Opolscy przedsiębiorcy apelują o poszerzenie dotacji na innowacje w RPO

W ramach RPOWO na lata 2014-2020 przewiduje się udzielanie wsparcia finansowego na rzecz przedsiębiorców zarówno w formie dotacji jak i instrumentów zwrotnych. Dofinansowanie bezzwrotne przewidziane jest na inwestycje skierowane na badania i rozwój oraz wdrożenie otrzymanych wyników prac B+R w przedsiębiorstwie oraz na tzw. e-usługi. Natomiast inwestycje skierowane na nabycie zaawansowanych i nowatorskich technologii, wykorzystania prac B+R sfinansowanych poza systemem środków UE (inwestycje własne w rozwój) czy też inwestycji w odnawialne źródła energii lub technologie energooszczędne będą finansowane jedynie w ramach instrumentów zwrotnych.

Zdaniem autorów listu zaproponowanie dotacji w zakresie prac badawczo-rozwojowych oraz wdrożenia ich wyników w przedsiębiorstwie, biorąc pod uwagę wysokie ryzyko inwestycyjne oraz niskie wydatki na działalność B+R w opolskich przedsiębiorstwach jest uzasadnione i celowe. Również wsparcie bezzwrotne dla inwestycji w zakresie e- usług jest słuszną propozycją.

Jednak zastosowanie jedynie mechanizmów inżynierii finansowej w pozostałych inwestycjach w zakresie wdrażania innowacji i gospodarki nisko emisyjnej jest rozwiązaniem nie odpowiadającym potrzebom opolskiej gospodarki, która charakteryzuje się wolnym i do tego średnim poziomem rozwoju.

Według powyższego dokumentu znaczący wzrost gospodarczy Polski w ostatnich latach nie przełożył się na analogiczne zmiany w województwie opolskim. Region rozwijał się wolniej, nie tylko w porównaniu z sąsiadującymi województwami, ale również względem regionów statystycznie najbiedniejszych – położonych na ścianie wschodniej.

Wg IG Śląsk i Izby Rzemieślniczej w Opolu powodów tej sytuacji jest kilka:

• niedobór inwestycji o znaczeniu strategicznym,
• migracyjny odpływ ludności,
• zmniejszająca się chłonność rynku regionalnego
• bardzo silna konkurencja regionów sąsiadujących – przechwytujących nie tylko bogate zasoby kapitału ludzkiego, ale i nowe inwestycje, a szczególnie bezpośrednie inwestycje zagraniczne.

- Wzrost gospodarczy hamowały ponadto obniżona wydajność niektórych branż gospodarki, a także niska aktywność ekonomiczna mieszkańców - podkreślają autorzy listu. Wyniki badań Komisji Europejskiej w zakresie  innowacji wskazują, iż województwo opolskie należy do grupy słabych innowatorów: 95% przedsiębiorstw usługowych z naszego regionu w latach 2011 i 2012 nie poniosło żadnych nakładów na innowacje. W przypadku przedsiębiorstw przemysłowych jedynie 15-16% firm w latach 2009-2012 poniosło nakłady na innowacje.

Wg przedstawicieli przedsiębiorców firmy nie są szczególnie zainteresowane pozyskaniem preferencyjnych pożyczek. Z informacji uzyskanych z  funduszy pożyczkowych z województwa opolskiego, wynika, iż zdecydowana większość inwestycji wsparta preferencyjnymi pożyczkami miała charakter odtworzeniowy i dotyczyła zakupu środków transportu oraz maszyn i urządzeń.

W związku z tym IG Śląsk i Izba Rzemieślnicza w Opolu oczekują możliwości wprowadzenie dotacji dla inwestycji wdrażających innowacje na wysokim poziomie, tj. co najmniej na poziomie krajowym. Tym samym przedsiębiorstwo z województwa opolskiego pozyskując innowacje, która nie ma jeszcze zastosowania w kraju i byłoby to tzw. pierwsze wdrożenie w kraju, miałoby możliwość złożenia wniosku o dofinansowanie w formie dotacji. Natomiast inwestycje o niższym poziomie innowacji byłby finansowane w formie pożyczek lub poręczeń kredytowych.

- Takie podejście byłoby odpowiedzią na powolny wzrost innowacyjności naszego regionu. Utrzymanie jedynie dotacji na działalność B+R oraz e-usług przy jednoczesnym zastosowaniu w pozostałych inwestycjach wsparcia zwrotnego przyczyni się do podtrzymania niekorzystnej tendencji słabego innowacyjnie regionu - oceniają autorzy listu do marszałka.

- Ponadto warto zauważyć, iż obecnie zaproponowany model wsparcia wyłącznie badań połączonych z wdrożeniem uzyskanych wyników neguje model przedsiębiorstw prowadzących stałe badania i współpracę z jednostkami badawczymi, a tym samym podmiotów działających nie wyłącznie pod kalendarz funduszy unijnych - akcentuja autorzyy listu. - Obecnie zaproponowany model wsparcia wyklucza uzyskania dotacji dla tego typu podmiotów, a tym samym karze przedsiębiorstwa za ich aktywność na polu badań i rozwoju, co jest nielogiczne i sprzeczne z oczekiwaniami wojewódzkimi co do typu i charakteru przedsiębiorstw z regionu Opolszczyzny. 

Zdaniem autorów listu konieczne jest zastosowania mechanizmu bezzwrotnego dofinansowania oraz zastosowanie mechanizmu polegającego na połączeniu pożyczek z dotacją, na przykład w formie umorzenia części zaciągniętej pożyczki pozytywnie przyczyni się do realizacji celów RPOWO 2014-2020.

Zwracają oni również uwagę na brak w specjalizacjach inteligentnych województwa opolskiego branży technologii informatycznych (IT). - W przypadku twardych zapisów, iż dofinansowania w ramach programów operacyjnych mogą otrzymać jedynie specjalizacje inteligentne, utrzymywanie takiej sytuacji jest zamknięciem przed opolskimi przedsiębiorstwami informatycznymi możliwości otrzymywania dofinansowania na innowacyjne inwestycje - argumentują.

Arkadiusz Kuglarz, rzecznik prasowy marszałka podkreśla, że Komisja Europejska wskazała jednoznacznie wszystkim regionom, że dotacje będą utrzymane na tworzenie jednostek badawczo-rozwojowych i prowadzenie badań naukowych.

Co będzie finansowane? Ostatni etap badań naukowych do momentu doprowadzenia do powstania prototypu danej instalacji, linii technologicznej. Takie projekty były już realizowane choćby w firmie Galmet w Głubczycach z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

- Dotacje mogą otrzymać także już istniejące jednostki pod warunkiem, że będą się rozwijać. Liczymy, że doprowadzi to do ściślejszej współpracy uczelni z przedsiębiorstwami - ocenia i dodaje, ze wsparcie kupowania nowych technologii, maszyn, KE widzi tylko w formie pożyczek.

Zdaniem Violetty Porowskiej, kandydatki PiS na radną sejmiku województwa władze regionu nie powinny się chwalić tym, że są najbardziej zaawansowane w negocjacjach RPo, ale tym, że uda im się wynegocjować korzystaniejsze warunki dla regionu. Porowska twierdzi, że województw śląskie będzie miało dotacje na wdrożenia innowacji. - Dotacje w przypadku przedsiewzięć innowacyjnych są konieczne, bo wiążą się z ryzykiem dla przedsiębiorstw - podkreśla Porowska

Arkadiusz Kuglarz odpowiada: - Wszystkie regiony w Polsce będą wykorzystywały pieniądze unijne w oparciu o te same instrumenty inżynierii finansowej. Przypominamy, że na dziś żaden region w Polsce nie podpisał jeszcze z KE RPO na lata 2014-2020.