Oderwij dziecko od komputera

Jak siedzieć przy komputerze

głowę trzymaj prosto
plecy oprzyj o oparcie fotela
łokcie przy sobie lub na poręczy fotela
klawiaturę ustaw tak nisko, by nie zginać rąk w nadgarstkach (stosuj podkładki pod nadgarstki)
nogi trzymaj zgięte w kolanach pod kątem prostym
stopy ułóż płasko na podłodze
monitor ustaw 40-70 cm od oczu
rób przerwę co pół godziny; wstań, przeciągnij się, spójrz przez okno lub na kolor zielony

Internet jest nieskończonym źródłem informacji, gry komputerowe to fascynująca zabawa i rozrywka, gadu-gadu pozwala "porozmawiać" z rówieśnikami. Trudno wyliczyć wszystkie możliwości i atrakcje, jakie stwarza używanie komputera. I obecnie nie sposób wyobrazić sobie bez niego kształcenie i wychowanie dzieci. A one nie potrafią już bez niego żyć.

- To znakomite narzędzie wspomagające rozwój i edukację - mówi psycholog Danuta Rowińska. - Dobre programy edukacyjne pomagają mu zdobywać wiedzę i kształtować różne umiejętności: spostrzegawczość, logiczne myślenie, cierpliwość, trafne podejmowanie decyzji.

- We wszystkim jednak należy zachować umiar - dodaje Sebastian Taboł, pedagog i terapeuta, z firmy "Navigator", zajmującej się terapią dzieci z zaburzeniemi emocjonalnymi. - Dziecko nie może siedzieć przy komputerze pół dnia, podczas gdy rodzice zajmują się swoimi sprawami. Niestety często tak właśnie jest. Dziecko ma siedzieć cicho i nie przeszkadzać. Więc siedzi - godzinami przy monitorze.

KRĘGOSŁUP W PARAGRAF
Długotrwałe przesiadywanie przed monitorem może być przyczyną wielu zagrożeń.

- Przede wszystkim wad postawy i skrzywień kręgosłupa - mówi dr Karina Słonka, zastępca dyrektora Instytutu Fizjoterapii Politechniki Opolskiej. - Popatrzmy, czy nasze dziecko siedzi wyprostowane, na obu pośladkach, czy jego nadgarstek nie jest nieustanie wygięty, a głowa skrzywiona i schowana w ramionach.

Długie wpatrywanie się w jasny monitor prowadzi do zaburzeń wzroku (krótkowzroczność) i dolegliwości oczu, np. wysychania gałki ocznej (dlatego pracując przy komputerze, należy często mrugać, aby ją nawilżać, albo stosować odpowiednie krople - ale to można polecić jedynie dorosłym).

Skutkiem zbyt długiej pracy z komputerem są też bóle głowy, wynikające zarówno z nieprawidłowej pozycji na krześle, jak i przemęczenia oczu.

Zagrożenia

fizyczne (wady postawy, skrzywienia kręgosłupa, wady wzroku, uszkodzenie nerwów dłoni lub nadgarstka)
psychiczne (nerwice, oderwanie od rzeczywistości, padaczka ekranowa)
moralne (powielanie negatywnych postaw i zachowań)
społeczne (wyobcowanie z grupy rówieśniczej, przestępczość komputerowa)
intelektualne (bezgraniczne zaufanie do możliwości i treści płynących z komputera)

ZWICHNIĘTE EMOCJE
Bardzo poważne mogą też być szkody emocjonalne. Zbyt częste przebywanie w wirtualnym świecie powoduje oderwanie od rzeczywistości i wyobcowanie.

- Zaczyna się od kłopotów ze skupieniem uwagi, a w skrajnych przypadkach może się skończyć na zaburzeniach osobowości i zaburzeniach więzi uczuciowych z rodziną, przyjaciółmi - podkreśla Danuta Rowińska. - Kiedy dziecko zamiast pójść pokopać piłkę z kolegami, woli zostać w domu przed komputerem, to już poważny sygnał ostrzegawczy.

Jeśli się go zlekceważy dziecko stopniowo będzie tracić umiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, nie będzie zdolne do zawierania przyjaźni, a komputer zajmie pierwsze miejsce w jego hierarchii wartości.

Nastolatkom włączony komputer często towarzyszy przez cały czas, jaki spędzają po powrocie ze szkoły.

- Zauważyłam, że moja 13-letnia córka odrabia lekcje, jednocześnie rozmawiając ze znajomymi na gadu i słuchając płynącej z kompa muzyki - mówi Małgorzata Marczyńska. - Teraz pilnuję, by podczas przygotowywania się do zajęć komputer miała wyłączony.

Zalety gier edukacyjnych

wyrabiają spostrzegawczość
uczą logicznego myślenia i kojarzenia faktów
rozwijają wyobraźnię przestrzenną
doskonalą refleks
uczą podejmowania decyzji oraz przewidywania ich skutków
poszerzają wiedzę
doskonalą sprawność manualną oraz koordynację wzrokowo-ruchową

- Rośnie nam pokolenie ludzi albo posiadających niesamowitą podzielność uwagi, albo niezdolnych do dłuższej koncentracji na jednym zadaniu. Obawiam się jednak, że to drugie, a to źle wróży, jeśli chodzi o kontakty międzyludzkie i zainteresowania społeczne - komentuje Sebastian Taboł.

TRZEBA BYĆ TYRANEM
Nie ma wyjścia - rodzice muszą kontrolować dostęp dziecka do komputera. Bez ich zgody i podczas ich nieobecności nie powinno mieć ono prawa włączać urządzenie. Łatwo się przed tym zabezpieczyć, wprowadzając blokadę, czyli hasło otwierające komputer.

Psychologowie uważają, że dziecko do 12. roku życia nie powinno spędzać przed monitorem więcej niż godzinę dziennie. Starsze może sobie pozwolić na dwie godziny.

Ważne, by praca czy zabawa z komputerem była co pół godziny przerywana. W tym czasie należy wstać, przeciągnąć się, zrobić parę ćwiczeń gimnastycznych i dać odpocząć oczom - np. patrząc w dal przez okno.

Nie ma się jednak co łudzić, że dziecko samo będzie pilnowało zegarka.

Warto przeczytać

Mirosław Filiciak - "Wirtualny plac zabaw"
Thomas Feibel - "Zabójca w dziecinnym pokoju. Przemoc i gry komputerowe"
Patricia Wallace - "Psychologia internetu"
Manuel Castells - "Galaktyka internetu"l

- To rola rodziców. Wszystko zależy od nich. Jeśli nie chcą, by komputer zagarnął im syna czy córkę, muszą sami oderwać swoją pociechę od niego - mówi Sebastian Taboł.

Przede wszystkim dzieci muszą wiedzieć, że są inne fascynujące sposoby spędzania wolnego czasu niż serfowanie w sieci czy przebywanie w świecie wirtualnych bohaterów gier. Ale to rodzice dają wzór do naśladowania. Jeśli sami spędzają weekend przed telewizorem, pogryzając chipsy i paląc papierosy, to taki wzór od najmłodszych lat zaszczepiają swoim dzieciom.

Wspólne rodzinne rozrywki, wyjście na spacer, wycieczki, wypad na pływalnię czy lodowisko pokazują, że świat rzeczywisty jest piękniejszy od wirtualnego, a komputer to tylko jedno z wielu urządzeń czyniących go atrakcyjnym.