Jeden z Powstańców Śląskich walczył na terenie dzisiejszej Opolszczyzny. Po latach ich upamiętniono oznaczeniem "Tobie Polsko"

Ireneusz Stajer
Ireneusz Stajer
Wideo
od 16 lat
We wtorek (23 maja), na cmentarzu parafialnym w Zwonowicach (gmina Lyski) odbyło się oznaczenie grobów powstańców śląskich śp. Oskara Bochenka i Ludwika Francusa znakiem pamięci „Tobie Polsko”. Dokonał tego Jan Kwaśniewicz z Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział Katowice. W uroczystości uczestniczyły rodziny zmarłych powstańców, a ich przedstawiciele wypowiedzieli się o swoich bohaterskich przodkach.

Oznaczenie grobów powstańców śląskich śp. Oskara Bochenka i Ludwika Francusa znakiem pamięci „Tobie Polsko” zorganizowano dzisiaj (23 maja) na cmentarzu parafialnym pw. Matki Bożej Różańcowej w Zwonowicach przy ul. Sumińskiej. W uroczystości wzięły udział rodziny powstańców, władze samorządowe, młodzieży szkolna, proboszcz miejscowej parafii oraz przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej.

Ocalmy groby powstańców śląskich

- Wydarzenie to wieńczy, w przypadku tych dwóch bohaterów, naszą akcję „Ocalmy groby powstańców śląskich od zapomnienia”. Co istotne, groby te nie myły dotąd szerzej znane jako groby powstańców śląskich. Instytut takie groby chce przywoływać z zapomnienia i pokazywać lokalnym społecznościom i nie tylko – mówi Jan Kwaśniewicz, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Katowicach

Jak podkreśla, oznaczane przez IPN groby zgłaszają często rodziny albo miłośnicy historii z poszczególnych miejscowości bądź parafie. Te wszystkie groby są w ewidencji Instytutu, a jest ich już około 60 w całym województwie śląskim. Natomiast w kolejce czeka następnych 200 grobów.

- To duża liczba. Zanim rozpoczęliśmy naszą akcję, w ewidencjach miejskich i wojewódzkich znajdowało się 145 grobów powstańców śląskich. Były groby zbiorowe, ale nie znaliśmy grobów indywidualnych, rodzinnych. To jest pewna nowość i liczymy, że z biegiem lat będzie tych grobów coraz więcej – dodaje Jan Kwaśniewicz.

Obu powstańców śląskich wspominały rodziny

Wśród przedstawicieli rodzin obu powstańców śląskich była Sylwia Dzięcielska, prawnuczka oznaczonego Ludwika Francusa.

- To jest dla naszej rodziny bardzo poruszający dzień. Jesteśmy też bardzo dumni z tego odznaczenia. Dzięki tej uroczystości mogliśmy też porozmawiać o historii, spotkać się nad grobem dziadka, wspólnie rodzinnie. Starzika po śląsku wspominamy bardzo czule. Pomimo trudnych, wojennych przeżyć, pozostał bardzo ciepłym, dobrym człowiekiem, który lubił dzieci, lubił się z nimi bawić, Sprawy Polski nie były mu obojętne, cały czas się nimi interesował. Czytał wiele gazet – wspomina pani Sylwia.

Ludwik Francus miał dziewięcioro dzieci. Ich losy potoczyły się różnie, większość pozostała w Zwonowicach. Spoczywa na miejscowym cmentarzu wśród swoich zmarłych bliskich.

Oskar Bochenek

urodził się 4 czerwca 1901 r. w Stodołach. Był synem Pauliny Bochenek. Brał czynny udział w walkach III powstania śląskiego oraz akcji plebiscytowej. W 1921 r. walczył w szeregach 10 kompanii 5 rybnickiego pułku piechoty. Walczył na odcinku Nędza, Zawada, Kędzierzyn i Góra św. Anny. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Po wyzwoleniu przez 6 lat był sołtysem Zwonowic. Został odznaczony Śląskim Krzyżem Powstańczym (1974 r.) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1976 r.). Zmarł 19 września 1980 r.

Ludwik Francus

urodził się 15 marca 1894 r. w Lyskach. Był synem Joachima i Marii z d. Kozielska. W 1919 r. wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W latach 1919-1921 brał czynny udział w trzech powstaniach śląskich oraz akcji plebiscytowej. Podczas ostatniego powstania walczył w szeregach 10 kompanii 5 rybnickiego pułku piechoty, gdzie pełnił rolę łącznika. Po zakończeniu powstania wstąpił do Straży Gminnej w Zwonowicach. W latach międzywojennych pracował na poczcie oraz był zaangażowany w działalność społeczną. Pełnił funkcję wiceprezesa Związku Powstańców Śląskich. Podczas II wojny światowej został skierowany do pracy przymusowej na terenie III Rzeszy. Został odznaczony Krzyżem Walecznych II kl., Medalem Niepodległości, Gwiazdą Górnośląską, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę oraz Śląskim Krzyżem Powstańczym. Zmarł 29 grudnia 1977 r.

Oznaczanie grobów powstańców śląskich znakiem pamięci

Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca 2021 r w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Znak pamięci „Tobie Polsko” ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 x 8 cm wykonanego z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest  wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 r. w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu i który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny.

Muzeum posiada także fotografię z uroczystości upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która przedstawia pochód mieszkańców wsi Osiek (pow. strzelecki, woj. opolskie) z tymże sztandarem niesionym przez A. Szulca do Rozmierzy. Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku w niedzielę 2 maja 1920 r. i były to pierwsze legalne obchody tej rocznicy na tym terenie. Dzięki postanowieniom artykułu 88 Traktatu Wersalskiego o przeprowadzeniu plebiscytu, dla zapewnienia jego bezstronności, w lutym 1920 r. obszar plebiscytowy wyłączono z państwa niemieckiego i poddano kontroli wojsk alianckich, a pełnię władzy przejęła na nim Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska z gen. Henri Le Rondem na czele. Umożliwiło to Polakom legalne demonstrowanie swoich dążeń i używanie symboli narodowych.

Nie przeocz

Zobacz także

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na nto.pl Nowa Trybuna Opolska