Prawo pracy. Za dyżur pełniony w domu należą się pieniądze lub urlop

Jacek O.: Czy pracodawca może nakazać pracownikowi pełnienie dyżuru w domu poza godzinami pracy? Pytam, bo ostatnio otrzymałem takie polecenie od szefa, a nie jest mi to na rękę. Jak w takiej sytuacji pracodawca powinien mi zapłacić?

Zobacz: Opole. PIP będzie szkolić z prawa pracy

Dyżur jest dodatkowym świadczeniem pracownika realizującego swoje zobowiązania wobec pracodawcy po normalnych godzinach pracy. Czas dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do przysługującego mu odpoczynku dobowego (co najmniej 11-godzinnego) oraz tygodniowego (co najmniej 35- godzinnego).

Czas dyżuru pełnionego poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę nie jest wliczany do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik tej pracy nie wykonał. Natomiast godziny efektywnej pracy podczas dyżuru (przekraczające normalny czas pracy ustalony dla pracownika), należy traktować jako godziny nadliczbowe.

W świetle komentowanego art. 1515 kodeksu pracy za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia mu czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną.

Jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagrodzenia, to 60 proc. wynagrodzenia.

Jeśli postanowienia układu zbiorowego regulaminu pracy lub wynagradzania nie różnicują kwestii tych uprawnień na korzyść pracownika, to pracodawca ma obowiązek udzielić mu za czas dyżuru czasu wolnego od pracy, a gdy nie ma takiej możliwości - wypłacić wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania.

Jeśli pracownik w trakcie dyżuru wykonywał pracę, wówczas do czasu pracy wliczany jest cały okres dyżuru, a nie tylko czas, przez jaki praca była wykonywana. Godziny efektywnej pracy wykonywanej podczas dyżuru muszą być traktowane jako godziny nadliczbowe i w ten sposób wynagradzane - wynagrodzenie wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych.