Regiony Europy apelują o autonomię Śląska na Zjeżdzie EFA. Co łączy Ślązaków i Walijczyków?

Poszanowanie praw obywateli czujących się Ślązakami nie stanowi żadnego zagrożenia dla Polski. Śląsk powinien zyskać autonomię, której pragnie i na którą zasługuje – zaapelował w piatek do polskich władz Francois Alfonsi, przewodniczący Wolnego Sojuszu Europejskiego, którego zjazd od czwartku odbywa się w Katowicach.

Polska po raz pierwszy jest gospodarzem kongresu WSE. Na zaproszenie należącego do European Free Alliance Ruchu Autonomii Śląska, do Katowic przyjechało ponad 200 delegatów z 21 krajów Unii, w tym europarlamentarzyści reprezentujący ugrupowania regionalne. Głównym tematem dyskusji była przyszłość UE w obliczu takich wydarzeń jak Brexit, kryzys migracyjny czy polityka klimatyczna. Komentując sytuację na Śląsku, członkowie WSE zwrócili się do polskiego rządu o poszanowanie podstawowego prawa do samostanowienia, o uznanie, zgodnie z europejską praktyką, śląskiej mniejszości etnicznej, a także o podjęcie kroków zmierzających do przywrócenia autonomii regionu.

CZYTAJ KONIECZNIE:
SPYRA: GDYBY TO ODE MNIE ZALEŻAŁO, NIE WYNAJĄŁBYM SALI DLA AUTONOMISTÓW
W ŚWIECIE ZACHODNIM AUTONOMIA REGIONÓW TO NORMALNOŚĆ

Jakkolwiek trudno wyobrazić sobie nie tylko realizację tego postulatu, ale i w ogóle odniesienie się do niego polskiego rządu, w czwartek wieczorem warto było posłuchać ciekawej debaty zatytułowanej „Wizje Śląska. Pytania o autonomię”, która towarzyszyła zjazdowi WSE. Nie dotyczyła ona wyłącznie kwestii samej autonomii, ale także tożsamości śląskiej i regionalizmu jako takiego w ujęciu europejskim.

– Źródła tożsamości śląskiej tkwią w tysiącletniej historii tej ziemi i społeczności. Ona tworzyła się z wędrowców, którzy przez wieki skądś tutaj przybywali i dzisiejsi spadkobiercy tych dziejów są efektem długotrwałego stapiania się ludzi i ich kultur – mówił Jerzy Ciurlok, prezes stowarzyszenia Pro Loquela Silesiana. Pytany o wartości, które wynikają ze śląskiej tożsamości, wymienił pięć filarów, jego zdaniem pierwotnych wobec tradycyjnej pracowitości, religijności i rodzinności Ślązaków.

– Po pierwsze: samorządność. Po drugie: poszanowanie szkolnictwa. Następnie: poszanowanie kultury i poszanowanie prawa. I wreszcie: tolerancja, niezbędna w tym wielonarodowościowym, wielowyznaniowym tyglu – wyliczał Ciurlok.

Z tym nieformalnym kodeksem solidaryzowała się Jill Evans, walijska eurodeputowana z partii Plaid Cymru, podkreślając, że podobne wartości pozwoliły ukształtować tożsamość w jej kraju. Nawiązując do sprawy ochrony śląszczyzny, zaznaczała, że język walijski przetrwał dzięki edukacji i programom rządowym.

– Ale musieliśmy o nie zdecydowanie walczyć – mówiła Evans. Europarlamentarzystka komentowała też kwestię walijskiej autonomii, o której poszerzenie Walijczycy zabiegali przez lata.

– Dziś, wobec wyjścia Wielkiej Brytanii z UE, chcielibyśmy, by Walia była niepodległa, ale to do Walijczyków będzie należała decyzja, czy będą podzielać te dążenia – wyjaśnia Evans.

Małgorzata Tkacz-Janik, była przewodnicząca partii Zieloni, przywołując słowa Tomasza Manna, przypominała, że „kultura to zdolność dziedziczenia”.
– Dlatego wciąż jesteśmy predestynowani do przechowywania tych niezwykłych wartości, które odziedziczyliśmy – mówiła Tkacz-Janik.

Łucja Staniczek, wiceprezes Związku Górnośląskiego, przekonywała, że dziś to właśnie szkoła powinna pomagać młodym ludziom, którzy zadają sobie pytania o własną tożsamość.

Dyskutanci przyznawali, że Śląsk w różnych aspektach życia regionalnego zdany jest na siebie. A jeśli Polska pozwoli, „Śląsk odpłaci się stukrotnie” – mówił Ciurlok.

– Nasze samorządzenie może w końcu przerodzić się w autonomię – mówił Henryk Mercik, wiceprzewodniczący RAŚ, wicemarszałek woj. śląskiego. – W Walii udało się w końcu ją wywalczyć, bo udało się przekonać, że to rozwiązanie jest dobre dla wszystkich. Na Śląsku staramy się ocalić to, co jest dla nas ważne, ale i przekonać rządzących krajem, że samorządność w pełnym wymiarze to jest wartość dla wszystkich mieszkańców.

Jego zdaniem, paradoksalnie, Śląsk jest dziś bliżej autonomii niż w poprzednich latach. Dlaczego? – Bo w czasach, w których samorządność jest niszczona, a państwo centralizowane, dostrzegamy jej znaczenie – mówił Mercik.

Śląska tożsamość tworzyła się z wędrowców, którzy przez wieki tu skądś przybywali

CZYTAJ KONIECZNIE:
SPYRA: GDYBY TO ODE MNIE ZALEŻAŁO, NIE WYNAJĄŁBYM SALI DLA AUTONOMISTÓW
W ŚWIECIE ZACHODNIM AUTONOMIA REGIONÓW TO NORMALNOŚĆ

Zanim oficjalnie zainaugurowano w Katowicach zjazd WSE, na Uniwersytecie Śląskim przysłuchiwaliśmy się seminarium zorganizowanemu przez dr hab. Małgorzatę Myśliwiec, na temat współczesnego regionalizmu.

Bardzo ciekawa sesja odbyła się pod hasłem „Zagadnienia regionalizmu we współczesnej Europie”. Jej gościem był Ignasi Centelles z Centre Maurits Coppieters, think tanku, który współpracuje z Wolnym Sojuszem Europejskim. O kondycji śląskiego regionalizmu mówili dr hab. Myśliwiec oraz dr hab. Leszek Drong, reprezentujący uniwersyteckie Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi. Z kolei o dążeniach i ambicjach Kaszubów mówiła prof. Monika Mazurek z Uniwersytetu Gdańskiego.

Jeszcze ciekawiej wyglądała późniejsza dyskusja. Goście ze Szkocji, Flandrii, Katalonii, Moraw czy Walii dopytywali nie tylko o historię śląskiej autonomii, ale i m.in. sytuację śląskiego języka regionalnego oraz wyniki ostatniego spisu powszechnego.

W kuluarowych rozmowach Szkoci i Walijczycy nie byli w stanie zrozumieć, dlaczego w narracjach szczególnie prawicowych polityków i mediów, Ślązacy, uważający autonomię za najlepsze wyjście dla przyszłości regionu, wciąż podejrzewani są o formy proniemieckiej konspiracji.