Strzeleckie świątynie, które przestały istnieć

W miejscu ceglastego budynku, w którym działa dziś szkoła podstawowa nr 1 stał niegdyś niewielki kościółek św. Krzyża. Pierwsza wzmianka o jego istnieniu pochodzi z dokumentu datowanego na 1452 rok. Biskup Peter Nowag potwierdza w nim, że szlachcic Franz von Elgot przekazał na rzecz świątyni ołtarz i dom. Kościółek znajdował się w tym czasie poza murami miasta, choć formalnie podlegał pod parafię św. Wawrzyńca. Prawdopodobnie służył ludziom, którzy mieszkali w osadach pod Strzelcami. Msze odbywały się w nim co najmniej dwa razy w tygodniu - w środy za grzechy i w piątki do świętego. W późniejszych latach były odprawiane tylko w czasie świąt.

Kościółek św. Krzyża miał w środku trzy ołtarze - jeden główny i dwa mniejsze, boczne. Obiekt nie był usytuowany w najlepszym miejscu. Teren na którym stał był podmokły co sprawiało, że mury świątyni nasiąkały wilgocią. Informacje na ten temat znaleźć można choćby w protokole inwentaryzacyjnym z 1687 r.

Już wtedy mury wymagały remontu.

Wiadomo, że w 1807 roku, w czasie wojny napoleońskiej kościółek zamieniony został w magazyn wojskowy, co doprowadziło go do ruiny. Co prawda siedem lat później przeszedł remont, ale nie powstrzymało to dalszego niszczenia murów. W 1859 r. stan kościoła był fatalny - spękane ściany groziły zawaleniem.

Władze pruskie zdecydowały o zamknięciu kościółka. W 1874 r. starostwo strzeleckie nakazało natomiast rozbiórkę ruiny. Mimo protestów ówczesnego proboszcza Augustyna Bertzika, parafia musiała się podporządkować i rozebrać świątynię. Dziś na jej temat zachowały się tylko szczątkowe informacje - wygląd kościółka znany jest tylko z opisów, bo nie jest znana żadna fotografia, która go przedstawia.

Co ciekawe w miejscu dzisiejszego kościoła św. Wawrzyńca także stały niegdyś świątynie, które wyglądały zupełnie inaczej. Na pewno kościół działał tu przed 1271 r. - z tamtego okresu znany jest pierwszy proboszcz parafii: Mikołaj, który był jednocześnie notariuszem księcia Bolesława I Opolskiego. Pierwotnie świątynia była drewniana, a w czasach średniowiecza znajdował się tu niewielki kościół w gotyckim stylu.

Około 1724 r. stanęła w tym miejscu nowa, barokowa świątynia. Bryła obiektu zachowała się na zdjęciu z 1903 r. Z protokołów wizytacyjnych wynika, że wewnątrz, poza głównym ołtarzem znajdowały się jeszcze trzy mniejsze ołtarze boczne. Choć kościół był dobrze utrzymany, to w środku było dosyć ciemno. Powodem tego, był dodatkowy chór, który wzniesiony został od południowej strony, kosztem przysłonięcia okien.

Szybko rosnąca liczba mieszkańców Strzelec na przełomie XIX i XX wieku sprawiła, że kościół stał się zbyt mały. Ówczesny proboszcz Maksymilian Ganczarski rozpoczął więc starania w sprawie wybudowania nowego kościoła neobarokowego. Stanął on po wcześniejszym całkowitym wyburzeniu dotychczasowych murów - ze starej świątyni zdecydowano odzyskać trzy barokowe ołtarze, ambonę i główny ołtarz, który do dziś stoi w parafii św. Wawrzyńca.

Nowy kościół został konsekrowany 3 czerwca 1907 roku przez kardynała Georga Koppa.

Tekst powstał w współpracy z Piotrem Smykałą - znawcą lokalnej historii i autorem książek.