Społeczeństwo obywatelskie to społeczeństwo świadome

- Co to jest społeczeństwo obywatelskie?
- To - najprościej rzecz ujmując - społeczeństwo uczestniczące, społeczeństwo zaangażowane. Ważne jednocześnie, aby to uczestnictwo było świadome, powiedzmy - niemal wykalkulowane. Dotyczy to nie tylko udziału w polityce, choć w aspekcie zbliżających się wyborów samorządowych ta aktywność nabiera szczególnego znaczenia.
- A czy wykształciło się ono już w Polsce?
- Nie można w prosty sposób powiedzieć o jakimś społeczeństwie, że jest lub nie jest obywatelskie. W każdej społeczności są ludzie, którzy uczestniczą w sprawach gminy, np. startując w wyborach lub choćby głosując, oraz tacy, którzy nie biorą w tym udziału. Są tacy, których decyzja o zaangażowaniu lub braku zaangażowania jest w pełni świadomym aktem, jak również tacy, którzy kierują się przede wszystkim emocjami, tacy, których paraliżuje sama niewiedza o tym kto, gdzie i dlaczego ma kogoś wybierać. Możemy więc mówić o słabym lub silnym społeczeństwie obywatelskim w odniesieniu do społeczeństwa określonego państwa czy regionu lub określonej społeczności lokalnej - miasto, gmina.
- Po czym więc poznać silne społeczeństwo obywatelskie?
- Najprościej - po istnieniu dominującej w danej społeczności grupy ludzi, którzy angażują się czynnie lub biernie w politykę, a ich postępowanie i decyzje podyktowane są głównie przesłankami racjonalnymi. Jeśli ktoś głosuje na partię lub kandydata, którzy dla mnie są całkowicie nie do zaakceptowania, nie znaczy, że działa nieracjonalnie. Mamy inne interesy, a więc inne potrzeby i do nich poszukujemy odpowiedniej oferty politycznej. Jeśli jednak ktoś głosuje na kandydata, który obiecuje, że po wyborach zagwarantuje nam młodość, bogactwo i urodę, a po wyborach czuje się oszukany, to takie działanie trudno uznać za racjonalne. Świadomość własnych celów, interesów oraz podejmowanie praktycznych działań dla ich zrealizowania to podstawowe wyznaczniki "obywateli" składających się właśnie na społeczeństwo obywatelskie.