wytyczne dla organów administracji i stawiających granice ich ingerencji w wolność działalności gospodarczej,
• zmianę relacji przedsiębiorca – administracja w kierunku bardziej przyjaznej i partnerskiej, poprzez wprowadzenie m.in. zasady domniemania uczciwości przedsiębiorcy, zasady przyjaznej interpretacji przepisów, jak również kluczowej zasady „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”,
• wprowadzenie instytucji działalności nierejestrowej (w przypadkach działalności na mniejszą skalę nie powstaje obowiązek rejestracji działalności),
• wprowadzenie tzw. „ulgi na start” (początkujący przedsiębiorcy zostaną zwolnieni z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności),
• wydawanie przez organy administracji napisanych prostym językiem „objaśnień prawnych” wyjaśniających skomplikowane przepisy w zakresie działalności gospodarczej, dotyczące praktycznego stosowania tych przepisów,
• ochronę przedsiębiorcy przed negatywnymi konsekwencjami, jeśli jego działania były zgodne z dotychczasową praktyką stosowania przepisów przez organ administracji.

Nowością jest powołanie rzecznika, który ma stać na straży praw przedsiębiorców, zwłaszcza tych z sektora MŚP i być gwarantem właściwego wdrożenia rozwiązań przewidzianych w ustawach tworzących „Konstytucję Biznesu”.

W zakresie jego kompetencji znajdą się m.in.:

• opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących interesów przedsiębiorców,
• występowanie do odpowiednich organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, a także do odpowiednich urzędów z wnioskami o wydanie objaśnień prawnych szczególnie skomplikowanych przepisów dotyczących działalności gospodarczej,
• wspieranie mediacji pomiędzy przedsiębiorcami a organami administracji,
• występowanie do Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni przepisów,
• zwracanie się o wszczynanie postępowań administracyjnych i przystępowanie do nich,
• wnoszenie skarg do sądów administracyjnych,
• współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi,
• zwracanie się do odpowiednich organów, organizacji i instytucji z wnioskami o podjęcie odpowiednich działań mogących wpływać pozytywnie na prawa i interesy przedsiębiorców.

Wśród najważniejszych modyfikacji CEIDG znajdują się:

• umożliwienie udostępniania w CEIDG rejestru pełnomocnictw i prokury,
• wprowadzenie zasady automatycznego wznowienia wykonywania działalności po upływie okresu zawieszenia,
• zniesienie limitu czasowego dla zawieszenia działalności wynoszącego 24 miesiące i wprowadzenie możliwości jej zawieszenia na czas nieoznaczony.

Z kolei Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy (PIP) stanowi rozwinięcie obecnego www.biznes.gov.pl. Punkt nie tylko wyjaśni, w jaki sposób załatwić poszczególne sprawy urzędowe, ale też umożliwi np. uiszczanie opłat urzędowych czy uzyskanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami czy składkami.

Punkt przypomni przedsiębiorcom, przez SMS lub e-mail, o zbliżających się terminach urzędowych oraz poinformuje o najważniejszych zmianach w prawie. Będą tam też publikowane wyjaśnienia dotyczące zagadnień prawnych budzących najwięcej wątpliwości w praktyce. Co ważne, do PIP będą mogli zwrócić się wszyscy przedsiębiorcy nawet w najdrobniejszych sprawach.

Zaproponowane w Prawie Przedsiębiorców rozwiązania wymagają zmian w wielu ustawach szczegółowych. Zostały one zawarte w (ustawie) Przepisy wprowadzające Ustawę Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej.

Poza odpowiednim zaszczepieniem w polskim systemie prawnym rozwiązań przewidzianych w pozostałych ustawach Konstytucji Biznesu, przepisy wprowadzające regulują praktyczne ułatwienia, zarówno dla przedsiębiorców (np. jednoosobowe firmy będą mogły udzielać prokury, wprowadzenie zasady posługiwania się przez przedsiębiorcę w kontaktach z urzędami wyłącznie numerem NIP), jak i wszystkich obywateli (np. możliwe stanie się załatwianie spraw w urzędzie za pomocą SMS-ów oraz innych środków komunikacji).

Usuwają ponadto z innych aktów prawnych odniesienia do Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Pakiet Konstytucji Biznesu zawiera nową ustawę poświęconą zasadom udziału przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym w Polsce. Do tej pory regulacje te były rozrzucone w trzech różnych ustawach i niespójne.

Kiedy Konstytucja Biznesu wchodzi w życie?
Wszystkie najważniejsze kwestie zawarte w Konstytucji Biznesu, jak np. ulga na start czy działalność nierejestrowa, wchodzą w życie 30 kwietnia 2018 roku.

1 lipca 2018 r. w życie wchodzą art. 52 ust. 2 i 9 oraz art. 57 ustawy o CEIDG i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, które dotyczą możliwości wysyłania e-wniosku np. o zaświadczenie o niezaleganiu ze składkami ZUS oraz dokonywania opłat urzędowych drogą elektroniczną.

1 lutego 2019 r. w życie wchodzi art. 24 ust. 6 Prawa przedsiębiorców, który dotyczy przedsiębiorców wpisanych do KRS.