Oto nowy Pomnik Historii - Oleska róża zaklęta w drewno [wideo, zdjęcia]

Proboszcz oleskiej parafii ks. Walter Lenart oraz burmistrz Olesna Sylwester Lewicki w poniedziałek podczas uroczystej gali w Teatrze Narodowym w Warszawie odebrali z rąk prezydenta Andrzeja Dudy zaświadczenie o wpisaniu drewnianego kościoła świętej Anny w Oleśnie, który obchodzi w tym roku 500-lecie konsekracji, na listę Pomników Historii.

Przy czym warto przypomnieć, że drewniany kościół świętej Anny w Oleśnie w 1518 roku został tylko rozbudowany i konsekrowany przez biskupa wrocławskiego, Jana V Turzo w 1518 roku.

Najstarsza część świątyni jest jednak jeszcze starsza, pochodzi z 1444 roku.

Ze względu na niezwykły architektoniczny kształt kościół świętej Anny w Oleśnie nazywany jest „oleską różą zaklętą w drewno”.

Z najstarszej części kościoła odchodzi bowiem łącznik, który rozgałęzia się na 5 kaplic:

1. świętej Anny,
2. świętego Krzyża,
3. 14 Orędowników,
4. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny,
5. Matki Boskiej Częstochowskiej.

Z lotu ptaka kościół ma kształt róży znanej z herbu Olesna.

W środku kościoła najcenniejszym zabytkiem był ołtarz główny – tryptyk „Wielka Święta Rodzina” z początku XVI wieku, wykonany przez mistrza Jakuba z Krakowa, ze szkoły Wita Stwosza.

Bezcenny ołtarz został skradziony z 19 na 20 sierpnia 1994 roku. Policja odzyskała tylko kilka odciętych figur, znalezionych w dziupli złodziei. Do kościoła św. Anny wróciła tylko późnogotycka figura Świętej Anny Samotrzeciej, pochodząca z przełomu XV i XVI wieku.

Z okazji 100-lecia niepodległości lista Pomników Historii została poszerzona w tym roku do 100 zabytków.
Skorzystały na tym również zabytki z Opolszczyzny: Zamek Piastów Śląskich w Brzegu oraz kościół świętej Anny w Oleśnie.

Na liście Pomników Historii będzie już zatem sześć zabytków z Opolszczyzny:

1. Góra Świętej Anny;
2. kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy w Nysie;
3. żelazny most łańcuchowy w Ozimku;
4. stare miasto w Paczkowie ze średniowiecznymi murami;
5. Zamek Piastów Śląskich w Brzegu;
6. kościół świętej Anny w Oleśnie.

Pomniki Historii ustanawiane są od 1994 roku. Uznanie za Pomnik Historii oznacza nadanie danemu zabytkowi lub parkowi kulturowemu szczególnej rangi ze względu na jego wartość dla kultury narodowej.

Tytuł Pomnika Historii ma nie tylko znaczenie prestiżowe. Pozwala uzyskiwać dodatkowe punkty w naborach na dotacje rządowe czy unijne.

Nowe Pomniki Historii:

• „Białystok – zespół kościoła pod wezwaniem Chrystusa Króla i św. Rocha” (woj. podlaskie)
• „Bóbrka – najstarsza kopalnia ropy naftowej” (woj. podkarpackie)
• „Brzeg – Zamek Piastów Śląskich z renesansową bramą i kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Jadwigi – nekropolią Piastów” (woj. opolskie)
• „Dobrzyca – zespół pałacowo-parkowy” (woj. wielkopolskie)
• „Gdańsk- Stocznia Gdańska, miejsce narodzin Solidarności” (woj. pomorskie)
• „Oblęgorek – pałacyk Henryka Sienkiewicza wraz z zabytkowym parkiem i aleją lipową” (woj. świętokrzyskie)
• „Olesno – kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny” (woj. opolskie)
• „Przemyśl – zespół staromiejski” (woj. podkarpackie)
• „Przemyśl – Twierdza Przemyśl” (woj. podkarpackie)
• „Pułtusk – kolegiata pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie” (woj. mazowieckie)
• „Rytwiany – pokamedulski zespół klasztorny Pustelnia Złotego Lasu” (woj. świętokrzyskie)
• „Stary Sącz – zespół staromiejski wraz z klasztorem Sióstr Klarysek” (woj. małopolskie)
• „Wiślica – zespół kolegiaty pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wraz z reliktami kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja oraz grodzisko” (woj. świętokrzyskie)
• „Włocławek – katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny” (woj. kujawsko-pomorskie)

Opis nowych opolskich Pomników Historii:

„Brzeg – Zamek Piastów Śląskich z renesansową bramą i kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Jadwigi – nekropolią Piastów” (woj. opolskie)
Renesansowy zamek oraz gotycka kaplica w Brzegu stanowią niezwykle cenny zespół zabytkowy o ogromnym znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego Śląska i całego kraju.

Rezydencja o trzynastowiecznej genezie, została gruntownie przebudowana w XVI w. Uznawana jest za jeden z najważniejszych zamków renesansowych w tej części Europy. Nie ominęły jej jednak duże zniszczenia. Najlepiej zachowały się ściany skrzydeł południowego i wschodniego zdobione renesansową kamieniarką.
Integralnie związana z zamkiem kaplica pw. św. Jadwigi jest jedną z największych nekropolii Piastów śląskich. Spoczęło w niej 43 przedstawicieli rodu z linii legnicko-brzeskiej. Piastowie tej linii byli najdłużej rządzącymi (do 1675 r.) potomkami pierwszej polskiej dynastii panującej.

Zamek Piastowski w Brzegu odznacza się także wybitnymi wartościami naukowymi jako siedziba śląskiej elity intelektualnej. Tu powstała m.in. ok. 1385 r. Kronika książąt polskich, świadectwo historycznej świadomości tego środowiska. Ważnym uzupełnieniem historii miejsca jest spuścizna w postaci archiwaliów i muzealiów związanych ze sprawowaniem władzy książęcej (dokumenty, pieczęcie, monety itp.), a także drzewa genealogiczne Piastów i portrety poszczególnych władców. Znajdujące się w zamku Muzeum Piastów Śląskich jest jedyną placówką, która w takim zakresie gromadzi zbiory związane z historią Piastów.

„Olesno – kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny” (woj. opolskie)
Kościół odpustowy pw. św. Anny w Oleśnie należy do najważniejszych i najstarszych ośrodków kultu św. Anny, otaczanej na Śląsku szczególną czcią.

Jest jedną z najoryginalniejszych drewnianych budowli sakralnych w Polsce. Barokowa kaplica nie znajduje analogii pośród innych drewnianych realizacji architektonicznych. Jej unikatowy w skali kraju plan, interpretowany jako pięciopłatkowa róża, oparty został na symbolice chrześcijańskiej (forma monstrancji) i dawnej nazwie miejscowości - „Rosenberg”.

Ten najcenniejszy zabytek architektury drewnianej na Śląsku określany jest przez miejscową ludność „różą zaklętą w drewnie”.

Zabytek cechują również niezwykle bogate treści niematerialne, jako sanktuarium ku czci św. Anny, ale także liczne legendy, którymi obiekt obrósł przez wieki. Miejsce wzniesienia świątyni związane jest z kultem tej świętej od wielu wieków. Obecnie kościół jest jednym z najważniejszych kościołów odpustowych w Diecezji Opolskiej, znaczącym nie tylko dla okolicznych mieszkańców, ale także pielgrzymów ze Śląska, Polski, Niemiec i Czech.