Nagrania ponad sto lat temu dokonał niemiecki nauczyciel z Berlina Paul Schmidt. Na 34 woskowych wałkach fonografu Edisona zapisał latem 1913 roku w Racławiczkach, Smolarni i Dziedzicach (w dzisiejszej gminie Strzeleczki) kościelne i ludowe pieśni, ballady, krótkie formy wokalne i modlitwy mieszkańców po polsku, a także utwory instrumentalne wykonane przez Orkiestrę Lubczyka. Nagrania są niezbyt długie, ale ich zbiór jest imponujący. Łącznie Paul Schmidt utrwalił 23 przekazy wokalne, dwa wokalno-instrumentalne i 16 instrumentalnych.
Koncert w Strzeleczkach poprzedziła konferencja popularnonaukowa w Muzeum Śląska Opolskiego.
- Niezwykłość tego zbioru polega już na tym, że został on nagrany tak dawno, bo w 1913 roku – mówi dr Mariusz Pucia, muzykolog z Uniwersytetu Opolskiego. - To jest jeden z najstarszych zbiorów fonograficznych w Europie i na świecie. W 1900 roku powstało berlińskie Archiwum Fonograficzne. My w Polsce mamy dwa wałki Edisona z Zakopanego z 1904 roku, zbiór Zborowskiego, także z Zakopanego z 1913 i zbiór Paula Schmidta zebrany w powiecie prudnickim w tym samym roku. To są najstarsze nagrania polskiej muzyki ludowej.
Dr Pucia podkreśla, że historia owych wałków jest trochę wojenno-kryminalna. W czasie pierwszej wojny światowej były one przechowywane w Berlinie. W czasie II wojny zbiór został wywieziony do Centralnego Archiwum Fonograficznego Muzyki Tradycyjnej w Leningradzie. W 1990 roku nieoczekiwanie wrócił on do Berlina. Kolekcja została na nowo odkryta w 2005 roku w Warszawie, na konferencji w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Tenże instytut wydał unikatowe nagrania na płycie CD.
W Gminnym Ośrodku Kultury utwory sprzed ponad stu lat w nowoczesnych brzmieniach zaprezentowało „Zaginione Archiwum”, czyli Anna Dzwonkowska-Pucia, wokalistka i socjolog, Dariusz Kownacki, akordeonista i nauczyciel muzyki, oraz dr Mariusz Pucia, klarnecista i etnomuzykolog. Wśród zaprezentowanych oryginalnych nagrań z 1913 roku znalazła się m.in. kolęda „A wczora z wieczora” i ballada „Chłopatyczek niewidomy wygnał owce w pany poly”. Opowiada ona on niewidomym pasterzu uzdrowionym przez Matkę Bożą.
- Czy ktoś z państwa zna tę balladę? - pytał w sali GOK-u dr Pucia.
Podniosło się kilka rąk, a pani Róża Ciomber (z domu Dziadek) z Buławy potrafiła ją także zaśpiewać. Dostała ogromne brawa od publiczności.
- Ta pieśń była obecna w mojej rodzinie – opowiada pani Róża. - Śpiewały mi ją, jak byłam dzieckiem, babcia i ciocia. Rodzina była rozśpiewana. Przy robocie babcia cały czas śpiewała. To bardzo dobry pomysł, żeby takie nagrania odtworzyć po stu latach. Sama te dawne pieśni czasem śpiewam, także wnuczce, kiedy przyjeżdża z zagranicy. Myślę, że coś zapamięta i te pieśni przetrwają nie tylko sto lat, ale i trzysta.
Podczas koncertu przypomniano nazwiska osób, które ponad sto lat temu brały udział w nagraniach. Wśród nich m.in. Popiołek, Schnurpfeil, Sacher, Lubczyk, Sobota, Rogusch, Tomala, Kupka i kilkanaście innych. Mariusz Pucia zaapelował do wszystkich, którzy mają wiedzę o Orkiestrze Lubczyków (dziś prawie nic o niej nie wiadomo), by się nią podzielili. Na podstawie nagrań sprzed wieku dr Pucia rozpisał dawne utwory na orkiestrę. Na podstawie tej partytury grała ją w sobotę Orkiestra Dęta Gminy Strzeleczki.
Budżet alert - wszystkie informacje o budżecie obywatelskim
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
