Kontrola zwolnienia lekarskiego przez ZUS. Kiedy ZUS może skontrolować pracownika na L4. Jak przebiega kontrola zwolnienia?

Katarzyna Piojda
Katarzyna Piojda
123RF
Jeżeli pracownik jest chory, idzie najpierw do lekarza, a potem na zwolnienie lekarskie. Tyle, że nie każdy naprawdę choruje. Zakład Ubezpieczeń Społecznych sprawdza tych, którzy faktycznie zaniemogli i symulantów.

Pracownik u którego lekarz stwierdza czasową niezdolność do wykonywania pracy, nie może przez ten czas stawić się w zakładzie pracy. Lekarz wystawia mu zwolnienie. Jeżeli pracownik-rodzic ma w domu chore dziecko i musi zapewnić mu opiekę, także ma do tego prawo: znowu korzysta ze zwolnienia lekarskiego.Jego nieobecność jest więc usprawiedliwiona.

Lekarz, który stwierdził, że pacjent jest chory, wystawia zwolnienie lekarskie, czyli popularne L4. To dokument formalny, stwierdzający niedyspozycyjność pracownika. Gdy lekarz wypisze pacjentowi zwolnienie, informacja o tym trafia zarówno do pracodawcy, jak i do ZUS. Nie da się jej tak po prostu cofnąć, czy anulować.

Kiedy ZUS może skontrolować pracownika na L4

Niektórzy pacjenci symulują chorobę. Cudownie ozdrowieją zaraz po wyjściu z gabinetu lekarskiego. Bywa, że na chorobowym podejmują drugą pracę, tyle, że już bez umowy. Zdarza się również, że pracownik idzie na zwolnienie, ponieważ w ten sposób chce uchronić się przed spodziewanym wręczeniem mu przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę.

Warto przeczytać:

Innym razem ucieczka na zwolnienie lekarskie przybiera formę buntu, przykładowo strajku załogi: grupa pracowników danej firmy czy organizacji bądź instytucji odmawia wykonywania obowiązków służbowych i opuszcza swoje miejsca pracy. Niemal masowo idzie na zwolnienie lekarskie.

Kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich może obejmować każde zwolnienie lekarskie bez względu na wskazania lekarskie. To znaczy: zarówno, gdy jest zalecenie, że chory powinien leżeć, jak i w przypadku pozwolenia, że chory może chodzić. Przesłanką do przeprowadzenia kontroli jest podejrzenie wykonywania pracy lub innego niewłaściwego wykorzystania zwolnienia.

Kto podlega kontroli ZUS

Kontroli podlegają przede wszystkim osoby, które często korzystają z krótkotrwałych zwolnień lekarskich, otrzymują kolejne zwolnienia lekarskie od różnych lekarzy, korzystają z kolejnych okresów zasiłkowych, a także osoby, które kiedyś musiały zwrócić zasiłek, bo korzystały ze zwolnienia nieprawidłowo.

Uśmiechasz się do „wybrańców”, a resztę traktujesz wyniośle? To pierwszy krok do tego, aby zespół nie chciał z tobą pracować. Według badaczy to też prosta droga, aby zostać nielubianym agresorem.Kliknij dalej, aby sprawdzić z jakimi ludźmi nie lubią pracować inni i czy jesteś jednym z nich.

Ludzie, z którymi inni nie lubią pracować. Czy jesteś jednym z nich?

Każde zwolnienie jest zwolnieniem od wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej oraz różnych czynności, które mogą utrudnić powrót do zdrowia. Zwolnienie nie może też pełnić roli swoistego urlopu. Pracownik, który w czasie swojego zwolnienia lekarskiego pracuje zarobkowo lub inaczej wykorzystuje to zwolnienie niezgodnie z jego celem, musi liczyć się z tym, że straci prawo do zasiłku chorobowego, lecz jednocześnie będzie musiał tłumaczyć się ze swego postępowania.

Jakie są uprawnienia kontrolera

Lekarz, który wystawił L4, nie jest w stanie sprawdzić, czy pacjent faktycznie jest niedysponowany i czy w związku z chorobą przebywa w domu. ZUS natomiast może taką osobę skontrolować. Podobne przywileje w tym zakresie posiadają pracodawcy.

- Uprawnionymi do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy są ponadto płatnicy składek, którzy ustalają prawo do zasiłków i wypłacają je swoim ubezpieczonym, to płatnicy składek, zatrudniający ponad 20 osób. Istnieją też sytuacje, kiedy te kontrole mogą być prowadzone przez pracodawców, którzy nie wypłacają zasiłków. Dotyczy to przeprowadzenia kontroli w okresie, za jaki pracownikowi należy się wynagrodzenie za czas choroby wypłacane z pieniędzy pracodawcy – mówi Krystyna Michałek z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Nawet, jeśli pracodawca złoży wizytę kontrolną u swojego chorującego pracownika, nadal może domagać się przeprowadzenia drugiej kontroli, tym razem przez ZUS.

Warto przeczytać:

Nie jest tak, że inspektorzy ZUS sprawdzają każdego pracownika, który poszedł na zwolnienie lekarskie. Fizycznie nie jest to możliwe. ZUS natomiast sprawdza chorujących wyrywkowo, kontroluje prawidłowość wykorzystywania zwolnień w ramach swoich ustawowych uprawnień.

- Kontrola dotyczy osób otrzymujących zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne, a także wynagrodzenia za czas choroby – wymienia ekspertka ZUS.

Kontrola odnosi się także do ubezpieczonych, którym wypłacane są świadczenia z tytułu choroby, to jest zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne, przysługujące z ubezpieczenia społecznego z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, z ubezpieczenia wypadkowego.

Jak przebiega kontrola ZUS chorego pracownika

W domu (miejscu zamieszkania) chorego pracownika albo miejscu jego czasowego pobytu pojawia się przedstawiciel ZUS. Czasem swoisty kontroler pokazuje się też w pracy chorego. To wówczas, gdy okazuje się, że np. zatrudniony na etat pracownik, ten obecnie chory, ma jeszcze inną pracę, w innym miejscu, chociażby na umowę zlecenie albo o dzieło. Zachodzi podejrzenie, że chory pracownik tak naprawdę chory nie jest, lecz stawia się właśnie w swojej drugiej pracy.

- Kontrola ZUS to sprawdzenie, czy pracownik należycie wykorzystuje swoje zwolnienie, a więc czy w tym czasie nie podejmuje innej pracy zarobkowej i czy postępuje zgodnie z zaleceniami lekarza. W sytuacji sprawowania opieki, trzeba także ustalić, czy poza ubezpieczonym jest ktoś inny z rodziny, kto mógłby zapewnić opiekę dziecku (nie dotyczy opieki nad dzieckiem w wieku do 2 lat) lub innemu choremu członkowi rodziny - wyjaśnia Krystyna Michałek.

Niekiedy kontrolujący z zakładu nie zastaje chorującego pracownika w jego domu. W takim razie tenże chory musi spodziewać się ponownej wizyty przedstawiciela ZUS. Ponadto pracownik będzie musiał wytłumaczyć, dlaczego nie było go w miejscu zamieszkania (to niekoniecznie adres zameldowania), gdy pojawiła się kontrola z ZUS.

Niektóre firmy wprost informują, że w zaawansowany sposób kontrolują pracowników. Większość pracodawców śledzi jednak podwładnych bez informowania, wykorzystując do tego Facebooka, telefony, monitoring, a nawet detektywów.

Twój szef cię sprawdza, nawet jeśli myślisz, że tak nie jest

Nie zawsze można podejrzewać pracownika o oszustwo. Może okazać się przecież, że w tym czasie chorujący pracownik był u lekarza. Będzie to musiał jednak udowodnić. Wtedy nieobecność zostanie usprawiedliwiona. W ZUS kontynuują: - Brak wyjaśnienia przyczyny nieobecności w miejscu pobytu podczas kontroli może z kolei być podstawą do pozbawienia danej osoby prawa do wypłaty zasiłku chorobowego.

Nieprawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego

Gdy kontrola wykaże nieprawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, sprawa się nie kończy. Czasem wychodzi na jaw, iż pracownik, oficjalnie korzystający ze zwolnienia lekarskiego, w rzeczywistości miał inną pracę zarobkową albo w inny sposób wykorzystywał swoje zwolnienie niezgodnie z jego celem. W takim przypadku kontrolujący sporządza protokół.

Dokument ten przedstawia, jakie ustalenia poczyniono podczas prowadzenia kontroli. Innymi słowy, jest to opis okoliczności, w jaki sposób rzekomo chory pracownik nieprawidłowo wykorzystywał swoje zwolnienie lekarskie. Kontrolowany zapoznaje się z treścią protokołu. Ma prawo wnieść do niego ewentualne uwagi, a całość musi potwierdzić własnoręcznym podpisem.

Warto przeczytać:

To, co zawarto w protokole kontroli, stanowi podstawę do odebrania zasiłku chorobowego za cały okres, który został objęty kontrolowanym zwolnieniem, z wyjątkiem okresu pobytu w szpitalu. Poza tym, jeżeli zainteresowany dostawał zasiłek opiekuńczy, a złapano go na gorącym uczynku, to utraci prawo do niego za cały okres objęty kontrolowanym zwolnieniem. W przypadku świadczenia rehabilitacyjnego będzie to natomiast miesiąc kalendarzowy, w którym zauważono nieprawidłowości, ale znowu z wyjątkiem pobytu w szpitalu.

Zwrot zasiłku chorobowego

Jeśli ubezpieczony otrzymywał zasiłek chorobowy, lecz w wyniku kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich ustalono brak prawa do świadczenia, ZUS nakazuje ubezpieczonemu do zwrotu nienależnie pobranego przez niego świadczenia. W tej decyzji wskazany jest numer konta bankowego, na które ubezpieczony będzie musiał wpłacić nienależnie pobrane świadczenie.

- Od decyzji w sprawach związanych z kontrolą prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przysługuje prawo wniesienia odwołania do sądu. Odwołanie można złożyć pisemnie lub ewentualnie ustnie do protokołu. Można to zrobić za pośrednictwem jednostki ZUS, która wydała decyzję. Kto zamierza tak zrobić, ma ograniczony czas. Na złożenie odwołania przysługuje bowiem miesiąc od dnia otrzymania decyzji – podkreśla przedstawiciel ZUS.

Czasem, gdy pracownik nie zgadza się z wynikami kontroli, przeprowadzonej przez ZUS, zaś Zakład upiera się przy swoim stanowisku, sprawa znajduje finał w sądzie.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na nto.pl Nowa Trybuna Opolska