Nowe emerytury będą wypłacane już od przyszłego roku

Jako pierwsze z prawa do emerytur kapitałowych mogą skorzystać kobiety urodzone w 1949 roku, które wybrały otwarty fundusz emerytalny i uzyskały wiek emerytalny (60 lat). Szacuje się, że będzie ich w kraju 2,6 tysiąca.

Mimo że przyszły rok ma rozpocząć rewolucję w systemie ubezpieczeń społecznych, jeszcze trwają prace legislacyjne nad ustawami, które mają ustalić zasady wypłacania emerytur. Zostały one uchwalone przez sejm, a teraz czekają albo w senacie, albo na podpis prezydenta.

Zgodnie z założeniami reformy o systemie emerytalnym, w 2009 r. pierwsi ubezpieczeni - członkowie otwartych funduszy emerytalnych - uzyskają prawo do pobierania świadczenia emerytalnego pochodzącego z dwóch źródeł:

Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) oraz
otwartego funduszu emerytalnego (OFE), który możemy wybierać samodzielnie.

Procesem ustalenia wymiaru świadczenia z I i II filara, wypłacaniem ich i pełną obsługa (pobór zaliczek na podatek dochodowy, składki na ubezpieczenie zdrowotne, egzekucja ze świadczeń) wg projektu ustawy zajmie się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Zainteresowane emeryturą panie będą musiały złożyć tam jeden wniosek emerytalny. W procesie wypłaty emerytury z II filara aktywne będą także otwarty fundusz emerytalny i w przyszłości zarządzany przez zakład emerytalny fundusz dożywotnich emerytur kapitałowych.

System emerytalny na dziś

Są dwa rodzaje emerytur:

"Stare" - dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Przysługują one ubezpieczonym, którzy osiągnęli tzw. powszechny wiek emerytalny i mają wymagany staż pracy. Dla kobiet ten wiek wynosi 60 lat, a wymagany staż ubezpieczeniowy (czyli tzw. okresy składkowe i nieskładkowe) co najmniej 20 lat. Mężczyźni muszą przekroczyć 65 lat oraz zgromadzić co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Na "starych" zasadach przyznaje się także prawo do wcześniejszych emerytur (oprócz osób urodzonych przed 1949 r. mają do nich prawo także osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., o ile do końca 2008 r. spełnią warunki wymagane do tej emerytury).

Wysokość "starego" świadczenia zależy od wysokości tzw. podstawy wymiaru emerytury (czyli procentowego stosunku zarobków wnioskodawcy do przeciętnego wynagrodzenia) oraz długości okresów składkowych i nieskładkowych (czyli, najogólniej mówiąc, długości stażu pracy).

Ile odkładamy

Ile odkładamy

Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52% podstawy wymiaru składek. Jest ona finansowana w 50% przez ubezpieczonego i w 50% przez płatnika składek. Niektórzy ubezpieczeni, np. osoby prowadzące pozarolniczą działalność, finansują składkę na ubezpieczenie emerytalne w całości z własnych środków. W przypadku osoby, która zawarła umowę z otwartym funduszem emerytalnym, składka na ubezpieczenie emerytalne jest dzielona.
W takiej sytuacji część składki na ubezpieczenie emerytalne pochodząca ze składki ubezpieczonego, wynosząca 7,3% podstawy wymiaru, odprowadzana jest przez ZUS do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego - na finansowanie emerytury z II filaru. Pozostała część składki przeznaczona zostaje na finansowanie emerytury z I filaru.

Do ustalenia podstawy wymiaru wnioskodawca sam wskazuje zarobki z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat sprzed roku, w którym złożono wniosek o emeryturę. Można również wykazać zarobki z 20 lat (nie muszą następować bezpośrednio po sobie) dowolnie wybranych z całego stażu pracy.

Emerytura wynosi: 24 proc. kwoty bazowej (to tzw. część socjalna emerytury), po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy, po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych z uwzględnieniem pełnych miesięcy

"Nowe" - dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Emeryturę na "nowych" zasadach oblicza się osobom urodzonym po 1948 r. - o ile zdecydowały się przystąpić do nowego systemu - i obowiązkowo wszystkim urodzonym po 1968 r.

Uzyskanie prawa do tej emerytury zależy tylko od osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna). Wysokość tej emerytury zależy głównie od kwoty zgromadzonych składek emerytalnych na indywidualnym koncie w ZUS (czyli tzw. I filarze) oraz w otwartych funduszach emerytalnych (czyli tzw. II filarze).

Nowa emerytura

Oblicz swoją emeryturę

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uruchomił kalkulator emerytalny, dzięki któremu można obliczyć emeryturę przyznawaną według obecnie obowiązujących zasad. Korzystanie z kalkulatora jest całkowicie bezpłatne i nie wymaga podawania swoich danych. Kalkulator tzw. starych emerytur służy do obliczania prognozowanych wysokości świadczeń wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Aby z niego skorzystać, wystarczy wejść na stronę internetową www.mojaemerytura.zus.pl. W tym samym miejscu dostępny jest również kalkulator "nowych" emerytur, które od stycznia wypłacane będą z I filaru według zasad kapitałowych.
Wysokość emerytury wyliczonej przy pomocy kalkulatora jest to kwota prognozowana na podstawie przyjętych założeń i parametrów wpisanych przez użytkownika kalkulatora.

Nowa emerytura z I filaru będzie zależała więc od:

zgromadzonych w ciągu życia składek na ubezpieczenie emerytalne, które będą waloryzowane oraz jeżeli pracowaliśmy przed dniem 1 stycznia 1999 r. składki te zostaną powiększone o zwaloryzowany kapitał początkowy,
wieku, w którym przejdziemy na emeryturę,
średniej dalszej długości trwania życia.

Osobom urodzonym po 1948 r., które nie miały obowiązku przystąpienia do nowego systemu i nie zrobiły tego, ale nie przeszły na emeryturę na starych zasadach, ZUS obliczy świadczenie według tzw. systemu mieszanego.

Dla kogo emerytura mieszana

Emerytury mieszane dotyczą osób, które osiągną wiek emerytalny w latach 2009-2013 i nie pobrały emerytury na warunkach dotychczasowych oraz nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego.

Osobom tym wysokość emerytury będzie obliczona w części na starych zasadach i w części na nowych zasadach. Proporcje tych części będą zależne od roku, w którym zostanie osiągnięty wiek emerytalny (a nie od tego, w którym roku zostanie zgłoszony wniosek o emeryturę).

Emerytura mieszana będzie wynosiła:

80% starej i 20% nowej emerytury - jeżeli wiek emerytalny zostanie osiągnięty w roku 2009, a w kolejnych latach:
70% starej i 30% nowej emerytury - jeżeli wiek emerytalny zostanie osiągnięty w roku 2010,
55% starej i 45% nowej emerytury - jeżeli wiek emerytalny zostanie osiągnięty w roku 2011
35% starej i 65% nowej emerytury - jeżeli wiek emerytalny zostanie osiągnięty w roku 2012,
20% starej i 80% nowej emerytury - jeżeli wiek emerytalny zostanie osiągnięty w roku 2013.

Obliczając emeryturę mieszaną, ZUS obliczy wg starych i nowych zasad, a następnie w zależności od roku, w którym zostanie osiągnięty wiek emerytalny, ustali części stanowiące odpowiedni procent. Suma tych części będzie składała się na wysokość tej emerytury.

Przykład: kobieta urodzona w 1949 r. posiadająca 36-letni okres składkowy i nieskładkowy nie skorzystała z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę po ukończeniu wieku 55 lat i nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego.

Wniosek o emeryturę złożyła w 2009 r. po ukończeniu wieku 60 lat. Przysługująca jej emerytura w części stanowiącej 80% zostanie obliczona według dotychczasowych zasadach i w części stanowiącej 20% według nowych zasad.

Emerytury kapitałowe

Emerytury kapitałowe będą przysługiwały ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym. Będą to emerytury z II filaru. Emerytury te będą przysługiwały osobom, które mają ustalone prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, czyli I filaru.

Projekt ustawy o emeryturach kapitałowych zakłada, że prawo do emerytury kapitałowej i jej wysokość będzie ustalał ZUS na podstawie wniosku osoby będącej członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Złożenie takiego wniosku będzie oznaczało jednocześnie złożenie wniosku o ustalenie prawa do emerytury z I filaru. Natomiast otwarty fundusz emerytalny będzie informował ZUS o kwocie środków zgromadzonych na rachunku osoby wnioskującej o emeryturę.

Projekt ustawy przewiduje, iż ze środków zgromadzonych w OFE emerytowi będą przysługiwać dwa rodzaje emerytur kapitałowych: okresowa emerytura kapitałowa lub dożywotnia emerytura kapitałowa.

Okresowa emerytura kapitałowa będzie przysługiwać członkowi otwartego funduszu emerytalnego do ukończenia przez niego 65. roku życia, natomiast dożywotnia emerytura kapitałowa będzie przysługiwać byłemu członkowi otwartego funduszu emerytalnego dożywotnio po ukończeniu 65. roku życia.