Będzie susza

- Polskę czeka bardzo trudna wiosna, ze względu na małą ilość opadów. Jeśli taka sytuacja się utrzyma, to możemy mieć najsilniejszą suszę w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat - ostrzegł minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej Marek Gróbarczyk na antenie Radia Plus. Które regiony będą szczególnie narażone na suszę?

Niemal 40 procent obszarów rolnych i leśnych w Polsce jest ekstremalnie i silnie zagrożonych susza. Jak ustaliła Najwyższa Izba Kontroli, nie zapobiegły temu działania dotyczące gospodarki wodnej. Nie były bowiem ani konsekwentne, ani spójne, na co miało wpływ rozproszenie kompetencji związanych z zarządzaniem zasobami wodnymi.

Choć nie grożą nam trzęsienia ziemi i tsunami, a klęski żywiołowe wydają się być domeną miejsc znajdujących się w tropikach lub na styku płyt tektonicznych, anomalie pogodowe w Polsce zdarzają się coraz częściej. Największe katastrofy naturalne zapisały się w historii, pozostając w pamięci i na fotografiach. Jak sobie z nimi poradziliśmy i jakie straty przyniosły? Zobaczcie archiwalne zdjęcia z miejsc zdarzeń.

Mieszkańcy alarmują o masowych wycinkach. Leśnicy tłumaczą, że nie mają wyjścia, bo drzewa poważnie chorują. Jeszcze 10 lat temu nikt nie dopuszczał takiego czarnego scenariusza.

Rok 2020 przynosi nam na razie mnóstwo rozczarowań. Najpierw konflikt w Iranie, później pożary w Australii, wreszcie koronawirus, ogromny kryzys finansowy i susza. 2020, co z tobą nie tak?! Nasz świat stanął na głowie. Internauci spieszą z podsumowaniami i kąśliwymi komentarzami. Rok 2020 w memach – zobacz, jak ten absurdalny rok ocenia polski internet.

Czy kornik ostrozębny jest przyczyną zamierania polskich lasów? Drzew w Polsce jest coraz mniej – powodów tego zjawiska jest wiele. Zgodnie z informacjami leśników najważniejsze czynniki to: większa częstotliwość ekstremalnych zjawisk pogodowych (takich jak huragany lub susza) oraz coraz częstsze ataki szkodliwych owadów. Kornik ostrozębny bardzo szybko się rozmnaża i może wywołać zamieranie nie tylko pojedynczych drzew, ale całych drzewostanów.

Rząd pracuje nad tzw. specustawą suszową, która ma m.in. wspierać budowę zbiorników na deszczówkę. Projekt przewiduje wiele zmian dla właścicieli nieruchomości.

- W związku z obserwowanymi zmianami klimatu, tego typu zjawiska będą występować coraz częściej i wpływać negatywnie na wiele dziedzin gospodarki - mówi dr inż. Krystian Szczepański, dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska - Państwowego Instytutu Badawczego.

Mimo ulew i powodzi Polska wysycha na naszych oczach. Nasilający się deficyt wody jest coraz bardziej widoczny i nie zmniejszy się, póki nie podejmiemy odpowiednich działań. Pod względem stanu ekologicznego i chemicznego wód, Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie.  Susza zagraża nie tylko naszej kieszeni, ale całej gospodarce, ekosystemowi, a w konsekwencji także naszemu zdrowiu. Czy jest jeszcze szansa, aby jej zapobiec? Walka ze zmianami klimatu powinna stać się naszym priorytetem, o co apelują pomysłodawcy kampanii "Co z tą wodą?".

Ministerstwo Klimatu poinformowało, że od 1 lipca 2020 r. złożono ponad 6 tys. wniosków w programie „Moja Woda”. Jego realizacja ma przyczynić się do łagodzenia skutków suszy poprzez budowę przydomowych instalacji zatrzymujących deszczówkę.

Susza zaatakowała w tym roku z impetem, ostatecznie osłabła. Są jednak gospodarze, którzy zostali pokrzywdzeni przez aurę. Jest zmiana - na miejsce gminnych komisji wizytujących pola, wkracza specjalna aplikacja. To za jej pomocą - korzystając z własnego Profilu Zaufanego (to mus), poszkodowani zgłoszą wnioski o oszacowanie strat.

- Słyszał ktoś, że ze pomoc suszowa (przyznajmniej de minimis) bedzie miała odroczenie? - pyta w jednej z grup rolniczych na Facebooku pani Marta.

Puszcza Notecka to nie tylko 150 tysięcy hektarów sosnowego lasu na wydmach. To unikalne w skali Polski tereny, które mają olbrzymie znaczenie przyrodnicze, ale także kulturowe, społeczne i historyczne. Puszcza Notecka to dzikie zwierzęta, labirynty pagórków, mokradła, kanały, rzeka Wełna - raj dla wędkarzy i kajakarzy. Jednak przed puszczą wiele wyzwań. Tereny dziś i tak suche, są narażone na stepowienie terenu i zmiany klimatyczne. - Jeśli grozi nam wymiana drzewostanu, to chyba na palmy - mówi nadleśniczy z Obornik.

Do 5 tys. zł dotacji na przydomowe instalacje, zatrzymujące wody opadowe lub roztopowe, będzie można otrzymać z nowego programu Ministerstwa Klimatu „Moja Woda”. Ministerstwo Klimatu oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach walki z suszą, na ten cel przeznaczą 100 mln zł. Nabór wniosków już w lipcu.

Samorządowcom podobają się łąki kwietne, bo są tańsze w utrzymaniu od trawników. Jakie jeszcze rozkwitają pomysły na to, aby zatrzymać wodę w miastach?

Zwierz to wyjątkowy... Nie uznaje przypadkowości, tamy buduje do oczekiwanego poziomu spiętrzenia wody, tunele - tam, gdzie to potrzebne, a nie gdziekolwiek mu się chce. Godzinami można siedzieć przy takim stanowisku i medytować, jak on to wymyślił - opowiada o bobrach Antoni Derwich, były nadleśniczy w Bieszczadzkim Parku Narodowym, przewodnik beskidzki i ratownik GOPR. Pomagał bobrom zadomowić się w Bieszczadach, znajomi nazywają go „tańczącym z bobrami“.

Tak złej sytuacji hydrologicznej mieszkańcy Opolszczyzny nie pamiętają od dawna. Poziom wód w rzekach obniża się z każdym bezdeszczowym dniem, wysychają małe strumyki i stawy. I choć wody pitnej nie zabraknie, zwłaszcza rolnicy martwią się o tegoroczne uprawy. Aby przeciwdziałać skutkom suszy Wody Polskie – gospodarz większości opolskich rzek i potoków rozpoczyna realizację inwestycji, które zatrzymają wodę na czas jej niedoborów i tym samym wspomogą rolnictwo.

- Czekaliśmy za długo ze zmianami, by przeciwdziałać skutkom katastrofy klimatycznej. Dostaniemy po tyłku. Teraz tylko pytanie, jak bardzo – mówi Marcin Popkiewicz, popularyzator nauki, klimatolog, ekspert portalu Naukaoklimacie.pl. Dla „Głosu Wielkopolskiego” opowiada o zmianach klimatu, postępującej suszy i o tym jak będzie wyglądała Polska i Wielkopolska już za 50 lat.

Kryzys klimatyczny dopiero się rozkręca. Tak wynika z raportu opublikowanego przez zespół prof. Martena Scheffera z Uniwersytetu Wageningen w Niderlandach. Prognoza klimatyczna na 2070 jest wyjątkowo ponura: 3,5 mld ludzi żyjących wówczas na świecie może cierpieć z powodu upałów i suszy. Naukowcy apelują o szybkie i przede wszystkim skuteczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.

W ostatnich dniach deszczu mamy trochę więcej. Spadła też temperatura powietrza, przez co mniej wody paruje. Można by pomyśleć, że susza nieco ustępiła i rolnicy powinni odetchnąć z ulgą. Niestety, prawda jest zgoła inna. Intensywne opady tylko chwilowo poprawiają sytuację. Ministerstwo Gospodarki Morskiej podkreśla, że niedobór opadów w Polsce utrzymuje się od lat i kilka dni deszczu z pewnością nie nadrobi braków.

W tym roku będzie wcześniejsza wypłata środków z dopłat bezpośrednich dla rolników - powiedział prezydent Andrzej Duda w wywiadzie dla programu „Tydzień" w TVP.

Od trzech lat zmagamy się z niedoborem opadów i suszą, jednak tak dramatycznej sytuacji, jak w tym roku nie było w całej polskiej historii pomiarów.