Niepełnosprawni też potrafią pracować

- Dlaczego niepełnosprawnym trudniej znaleźć pracę?
- Ich sytuacja zawodowa to duży problem polskiego rynku pracy. Oferty skierowane bezpośrednio do nich są rzadkością. Niestety, wciąż istnieje stereotyp osoby niepełnosprawnej jako niepełnosprawnej w każdej dziedzinie życia. Taka osoba postrzegana jest jako mniej wydajna, posiadająca niższe kompetencje zawodowe. Z tych powodów często się zdarza, że takie osoby, starając się o pracę, próbują ukryć swoją niepełnosprawność.

- Czego jeszcze obawiają się pracodawcy?
- Dodatkowych kosztów, wynikających z praw osób niepełnosprawnych, takich jak np. dodatkowy urlop czy skrócony czas pracy. Boją się ciągłych kontroli (np. PIP, PFRON, NIK) związanych z ich zatrudnianiem i uzyskiwaną pomocą publiczną. Obecne przepisy ustawy o rehabilitacji są bardzo nieczytelne. W niektórych przypadkach mogą być różnie interpretowane.

- Czy ostatnio ta tendencja się zmienia?
- Tak. Już od ponad dwóch lat rynek pracy otworzył się bardziej na zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Już nie tylko pracodawcy posiadający status ZPCHR (zakład pracy chronionej) zatrudniają takie osoby, ale również pracodawcy z tzw. otwartego rynku zaczęli się tym interesować.

- A jakimi pracownikami są niepełnosprawni?
- To niezwykle sumienne i zmotywowane osoby. Często przewyższają umiejętnościami innych pracowników oraz bardziej doceniają zdobytą pracę. Dodatkowo praca ułatwia im nie tylko nawiązanie kontaktów z ludźmi, ale i obalanie stereotypów. Docenieni, utwierdzają się w przekonaniu, że pomimo choroby są wartościowymi ludźmi. Jednak są też niepełnosprawni, którzy nie chcą pracować, bo obawiają utraty renty. Myślę też, iż nie wszyscy wiedzą, że przepisy nie zakazują podjęcia pracy przez rencistów. Istnieją tylko limity, ile można dorobić bez obawy odebrania świadczenia rentowego.

- Jak postrzegani są przez współpracowników?
- Jest dużo lepiej, niż było kiedyś. Współpracownicy uczą się pracy z osobą niepełnosprawną. Zaczęli zauważać, iż praca zawodowa jest dla nich nie tylko warunkiem utrzymania finansowej niezależności, ale przede wszystkim szansą na pełnoprawne funkcjonowanie w społeczeństwie.

- Co powinno się pani zdaniem zmienić, aby niepełnosprawni łatwiej mogli znaleźć pracę?
- Mimo istotnych barier infrastrukturalnych czy braku przystosowanych miejsc pracy podstawowym problemem pozostaje nastawienie pracodawców do takich pracowników. To trzeba w jakiś sposób rozwiązać. Również państwo musi uregulować przepisy prawne. Ważne jest także poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa, m.in. w zakresie rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej przez osoby niepełnosprawne. Należy również wzmocnić pośrednictwo pracy i szkolenia zawodowe dostosowane do ich potrzeb. Ale to oczywiście tylko garstka tego, co można zrobić.