W XX wieku powiat oleski należał do dwóch państw i trzech województw. Przed wojną Olesno było niemieckim Rosenbergiem. Po wojnie należało po kolei do trzech różnych województw: śląskiego, opolskiego i częstochowskiego.
W 1999 roku powiat oleski wrócił administracyjnie do Opolszczyzny, ale w zupełnie nowym kształcie: bez Lasowic Wielkich, za to z Praszką i Rudnikami, które geograficznie leżą za granicą Śląska.
Gdybyśmy mogli wybrać się w czasie 100 lat wstecz, zobaczylibyśmy całkiem inny powiat.
Praszka była wtedy za granicą. Olesno, Dobrodzień i Gorzów Śląski nazywały się wtedy: Rosenberg, Guttentag i Landsberg, leżały na terenie Niemiec. Praszka była miastem polskim (przed 1918 rokiem w zaborze rosyjskim).
- Przed wojną powiat oleski wyglądał zupełnie inaczej, niż dzisiaj - mówi Jan Piech, miłośnik historii Olesna. - Granice powiatu sięgały od Bogacicy, Wierzchów i Szum po Zębowice i Lasowice Wielkie.
W dzisiejszym budynku Zespołu Szkół mieściło się Seminarium Nauczycielskie. Obok były koszary, w którym w XIX wieku stacjonowała V eskadra dragonów armii pruskiej, a po plebiscycie śląskim oddział niemieckiej Reichswehry.
Po Iwojnie światowej powiat oleski miał tylko dwa miasta: Olesno i Gorzów Śląski. Praszka leżała za granicą, a Dobrodzień był częścią powiatu lublinieckiego. W1922 roku Dobrodzień (ówczesny Guttentag) przeżywał samorządową samodzielność.
- Dobrodzień stał się wtedy stolicą powiatu - opowiada Paweł Mrozek, znawca historii lokalnej i autor serii "Zeszytów Dobrodzieńskich". - Powiat dobrodzieński sięgał od Szemrowic i Pietraszowa aż do Zborowskiego i Wędziny pod Lublińcem. Mimo to był to i tak najmniejszy powiat w Rzeszy Niemieckiej. Jego powierzchnia wynosiła 322,5 km2 (dla porównania dzisiejszy powiat oleski ma 973 km2). Gorzów Śląski i Praszka, chociaż dzieliła je polsko-niemiecka granica na rzece Prośnie, były mocno związane ze sobą, jak to zwykle bywa z nadgranicznymi miejscowościami.
W okresie międzywojennym 1918-1939 w Praszce istniało jedno z największych przejść granicznych w powiecie wieluńskim. Miejscowością nadgraniczną po niemieckiej stronie była Zawisna (wtedy jako niemiecka wioska Grenzwiese koło Gorzowa Śląskiego, a dzisiaj część Praszki).
Aż do 1939 roku mieszkańcy bez przeszkód przechodzili przez granicę. Z Praszki do Gorzowa Śląskiego przenoszono polską kiełbasę, w drugą stronę wieziono lekarstwa i części do rowerów.
Takich kontaktów nie było z Rudnikami (leżącymi na Ziemi Wieluńskiej). Do Rudnik po od strony ziemi oleskiej można było dojechać tylko polnymi drogami. Dopiero w połowie lat 70. zbudowano szosę, która połączyła Radłów z Rudnikami.
Dwie dzisiejsze stolice wiejskich gmin: Radłów i Lasowice Wielkie (od 1999 roku należące do powiatu kluczborskiego) na początku XXwieku były małymi wioskami. Od Radłowa większe były Sternalice (do dzisiaj radłowski kościół należy do parafii Sternalice), od Lasowic Wielkich większy był Szumirad.
Dopiero po II wojnie światowej do Radłowa i Lasowic Wielkich przeniesiono Gromadzkie Rady Narodowe, przekształcone później w urzędy gminy.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
