Ponad 500-letni kościół świętej Anny w Oleśnie to perełka. To róża zaklęta w drewno

- Kościół św. Anny w Oleśnie jest zabytkiem klasy zero o średniowiecznym rodowodzie i legendarnych korzeniach - podkreśla Ewa Cichoń, dyrektorka Oleskiego Muzeum Regionalnego i autorka książki „Sanktuarium św. Anny w Oleśnie. Oleska róża zaklęta w drewno".

Ewa Cichoń oprowadziła chętnych po zakamarkach kościoła świętej Anny w ramach Dni Architektury Drewnianej, organizowanych pod patronatem Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Tych zakamarków jest sporo, ponieważ swój niezwykły kształt oleska świątynia zawdzięcza temu, że składa się oprócz kościoła głównego również z łącznika i pięciu kaplic.

Najstarsza część zabytku, czyli kościół główny z 1518 roku, połączona jest 11-metrowym łącznikiem z pięcioma kaplicami, zbudowanymi w latach 1669-1670. Z lotu ptaka zabytkowa świątynia w Oleśnie przypomina kwiat, gdzie łącznik jest łodygą, a kaplice płatkami. Z tego powodu Ewa Cichoń nazwała ją „oleską różą zaklętą w drewnie”.

- Świątynia św. Anny pod Olesnem jest najwybitniejszym kościołem odpustowym, a zarazem obiektem w swej oryginalności wysuwającym się na czoło nie tylko śląskich, ale i wszystkich polskich zabytków drewnianych z tego czasu, dziełem odpowiadającym w pełni barokowej idei architektury symbolicznej - oceniał prof. Tadeusz Chrzanowski (1926-2006), znany historyk sztuki.

- Jak wygląda Hagia Sophia w Konstantynopolu czy słynna kaplica w Akwizgranie, wyrażona w przyciesiach dębowych i dylach sosnowych – o tym zamarzył Marcin Snopek w Gliwicach, i stworzył w Oleśnie jedno z najśmielszych dzieł, jakie zna polska architektura ludowa - pisał Stanisław Wasylewski, nieżyjący już pisarz i autor książki „Na Śląsku Opolskim".

W 2018 roku, czyli w roku jubileuszu 500-lecia konsekracji, kościół świętej Anny w Oleśnie został wpisany przez prezydenta Polski na prestiżową listę Pomników Historii.

- To otwiera drogę do umieszczenia oleskiej świątyni na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO - zaznacza Ewa Cichoń.

Autorka książki „Sanktuarium św. Anny w Oleśnie. Oleska róża zaklęta w drewno" dodaje, że wyjątkowe walory architektoniczne oleskiego kościoła podkreślają badania dendrologiczne Aleksandra Koniecznego. Do analizy pobrano 108 próbek drewna, 97 drewna sosnowego i 11 świerkowego.

- Kościół wraz z przyległą do niego grupą pięciu kaplic i łącznikiem, wzniesionym na planie sześcioramiennej gwiazdy, stanowi jedyny w swoim rodzaju zabytek, niemający analogii w drewnianej architekturze sakralnej Polski i na świecie - ocenił Aleksander Konieczny.

Według legendy kaplicę, a potem kościół wzniesiono w miejscu, gdzie święta Anna ocaliła miejscową dziewczynkę przed zbójcami.

Nieopodal Olesna, w gęstym lesie, na starej sośnie wisiał wizerunek Świętej Anny, umieszczony tam przez księżną Jadwigę, świątobliwą małżonkę Henryka Brodatego. Do tego właśnie drzewa ostatkiem sił dobiegła pewna dziewczyna o imieniu Anna, ścigana przez zbójców. Upadła na kolana, kurczowo obejmując pień sosny i ze łzami w oczach wołała o ratunek do swojej patronki. I cud się wydarzył, napastnicy przeszli tuż obok, ale dziewczyny nie dostrzegli, bo stała się dla nich niewidoczna. Porażeni ślepotą zaniechali dziewczyny, ledwo znajdując wyjście z lasu. Ocalona, powróciwszy do swoich rodziców, opowiedziała z przejęciem o przedziwnym zdarzeniu. Wdzięczni rodzice uratowanej polecili wyrzeźbić figurę Świętej Anny Samotrzeciej i zawiesić ją na cudownej sośnie.