Popielec w 2021 roku. Kiedy jest środa popielcowa i początek wielkiego postu?

• Środa popielcowa 2021 - 17 lutego
• Środa popielcowa 2022 - 2 marca
• Środa popielcowa 2023 - 22 lutego
• Środa popielcowa 2024 - 14 lutego
• Środa popielcowa 2025 - 5 marca

W środę popielcową katolików obowiązuje:

• post ścisły jakościowy (od pokarmów mięsnych)
• ilościowy (trzy posiłki, z czego tylko jeden do syta).

W dawnej Polsce potrawą postną spożywaną w tym dniu zarówno na królewskim dworze, jak i w chłopskich chatach był żur uchodzący za potrawę szczególnie prostą i będącą synonimem ubóstwa. Już przed rozpoczęciem wielkiego postu przygotowywano w kuchniach - właśnie na żur - zakwas z żytniej mąki. Chleb smarowano zazwyczaj tylko powidłami (bez masła). Typowym chłopskim jadłem postnym była także pamuła, czyli gęsta zupa z kwaszonej kapusty rozgotowanej z brukwią oraz suszonymi śliwkami. Na znak rozpoczęcia postu obnoszono po wsi garnek z żurem, a w domach i karczmach wieszano śledzia lub jego szkielet.

Zewnętrznym przejawem rozpoczęcia postu było trwające od środowego poranka szorowanie naczyń i usuwanie z nich śladów tłuszczu zwierzęcego, by nie pojawił się w postnym jedzeniu (jedynym tłuszczem, który można było ewentualnie używać była oliwa lub olej). W komorach zamykano mięso, smalec, miód, a nawet nabiał.

W ludowej obrzędowości śpiewy, tańce i picie wódki kończyły się o północy z wtorku na środę. Według zwyczaju skrzypek w karczmie zrywał struny swojego instrumentu na znak, że zaczął się wielki post. (Choć gromady biesiadników wracały do domu zwykle dopiero w środę nad ranem). W niektórych rejonach Polski symbolicznie zamykano w skrzyniach na klucz instrumenty.

W Kościele pierwszych wieków biskup na początek wielkiego postu posypywał głowy popiołem tych, którzy czynili publiczną pokutę. Z czasem zaczęli do nich dołączać także inni chrześcijanie. Do liturgii adaptowano ten zwyczaj w VII wieku. Pierwsze świadectwa o święceniu popiołu pochodzą z X wieku. W 1091 roku papież Urban II wprowadził ten rytuał jako obowiązujący wiernych w całym Kościele.

Od tego czasu popiół do posypywania głów uzyskuje się z palm poświęconych w Niedzielę Palmową poprzedniego roku.

Przyjęcie popiołu oznacza gotowość do zerwania z grzechem i nawrócenia się do Boga, pokuty i walki z własnymi słabościami.
Podczas posypywania głów popiołem kapłan wypowiada słowa z Pisma Świętego: „Prochem jesteś i w proch się obrócisz” lub (współcześnie częściej) „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!”. Przypominają one, że przez cały okres wielkiego postu Kościół zachęca do przemiany życia, pełnienia dzieł miłosierdzia, jałmużny i wzmożonej modlitwy.

Popiół - według żydowsko-chrześcijańskiej tradycji – symbolizuje ułomność życia ludzkiego, znikomość, ból, żałobę przemijalność, śmiertelność, ale w związku z Chrystusem jest on też znakiem oczyszczenia, odrodzenia i zmartwychwstania.

Rozpoczęty w środę popielcową okres wielkiego postu trwa w kościele aż do Wielkiego Czwartku wieczorem (w tym roku Wielki Czwartek wypada 9 kwietnia). Wielkopostną tradycją jest uczestniczenie w nabożeństwach drogi krzyżowej (w piątki) oraz gorzkich żali (w niedziele wielkopostne w porze nieszporów).

Ważną częścią wielkiego postu jest Wielki Tydzień. Rozpoczyna się on Niedzielą Palmową (w 2021 roku 28 marca).

W Wielki Czwartek Mszą św. Wieczerzy Pańskiej zaczyna się Triduum Paschalne Męki Śmierci i Zmartwychwstania. W Wielki Piątek nie celebruje się mszy św. Podczas wieczornych ceremonii odbywa się adoracja Krzyża. Wielka Sobota to czas modlitwy przy Bożym Grobie i błogosławienia pokarmów na śniadanie wielkanocne.

Wielu wiernych podejmuje w wielkim poście postanowienia, rezygnując z różnych przyjemności lub świadcząc uczynki miłosierdzia bliźnim, np. odwiedzając osoby chore czy samotne. Wielkopostnym postanowieniem w dobie informacyjnego przesytu może być rezygnacja z nadmiaru informacji – telewizji czy w internecie.

Tegoroczna Wielkanoc przypada 4 kwietnia.