Po węgiel pójdziemy do wójta i burmistrza. Kupimy go za 2 tys. złotych za tonę. Ruszyło ekspresowe uchwalanie nowego prawa

Główne założenia ustawy przedstawił w środę sejmowej komisji samorządu terytorialnego wiceminister aktywów państwowych Karol Rabenda. Chętne samorządy będą kupować węgiel w cenie maksymalnie 1500 złotych za tonę od dwóch państwowych spółek – PGE Paliwa i Węglokoksu. Do gospodarstw domowych trafią w cenie maksymalnie 2 tys. zł brutto czyli z VAT. Prawo zakupu będą miały tylko gospodarstwa domowe zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, jako posiadające kotły na węgiel (główne źródło ogrzewania).

Obywatel, który chce kupić tańszy węgiel, będzie musiał napisać do swojego wójta czy burmistrza wniosek o zakup preferencyjny. Wniosek będzie sprawdzany przez gminę z ewidencją osób, które wcześniej dostały dodatek węglowy. Wójt czy burmistrz wyda zaświadczenie, z którym mieszkaniec uda się do samorządowego składu. Lokalne władze mają też prawo do wprowadzenia zasad preferencji w kolejności sprzedaży, np. dla osób niepełnosprawnych. Obywatele będą mogli kupić dwa razy po 1,5 tony, pierwszą transzę do końca grudnia, a druga już po nowym roku.

Węgiel pochodzi z importu (USA, Kolumbia i Indonezja) i jest już rozwożony koleją do 50 punktów dystrybucji na terenie całego kraju, aby skrócić drogę transportu do gmin. Rząd zapewnia, że paliwo posiada wszystkie certyfikaty jakości.

Gminy nie mają obowiązku przystąpienia do tego systemu dystrybucji. Po wejściu przepisów w życie będą miały trzy dni na decyzję. Przystąpienie do systemu muszą opublikować w internetowym Biuletynie Informacji Publicznej. Jeśli jakaś gmina nie wejdzie do sieci dystrybucji, jej mieszkańców może przejąć sąsiednia gmina, na identycznych zasadach. Może to także zrobić prywatna firma handlująca węglem, ale wtedy cena węgla w sprzedaży detalicznej nie może przekroczyć 2,2 tysiąca za tonę. Sprzedawca musi także otrzymać od kupującego oryginał zaświadczenia od wójta, inaczej naraża się sam na karę finansową.

Gmina wchodząc do systemu może zlecić sprzedaż węgla swojej spółce, innej jednostce organizacyjnej, prywatnej firmie albo sąsiedniemu samorządowi. Różnica w cenie kupna i sprzedaży przez samorząd lokalny (500 złotych na tonie) ma pozwolić na sfinansowanie kosztów dystrybucji. Gminy będą też miały 60 dni opóźnienia na zapłatę należności za kupiony węgiel.

Przepisy zwalniają samorządy ze stosowania ustawy o zamówieniach publicznych w tym zakresie, nie muszą też wystawiać świadectw pochodzenia surowca, ani płacić akcyzy. Obowiązywać je będzie jednak rejestrowanie sprzedaży na kasie fiskalnej i odprowadzanie podatku VAT. Projekt jest jednak bardzo intensywnie modyfikowany, możliwe jest więc, że ostateczna wersja będzie inna niż pierwotne zapisy.

Rząd przewiduje, że uprawnienia do zakupu preferencyjnego ma ok. 3,8 mln gospodarstw domowych. Dotychczas indywidualne gospodarstwa domowe kupiły w Polsce łącznie 3 mln ton węgla. Zapotrzebowanie mieszkańców na ten sezon rząd szacuje na jeszcze 5 mln ton. Państwowe spółki węglowe, importujące węgiel w wyższych cenach, dostaną rekompensatę z funduszu przeciwdziałania Covid, której wielkość rząd szacuje na ok. 5 mld złotych.

- Jesteśmy stawiani pod ścianą, ale jesteśmy odpowiedzialni za naszych mieszkańców. Współpracujemy, ale wskazujemy na jakich warunkach – komentował projekt Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich

.