Tak kiedyś wyglądał Brzeg

Naszkicowany tuż przed wielkim ruchem budowlanym w mieście obraz bardzo podnieca wyobraźnię historyków. Takiej grafiki nie zastąpi żaden opis literacki - mówi Paweł Kozerski, dyrektor Muzeum Piastów Śląskich.
Jutro w brzeskim zamku odbędzie się uroczyste przekazanie albumu zawierającego 50 rysunków śląskich miast pochodzących z lat 1536-37. Odkryte w Wuerzburgu przez Angelikę Marsch, eksperta w dziedzinie historii i topografii miast śląskich, panoramy to najstarsze zachowane obrazy Brzegu, Opola, Strzelec, Białej, Koźla czy Bytomia.

Po odkryciu dokonanym w 1991 roku niemieccy historycy przeprowadzili intensywne badania, które pozwoliły ustalić okoliczności powstania grafik, choć ich autor nadal pozostaje anonimowy. Był to prawdopodobnie nadworny rysownik, który udał się w podróż do Krakowa razem z palatynem Otteinrichem, władcą Neuburga nad Dunajem. Niemiecki książę postanowił upomnieć się o zaległy posag księżniczki Jadwigi, obiecany jego dziadkowi przez króla Kazimierza Jagiellończyka. Wyprawa rozpoczęła się w 1536 roku, a podróż w obie strony trwała kilka miesięcy. Jej efektem było nie tylko obiecane 32 tysiące guldenów, ale i seria kilkudziesięciu szkiców z miast, w których gościła wyprawa.
Kolorowane piórkiem rysunki przetrwały prawie pięć wieków, nim odkryła je Marsch. Z pomocą Niemieckiego Forum Kultury Europy Środkowej wydano album zawierający faksymile - reprodukcje zachowujące materiał i technikę wykonania dzieł - obrazów z podróży Otteinricha. Jutro album ten trafi do zbiorów Muzeum Piastów Śląskich, a podobne podarunki otrzymają m.in. Opole, Bytom i Nysa.
- Autor w ciągu kilku miesięcy wykonał kilkadziesiąt szkiców i siłą rzeczy nie mogły one być tak dokładne i szczegółowe. Ale panorama Brzegu wykonana od strony południowej zawiera kilka cennych szczegółów - podkreśla dyrektor Kozerski.

Na rysunku widać m.in. średniowieczne mury i wieżę ratusza z gotyckim zwieńczeniem, która po pożarze została przebudowana.
- 30 lat po powstaniu grafiki rozpoczął się okres przebudowy miasta. Książę Jerzy II wydał przywilej, na mocy którego za każdy wzniesiony murowany dom jego właściciel otrzymywał prawo do warzenia określonej ilości piwa bez podatków i opłat. W ten sposób do historii przeszła renesansowa architektura szczytowa, bo domy liczono według ilości szczytów. Taki Brzeg znamy z licznie zachowanych późniejszych panoram, a odkryta panorama pokazuje nam wcześniejsze miasto. Liczę, że to wydarzenie będzie początkiem współpracy z Niemieckim Forum Kultury, a teraz będziemy mieli okazję do penetracji europejskich zbiorów. To tylko zaostrza nam apetyty, bo niewykluczone, że do odkrycia pozostały kolejne widoki Brzegu - uważa dyrektor Kozerski.

Wręczenia albumu z reprodukcjami dokona w imieniu niemieckiego Forum dyrektor Hanna Nogossek. Uroczystości, w której weźmie udział wicemarszałek województwa Norbert Lysek i starosta brzeski Kazimierz Bączek, będą towarzyszyły przygotowane przez muzeum dodatkowe wydarzenia kulturalne. Goście będą mogli obejrzeć m.in. wystawę poświęconą znajdującym się w brzeskich zbiorach panoramom miasta oraz wysłuchają koncertu Marty i Ireneusza Trybulców z krakowskiej Camerata Cracovia.
- Muzycy zaśpiewają europejskie przeboje z XVI i XVII wieku i bardzo możliwe, że podczas pobytu w Brzegu palatyn Otteinrich słuchał tych samych pieśni - mówi gospodarz zamku.