Małe zmiany mają wielkie znaczenie, czyli jak każdy z nas może dbać o Ziemię

To zadanie nie tylko polityków, organizacji ekologicznych czy firm, ale przede wszystkim zwykłych ludzi. Każdy z nas może poprzez zmianę codziennych nawyków, bez wielkich nakładów finansowych i technologicznych żyć bardziej ekologicznie i z troską o naszą planetę.

Zatem co można zrobić? Oto lista małych, ale znaczących kroków.

1. Segreguj śmieci i ogranicz ilość wytwarzanych odpadów

Przeciętny Polak wytworzył w 2021 roku średnio 358 kg odpadów komunalnych. To aż o 16 kg więcej niż rok wcześniej. Jak wynika z danych GUS, do recyklingu trafiło tylko 26,7 proc. odpadów, czyli tyle samo co w 2020 r. Niestety, ilość wytwarzanych odpadów zwiększa się z roku na rok. Co gorsze, nie wszyscy potrafią właściwie je segregować.

Aby pod tym względem być bardziej ekologicznym, należy: oszczędzać papier (np. korzystać z elektronicznych faktur, drukować tylko jeśli to konieczne) i zbierać makulaturę; używać butelek zwrotnych; kupować artykuły w szklanych opakowaniach; wyrzucać szkło do specjalnie oznaczonych pojemników; unikać kupowania artykułów wyprodukowanych z plastiku; unikać jednorazowych reklamówek itp.

2. Oszczędzaj wodę

Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego „Polska na drodze zrównoważonego rozwoju” nasz kraj klasyfikuje się na 24. miejscu w Unii Europejskiej pod względem odnawialnych zasobów słodkiej wody przypadających na jednego mieszkańca. Jest tuż przed Czechami, Cyprem i Maltą. W raporcie podkreślono, że zasoby wodne w Polsce są relatywnie niewielkie, a dodatkowo cechuje je zmienność sezonowa i zróżnicowanie obszarowe.

Wielkość odnawialnych zasobów wody słodkiej przypadająca na jednego mieszkańca Polski wynosi niecałe 1600 m3, co wskazuje na zagrożenie stresem wodnym.

W blisko połowie krajów UE zasoby świeżej wody są niepokojąco niskie (poniżej 3000 m3 na osobę), w tym w Polsce, na Malcie, Cyprze i w Czechach są poniżej poziomu bezpieczeństwa wodnego

Według ONZ granicą, poniżej której kraj uznaje się za zagrożony takim niedoborem wody, jest 1700 m3 na mieszkańca. Za parę lat może się okazać, że woda pitna będzie dobrem luksusowym.

W minionych latach zdarzało się już, że różne polskie gminy musiały ograniczyć zużycie wody przez mieszkańców. Ze względu na ocieplenie klimatu i coraz częstsze susze, problem ten będzie się pogłębiał. Dlatego tak ważne jest, by racjonalnie zużywać wodę.

Każdy z nas przyzwyczaił się do tego, że woda po prostu jest dostępna 24 godziny na dobę. Wystarczy tylko odkręcić kran. Ale to się może zmienić, jeśli nie będziemy jej szanować.

Aby oszczędzać wodę należy: korzystać z kąpieli pod prysznicem zamiast pławić się w wannie; wdrożyć system wykorzystywania wody z kąpieli do spłukiwania toalety; ograniczyć pranie i nastawiać pralkę tylko jeśli jest pełna; zamontować w spłuczce zawór ograniczający zużycie wody; zakręcać kran podczas mycia zębów; oszczędzać wodę podczas mycia naczyń; zadbać o szczelność kranów; korzystać ze sprzętów AGD oszczędzających wodę; do podlewania ogrodu nie używać wody sieciowej, a indywidualnie gromadzonej deszczówki.

3. Oszczędzaj energię elektryczną

Oszczędzanie energii elektrycznej jest bardzo ważne z punktu widzenia ochrony środowiska i emisji CO2. Każdy z nas jest jedną z milionów osób potrzebujących prądu. Trzeba więc dbać o to, by energii wystarczyło dla wszystkich. Kiedy oszczędzamy prąd, nie trzeba go produkować w coraz większych ilościach, dzięki czemu mniej zanieczyszczeń trafia do środowiska. Mniejsze zużycie prądu płacimy rachunki.

Sposobów na oszczędzanie energii elektrycznej jest wiele. Można na przykład używać energooszczędnych żarówek. Należy też wyłączać urządzenia z sieci, aby nie pozostawały w trybie czuwania oraz odpowiednio dbać o sprzęt AGD.

Ponadto należy: dostosować temperaturę pomieszczeń do potrzeb (optymalna wynosi 19-21 stopni C); zamontować termostaty na kaloryferach; wyłączać ogrzewanie podczas wietrzenia mieszkania; maksymalnie wykorzystywać światło dzienne; wyłączać światło w pomieszczeniach, gdzie nie ma ludzi; wymienić żarówki na energooszczędne; korzystać z energooszczędnego sprzętu AGD; na zewnątrz używać lamp z czujnikami ruchu.

4. Stosuj zasadę zero waste i nie marnuj żywności

Rocznie Polacy marnują ogromne ilości jedzenia. Polski Instytut Ekonomiczny wskazuje, że statystyczny Polak marnuje rocznie 247 kg jedzenia. Średnia w UE wynosi 173 kg na osobę. Najczęściej wyrzucane produkty to: pieczywo, owoce, wędliny, warzywa, jogurty, ziemniaki, mleko, mięso, ser i dania gotowe.

Aby nie marnować żywności, należy kupować jej mniej i robić zakupy racjonalnie, na bieżąco na zasadzie dokupywania produktów, których w domu brakuje.

Są już miasta na Opolszczyźnie, w których funkcjonują lodówki społeczne. Można w nich zostawić półprodukty lub gotowe dania dla osób potrzebujących.

Takie lodówki znajdują się m.in. w: Opolu, Kędzierzynie-Koźlu, Nysie czy Kluczborku.

Warto wprowadzić zasadę zero waste nie tylko jeśli chodzi o żywności, ale także w przypadku odzieży, mebli czy innych przedmiotów.

W tym wypadku sprawdza się świadome kupowanie, czyli dokładnie tyle, ile potrzebujemy. Wiele osób wprowadza też zasadę „rzecz za rzecz”, czyli np. kupujemy jedną sztukę odzieży tylko wówczas, gdy analogicznie jednej sztuki pozbyliśmy się z naszej szafy.

Warto pamiętać, że najlepsze jest to, co już mamy. Zatem odzież zamiast zastępować nową, można przerobić albo wymienić się z przyjaciółką. Podobnie z meblami – nim wyruszymy do sklepu, by nabyć nową szafkę, fotel czy stół, warto zastanowić się, czy może sami przy odrobinie inwencji jesteśmy w stanie nadać im nowe życie.

Raz do roku, a idealnie by było to przed każdym sezonem, możemy pokusić się o zrobienie domowej inwentaryzacji, podczas której przejrzymy zawartość szaf, pawlaczy, przeglądniemy czeluści garderób, strychów i innych zakamarków, by pozbyć się zbędnych rzeczy.

Śmietnik jest ostatecznością. Warto rozpytać znajomych, czy nie potrzebują tego, co nam już jest zbędne, wrzucić ogłoszenie na platformę sprzedażową lub zanieść do magazynu dla potrzebujących.

5. Ogranicz zużycie plastiku i papieru

Żyjemy w czasach nadmiaru tworzyw sztucznych. Wiele z nich trafia każdego roku do mórz i oceanów, stając się śmiertelną pułapką dla ptaków i morskich stworzeń. Niestety, tworzywa sztuczne mogą rozkładać się od 100 do 1000 lat. Poziom recyklingu plastiku jest w Polsce bardzo niski. Wynosi od 20 do 25 proc. To dużo mniej niż średnia w Unii Europejskiej.

Aby poprawić te statystyki należy: robić zakupy z torbą materiałową; unikać toreb jednorazowych; kupować produkty na wagę; stosować naturalne kosmetyki, które nie są testowane na zwierzętach i są pakowane w opakowania nadające się do powtórnego przetworzenia. Ponadto chodź do kawiarni z własnym kubkiem; nie kupuj wody w plastikowych butelkach – zamiast tego zainwestuj w dzbanek do wody z wymiennym filtrem i korzystaj z wody z kranu; ogranicz zamawianie jedzenia do domu i używanie jednorazowych sztućców, słomek do napojów, opakowań na żywność.

6. Ogranicz korzystanie z samochodu

Zamiast wszędzie jeździć samochodem, korzystaj z komunikacji publicznej, roweru albo chodź na piechotę. Będzie to miało nie tylko zbawienny wpływ na środowisko i jakość powietrza, ale także na nas samych, bo ruchu nigdy za dużo, zwłaszcza przy siedzącej pracy.