Brygada Świętokrzyska była jednostką Narodowych Sił Zbrojnych, która nie podporządkowała się rozkazowi scalenia z Armią Krajową. Sformowano ją w drugiej połowie sierpnia 1944 roku. Od tego czasu potykała się z Niemcami, ale jej głównym oponentem była Armia Czerwona oraz polscy komuniści.
Gdy na początku 1945 roku rozpoczęła się sowiecka ofensywa, dowództwo Brygady Świętokrzyskiej postanowiło wycofać się na zachód. - Ponieważ właśnie przypada 75. rocznica przemarszu tej formacji przez Śląsk, przygotowaliśmy projekt edukacyjny „Droga do Wolności” - mówi dr Tomasz Greniuch, p.o. naczelnika opolskiej delegatury IPN.
- Są to dwie plansze, jedna ukazująca trasę przemarszu brygady, a druga prezentująca jej wysiłek zbrojny - wylicza i dodaje, że celem inicjatywy jest „zapoznanie mieszkańców regionu historią największej jednostki partyzanckiej o charakterze”.
Dr Tomasz Greniuch wskazuje, że Brygada Świętokrzyska jest jedyną formacją partyzancką, która wyzwoliła obóz koncentracyjny (obóz kobiecy w Holiszowie, w którym osadzono ponad 1000 więźniarek różnej narodowości).
Wokół Brygady Świętokrzyskiej jest jednak wiele kontrowersji. Na części jej członków ciążą zarzuty o współpracy z Gestapo. Aby móc poruszać się na zachód, dowództwo brygady porozumiewało się z Wehrmachtem, aby móc pokonywać jego linie obronne. Jednostka miała też otrzymywać wsparcie od Niemców.
Powołując się na słowa jej dowódcy, dr Tomasz Greniuch nazywa to stanem „taktycznego niewojowania z Niemcami”.
- W ten sposób brygada ściśle realizowała wytyczne gen. Kazimierza Sosnkowskiego, który zalecał wycofywanie się na zachód zdolnych do tego jednostek przed sowiecką agresją - mówi.
P.o. naczelnika opolskiego IPN przekonuje, że nie jest to „gloryfikacja kolaborantów”. - Zmasowana dyskredytacja brygady rozpoczęła się tuż po wojnie. Tym projektem chcemy zamazywać niedomówienia i kłamstwa narosłe wokół żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych - mówi.
- Brygada podlegała pod rząd w Londynie. Po dotarciu do jednostek amerykańskich na zachodzie, żołnierze jednostki walczyli z Niemcami – podkreśla.
Prezentacja plansz nt. Brygady Świętokrzyskiej odbędzie się w piątek w Miejskogminnej Bibliotece Filia nr 2 przy ul. Mickiewicza 1 (Otmęt). Wydarzenie odbywa się w Krapkowicach, ponieważ to właśnie tam w nocy z 20 na 21 stycznia 1945 roku członkowie brygady przekraczali Odrę.
Jak globalne ocieplenie zmienia wakacyjne trendy?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
