Ratusz w 1912 roku

Urszula Zajączkowska
Niegdyś atrakcją ratusza była "piwnica świdnicka” z wyszynkiem piwa.
Niegdyś atrakcją ratusza była "piwnica świdnicka” z wyszynkiem piwa.
Kartka ta przedstawia widok ratusza od strony północno-wschodniej, z narożnika rynku, gdzie zbiegają się dwie ulice: Edmunda Osmańczyka i Książąt Opolskich.

Przedstawiony na kartce ratusz jest budowlą przekształconą gruntownie w XIX wieku. Prace budowlane rozpoczęto w roku 1818. W pierwszym etapie poddana pracom remontowym została głowica barokowej wieży, wzniesiona wraz z ratuszem w 1740 roku po pożarze, który w 1739 roku zniszczył magistrat i 2/3 miasta.
Podczas tych prac w gałce wieży znaleziono medalion z 1740 roku, wykonany przez wrocławskiego medaliera Johanna Kittela, upamiętniający dwie klęski, jakie nawiedziły w 1736 roku Śląsk - powódź i głód. W gałce znajdowały się też różne dokumenty, które zostały przejrzane przez ówczesnego burmistrza Wilhelma Augustiniego. Była tam też notatka o wcześniejszych naprawach gałki, która wzbudziła ogromne zdumienie oglądających. Biorąc pod uwagę fakt występowania w tym czasie licznych pożarów miasta, które nie omijały ratusza, przetrwanie gałki stanowiło dużą sensację.

Kamień węgielny pod nowy ratusz położony został 3 października 1818 roku. Budowa nie została jednak rozpoczęta. Uzgodnień wymagał projekt i kosztorys budowy. W międzyczasie wyburzone zostało stare północne skrzydło ratusza, które nie nadawało się do remontu. Spory o nowy ratusz toczyły się z rządem od 1816 roku. Prośby o dofinansowanie budowy były początkowo odrzucane. Rząd chciał cały ciężar zrzucić na władze miasta, te jednak z braku funduszy oraz ciążących na magistracie długów nie chciały na to przystać. Opolscy radni z Bartłomiejem Kapuścińskim na czele zaproponowali rozpisanie dobrowolnej pożyczki na nowy magistrat. Rząd ostatecznie zgodził się dofinansować budowę opolskiego ratusza. Projekt poddany został w Wyższym Urzędzie Budowlanym w Berlinie licznym poprawkom. Przy pracach wykończeniowych wielu rad udzielił architekt Karl Friedrich Schinkel, niekwestionowany autorytet w tej dziedzinie.
W miejsce zburzonego skrzydła północnego postawiono nowe skrzydło, zaś w przyziemiu nowego skrzydła od strony północnej zbudowano arkady. Ratusz zwieńczono attyką o kształcie jaskółczego ogona. Przy wykończeniu zastosowano boniowanie w tynku. Uroczystego poświęcenia ratusza dokonano w 1822 roku. Uroczystość odbyła się w nowym skrzydle na pierwszym piętrze w przestronnej auli, którą zaprojektowano z myślą o spotkaniach towarzyskich, balach oraz o wystawianiu teatralnych przedstawień i koncertach. W latach 1822-24 w starej części ratusza dobudowano trzecią kondygnację.

W roku 1835 okazało się, że potrzebny jest ponowny remont magistratu. Tym razem kolejnej naprawy wymagała wieża. Naprawa hełmu w roku 1818 okazała się po czasie działaniem prowizorycznym. Barokowa wieża była w katastrofalnym stanie. Ostatecznie zdecydowano się wyburzyć starą wieżę i postawić nową. Z licznych koncepcji wybrano do realizacji projekt inspektora budowlanego z Opola, Albrechta. W 1863 roku przystąpiono do rozbiórki wieży. Na starych fundamentach zbudowana została nowa wieża, inspirowana formą florenckiego ratusza Palazzo Vecchio. Prace ukończone zostały w 1864 roku. Nowa wieża od tego czasu mierzyła 65 metrów.
Dziewiętnastowieczny ratusz przetrwał do roku 1933. Ten wizerunek przedstawia pocztówka z 1912 roku.
Historia ratusza opolskiego jest o wiele starsza. Ratusz opolski swój rodowód wywodzi z kupieckiego domu, który postawiono w centrum rynku. Budowla ta po raz pierwszy wymieniona została w dokumencie z 1308 roku.
Pierwszy ratusz był budowlą drewnianą. Murowany ratusz został wzniesiony dopiero w XV wieku. Z szesnastowiecznego opisu wiadomo, że do ratusza wchodziło się z rynku od strony południowej zadaszonymi schodami. Na parterze mieścił się dom kupiecki. W podziemiach ulokowana została "piwnica świdnicka", w której prowadzono wyszynk piwa sprowadzanego ze Świdnicy. Przy ratuszu od strony północno-wschodniej stał pręgierz. To średniowieczne urządzenie do wymierzania publicznej kary zostało usunięte z rynku w XIX wieku.

Ratusz wielokrotnie był niszczony przez pożary. Nie wiemy, jak wyglądał w tamtych latach. Najstarszy znany rysunek ratusza wykonał dopiero około 1764 roku Fryderyk Bernard Werner. Widok ten ukazuje go od strony zachodniej, jednak sam ratusz jest mało widoczny. Przesłonięty przez przylegające do niego kamienice, ukazuje dach i barokową wieżę. Ratusz od strony wschodniej stał się tematem dla rysowników i fotografów dopiero w XIX wieku.
Ratusz w tamtych czasach był obiektem wielofunkcyjnym. Był domem handlowym, siedzibą władz miasta, siedzibą sądu, mieściło się w nim archiwum, piwiarnia, areszt i więzienie. W XVIII wieku ewangelicy mieli w ratuszu swoja salę modlitw.
Dziś funkcjonowanie tylu instytucji w ratuszu byłoby już niemożliwe. Urząd miasta mieści się obecnie w dwóch budynkach - w ratuszu i w biurowcu przy placu Wolności.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na nto.pl Nowa Trybuna Opolska