Siergiej Skripal, Anatolij Golicyn, Siergiej Trietakow, Aleksandr Litwinienko, Władysław Mróz. Szpiedzy na celowniku Kremla

Anatolij Golicyn

Jeden z najsłynniejszych uciekinierów z KGB w historii. Był o tyle szczery, że za powód swej ucieczki podał „rozczarowanie komunizmem oraz intrygi i walki w KGB.” Z powodu tych ostatnich był rozżalony - choć za zasługi w wiedeńskiej rezydenturze trafił w 1953 roku do moskiewskiej Centrali, to jednak w 1960 roku zesłano go na placówkę do Helsinek. To właśnie stamtąd uciekł po roku na Zachód. Wiedział naprawdę sporo. Dopomógł brytyjskim służbom w rozpracowaniu Kima Philby’ego, ujawnione przez niego informacje doprowadziły też do serii dymisji w służbach francuskich (dwóch szefów wywiadu i doradca ds. bezpieczeństwa prezydenta de Gaulle’a). Ujawnił również istnienie sowieckiego kreta w brytyjskiej Admiralicji. Dostał dostęp do wielu akt CIA - był w stałym kontakcie z Jamesem J. Angletonem, kierującym kontrwywiadowczymi strukturami CIA.

Nie obeszło się jednak bez ogromnej wpadki. Golicyn twierdził, że sowieckim agentem jest sam Harold Wilson - czyli wieloletni premier Wielkiej Brytanii. Pomówił go również w udział w otruciu lidera Labour Party Hugha Gaitskella, Wilson miał to zrobić, by gładko przejąć jego funkcję.

Wszystkie te oskarżenia nie miały żadnego potwierdzenia w rzeczywistości. Lata później były oficer brytyjskiej Security Service Peter Wright przedstawił je w swojej książce jako element wspólnej gry brytyjskich służb i CIA, której celem miało być pozbycie się lewicowego rządu w Wielkiej Brytanii. I tu jednak nie możemy mieć pewności, czy rzeczywiście o to chodziło.

W latach 80. Golicyn zasłynął ponownie - wydał książkę „Nowe kłamstwa w miejsce starych, komunistyczna strategia podstępu i dezinformacji”. To do dziś interesująca analiza technik dezinformacji stosowanych przez Kreml - w niektórych aspektach „Nowe kłamstwa” zachowały wręcz stuprocentową aktualność. Książka Golicyna jest do dziś ciekawa także dlatego, że były szpieg przewidział w niej uruchomienie w Związku Radzieckim „pieriestrojki”. Według Golicyna nie chodziło jednak o żadną realną demokratyzację sowieckiego społeczeństwa, tylko o omamienie Zachodu, by zaczął lekceważyć przeciwnika. Choć Golicyn niewątpliwie naraził się sowieckim mocodawcom, względnie spokojnie dożył starości - choć oczywiście nie bez licznych działań maskujących. Zmarł w Stanach Zjednoczonych 10 lat temu, w wieku 82 lat.