„Mitologia” Jana Parandowskiego. Znasz wszystkie najważniejsze mity do matury? Tu są streszczenia, jawne pytania i przykłady kontekstów

Streszczenie

Z początkowego chaosu wyłania się Uranos (niebo) i Gaja (ziemia). Ich dzieci to tytani, boginie, cyklopi i olbrzymi posiadający sto rąk i pięćdziesiąt głów (hekatonchejrowie). Uranos zsyła synów do Tartaru. Za namową matki, buntuje się najmłodszy z tytanów Kronos. Okalecza Uranosa i zajmuje jego miejsce.

Żoną Kronosa zostaje Reja. Każdego narodzonego syna władca pożera w obawie przed spełnieniem wróżby, która mówi, że zostanie on obalony przez syna. reja oszczędziła szóste dziecko używając podstępu. Dała mężowi kamień zawinięty w pieluszki, a niemowlę schowała w grocie na Krecie. Był to Zeus.

Zeus wykarmiony przez kozę Almateę (róg obfitości) dorósł i obalił Kronosa tocząc z nim walkę. Wcześniej kazał Rei podać Kronosowi środek wymiotny. Dzięki temu Kronos zwrócił światu Hades, Posejdona, Herę, Demeter i Hestię.

Władzy Zeusa zagrażali giganci (synowi Gai), jednak pokonać ich mógł tylko śmiertelnik. Sprowadzony przez Atenę Herakles z różnymi przygodami zabija gigantów.

Mit o powstaniu świata wyjaśnia, że świat kształtował się wraz z narodzinami bogów.

„Razem z bogami rodził się świat. Nad ziemią, która jako ląd stały wydobyła się z chaosu, świeciło młode słońce, a z chmur spadały deszcze obfite. Podniosły się pierwsze lasy i ziemię przykryła wielka, szumiąca puszcza. Po nieznanych wzgórzach błądziły rzadkie zwierzęta. Z wolna rzeczy zaczęły przybierać znajome kształty. Źródła znalazły swe groty, a jeziora wygodne kotliny; góry śnieżnym grzebieniem zarysowały się na jasnym niebie. Gwiazdy lśniły w ciemnych przestworzach nocy, a kiedy one bladły, ptaki wydzwaniały jutrzence swą pierwszą pieśń powitalną”. - fragment Mity o powstaniu świata.

Bohaterowie

Uranos – niebo, mąż Gai, pierwszy bóg, ojciec Kronosa, dziadek Zeusa.
Gaja – ziemia, żona Uranosa, pierwsza bogini, matka tytanów, cyklopów, hekatonchejrów
Kronos – syn, który uratowany przez Gaję obalił Uranosa i objął władzę. Pożerał swoich synów. Ojciec Zeusa.
Reja – żona Kronosa, uchroniła podstępem Zeusa przed okrutną śmiercią.
Zeus – bóg wszystkich bogów. Uratowany przez Reję, wykarmiony przez kozę Almateę, pokonał Kronosa i został władcą Olimpu.
Hades – bóg podziemi i brat Zeusa.
Posejdon — bóg mórz i oceanów, brat Zeusa.
Hera – żona Zeusa, pramatka ludzkości.
Demeter – siostra Zeusa, bogini pól i urodzajów.
Hestia – siostra Zeusa, bogini domowego ogniska.
Atena – narodzona z głowy Zeusa, bogini mądrości, wojny, burz i piorunów.
Herakles – pół człowiek, pół bóg, który pokonał gigantów.
Dionizos – pomógł Heraklesowi pokonać ród gigantów.

Plan wydarzeń
1)Powstanie Chaosu.
2)Opis Uranosa (Niebo) i Gai (Ziemii)
3)Wygnanie (zrzucenie) synów do Tartaru przez Uranosa.
4) Zbuntowanie się najmłodszego syna – Kronosa i obalenie Uranosa.
5) Opis władców: Kronosa i jego żony Rei.
6) Połykanie swych dzieci przez Kronosa w obawie przed zdradą jednego z synów.
7)Uratowanie Zeusa przed śmiercią.
8)Obalenie Kronosa i przejęcie władzy przez Zeusa.
9)Walka bogów z rodem gigantów (zadanie Heraklesa)
10)Zwycięstwo bogów.

Motywy

- powstanie świata
- narodziny
- zdrada
- śmierć
- władza, walka o władzę
- wyższość bogów nad ludźmi i światem
- hierarchia

Konteksty

Księga Rodzaju i biblijny opis stworzenia świata
Obrazy przedstawiające hierarchie bogów lub walkę o władzę